شبکه تلویزیونی سی ان ان آمریکا روز جمعه به وقت محلی گفت: عربستان سعودی و ایران روز جمعه اعلام کردند که پس از هفت سال خصومت، روابط دیپلماتیک خود را از سر خواهند گرفت. این توافق میان دو رقیب منطقه‌ای می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای برای خاورمیانه داشته باشد.
سی ان ان افزود: در بیانیه مشترک عربستان سعودی و ایران آمده است که ریاض و تهران قصد دارند سفارتخانه های خود را بازگشایی کنند.این توافق با میانجیگری چین بدست آمده است.
به گزارش رسانه های دولتی ایران، مذاکرات از ۶ مارس در پکن بین علی شمخانی، رئیس شورای امنیت ملی ایران، مساعد بن محمد العیبان مشاور شورای امنیت ملی عربستان سعودی و وانگ یی، دیپلمات ارشد چین در جریان بود.عربستان و ایران پیش از این مذاکراتی را با هدف آشتی در عمان و عراق انجام داده بودند.
سی ان ان تصریح کرد: این اقدام در حالی صورت می گیرد که چین در حال گسترش روابط دیپلماتیک خود در جهان عرب است. در ماه دسامبر، شی جین پینگ رئیس جمهور چین، در ریاض در مراسمی باشکوه مورد استقبال قرار گرفت. سفر وی به عربستان به عنوان بخشی از برنامه او برای دیدار با سران ۱۴ کشور عرب انجام شد. این سفر تنها چند ماه پس از دیدار نسبتاً کم اهمیت جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا به عربستان انجام شد. بایدن روابط تقریبا سردی با عربستان سعودی داشته است.
این رسانه آمریکایی ادامه داد: روسیه، متحد اصلی بین‌المللی ایران، مشغول جنگ در اوکراین است، در حالی که چین، متحد دیگر تهران، اخیراً با عربستان سعودی روابط نزدیکی برقرار کرده است.
صنم وکیل، پژوهشگر ارشد برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در اندیشکده چتم هاوس در لندن گفت: نقش چین به عنوان یک واسطه چشمگیر است و موضع دیپلماتیک جسورانه تری از این کشور را نشان می دهد. اما ما باید در اغراق نیات پکن محتاط باشیم. این تحول بیشتر در مورد منافع چین در منطقه است.
وی افزود: چین دو بازیگر کلیدی منطقه ای و اقتصادی را به منظور کاهش تنش های منطقه ای و تسهیل روابط اقتصادی بیشتر با هر دو به یکدیگر نزدیک کرده است.
جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی برای از سرگیری روابط دو جانبه و آغاز به کار دوباره سفارتخانه‌های دو کشور توافق کردند. به‌دنبال سفر بهمن ماه آیت‌الله «سید ابراهیم رئیسی» به پکن، امیر دریابان «علی شمخانی» از روز دوشنبه ۱۵ اسفند با هدف پیگیری توافقات سفر رئیس جمهور، مذاکرات فشرده‌ای را به‌منظور حل‌وفصل نهایی موضوعات فیمابین تهران - ریاض با همتای سعودی خود در چین آغاز کرد.
در پایان این مذاکرات، روز ۱۹ اسفندماه ۱۴۰۱، بیانیه سه‌جانبه‌ای در پکن با امضای «شمخانی» نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی، «مساعد بن‌محمد العیبان» وزیر مشاور و عضو شورای وزیران و مشاور امنیت ملی عربستان سعودی و «وانگ ئی» عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست و رئیس دفتر کمیسیون مرکزی امور خارجی حزب و عضو شورای دولتی جمهوری خلق چین صادر شد.
در متن این بیانیه سه‌جانبه آمده است: در پاسخ به ابتکار شایسته جناب شی جین‌پینگ رئیس جمهوری خلق چین در حمایت از گسترش روابط جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی، بر اساس اصل حسن هم‌جواری و با توجه به توافق ایشان با سران دو کشور در میزبانی و حمایت از انجام گفتگو بین جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی و همچنین تمایل دو کشور به حل و فصل اختلافات از طریق گفت‌وگو و دیپلماسی بر اساس پیوندهای برادرانه و با تأکید بر پای‌بندی دو کشور به اصول و اهداف منشور سازمان ملل متحد و منشور سازمان همکاری اسلامی و اصول و رویه‌های بین‌المللی، هیأت‌های جمهوری اسلامی ایران به ریاست امیر دریابان علی شمخانی نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی و پادشاهی عربستان سعودی به ریاست مساعد بن محمد العیبان وزیر مشاور و عضو شورای وزیران و مشاور امنیت ملی از تاریخ ۱۵ تا ۱۹ اسفندماه ۱۴۰۱ خورشیدی برابر با ۶ تا ۱۰ مارس ۲۰۲۳ میلادی در پکن با یکدیگر دیدار و گفت‌ؤگو کردند.
خبر توافق نهایی ایران و عربستان برای احیای روابط دوجانبه پس از ۷ سال قطع رابطه، روایت پشت پرده آن نشان‌دهنده تغییراتی بزرگ در مناسبات منطقه و رویدادهای جهانی است.
