به گزارش مشرق، « واکسن موجب بروز بیماری اوتیسم در کودک می‌شود»، «با واکسن زدن جیب شرکتهای سازنده واکسن را پر می‌کنید»، «واکسن توطئه غرب است و ژن‌های ما را تغییر می‌دهد»
اینها بخشی از اظهارات عجیب کسانی است که این روزها در سطح جامعه خود را به عنوان «واکسن گریزان» شناخته می‌شوند. واکسن گریزان که برخی از آنها واکسن»ستیز» هم هستند عمده تئوری‌های خود را بر این مبنا ارائه می‌دهند که واکسن کاری بیهوده است، نتیجه‌ای ندارد و فقط باعث سود بیشتر شرکتهای سازنده واکسن می‌شود. البته هم در ایران تمرکز بیشتر واکسن‌گریزان بر روی مسائل مذهبی است و تئوری‌هایی مثل بیمار کردن جمعیت مسلمان و شیعه ار راه تزریق واکسن‌هایی که از غرب وارد می‌شود، گفته می‌شود.
مشخص نیست واکسن‌گریزان چرا از بین مظاهر بسیار پزشکی مدرن دست روی واکسن گذاشته‌اند اما این دسته به شدت در حال تبلیغ این تفکر هستند که برای در امان ماندن فرزندانمان از آسیبهای واکسن واکسیناسیون همگانی باید متوقف بشود. این تفکر در غرب تقریبا از دهه هفتاد میلادی با ظهور جنبش‌های هیپی و ضدفرهنگ که تفکر اصلی‌شان علم‌ستیزی بود شروع شد.
در ایران هم از ابتدا یعنی در سال 1208 که واکسن آبله به کشور وارد شد و تزریق همگانی آن به تصویب مجلس شورای ملی رسید بسیاری به این دلیل که واکسن از طرف فرنگی‌ها وارد کشور شده بود، آن را توطئه غرب برای ضربه زدن به ایرانی‌ها و از بین بردن نسل می‌دانستند. {1}
اما در دهه‌های اخیر یک پزشک مشهور در حوزه طب اسلامی موضوع واکسن گریزی را یک بار دیگر مطرح و مردم را تشویق کرد تا برخلاف قوانین بهداشت و درمان کشور به کودکان خود واکسن نزنند و حتی در دوران بارداری هم از داروهای شیمیایی رایج برای رشد و تقویت جنین استفاده نکنند.
اما نکته جالب ماجرا اینجاست که تا به حال هیچکدام از این افراد نتوانسته‌اند دلیل محکم و قانع‌کننده‌ای برای ادعاهای خود بیاورند. در ایران اکثر مبلغان عدم تزریق واکسن به نوزادان و کودکان جملات خود را به گذاره تکراری «تحقیق کنید» شروع می‌کنند. این گذاره شاید اینطور نشان بدهد که این افراد قبلا تحقیقات مفصلی روی این ماجرا انجام داده‌اند اما واقعیت این است که ارجاعات محدود آنها به منابع غربی فقط یک سمت ماجرا را روایت می‌کند.
در این گزارش بررسی می‌کنیم که چیزی که این افراد آن را تحقیق نامگذاری کرده‌اند چقدر معتبر است. از طرف دیگر باید دانست که تبلیغات این افراد تبعاتی مخربی برای بخش بهداشت، افکار عمومی جامعه و و دین و مذهب ما دارد.
از روی دست غرب، بر علیه غرب
واکسن‌گریزان برای اثبات حرفهای خود به بخشی از مطالعات و تحقیقاتی که در اروپا و آمریکا توسط «جنبش‌های ضد واکسن انجام شده» اشاره می‌کنند. نکته اول درباره این ادعاها این است که چه‌طور واکسن‌گریزان معتقدند غرب با ارائه واکسن در صدد آسیب زدن به نسل ماست اما برای اثبات همین حرف به منابع غربی استناد می‌کنند؟!
از آن طرف همیشه بخش پایانی این مستندات غربی از طرف واکسن‌گریزان مسکوت می‌ماند. به عنوان مثال این ادعا را که واکسن باعث بروز اوتیسم می‌شود اولین بار «اندرو ویکفیلد» یک پزشک انگلیسی مطرح کرد. ویکفیلد علی‌رغم اینکه هیچوقت نتوانست ادعایش را به صورت علمی ثابت کند طرفداران و دنبال‌کنندگان زیادی پیدا کرد.
در نهایت مشخص شد که ویکفیلد در یک برنامه‌ریزی دقیق به دنبال آن بوده که با شیوع ترس از واکسن، شرکتی برای تست‌های جدید و همچنین پیگیری قضایی شکایت‌های واکسنی ایجاد کند. شرکتی که در صورت تاسیس پول خوبی روانه جیب او می‌کرد. بعدها مشخص شد این پزشک بریتاینیایی مطالعات خود را جعل کرده است و در واقع جامعه آماری او مبتلا به بیماری‌ای که ویکفیلد ادعا می‌کرد نشده‌اند. حالا درحالی که بیشتر از بیست سال از آن ادعا می‌گذرد و حتی مقاله ویکفیلد از ژورنال‌های معتبر علمی حذف شده است، اما ادعای او در رابطه با رابطه واکسن سرخک و بروز بیماری اوتیسم در کودکان، برای بسیاری به یک باور تبدیل شده است.{2}
همین موضوع و ادعاهای مشابه باعث شیوع مجدد تعدادی از بیماری‌های واگیردار د ایالات متحده و اروپا شد. کمیسیون اروپا می‌گوید که 30درصد شهروندان بلغارستان، لتونی و فرانسه به واکسن اعتقادی ندارند.
واکسن‌گریزان البته هنوز هم در دنیا درحال آسیب زدن به بخش بهداشت و درمان هستند. سال 2018 یورونیوز اعلام کرد که عدم اعتماد به واکسیناسیون یکی از دلایل شیوع مجدد ویروس سرخک در اروپاست. این رسانه همچنین می‌گوید که در نیمه اول سال 2018، ۳۷ مرگ و بیش از ۴۱ هزار مورد عفونت به دلیل عدم تزریق واکسن‌های ضروری رخ داده و به بالاترین میزان در یک دهه گذشته رسیده است.{3}
لهستان یکی دیگر از کشورهایی که میزان بی‌اعتمادی در آن به واکسن بالاست. آمارها می‌گوید میزان ابتلا به سرخک در این کشور رو به افزایش است. طوری که در آلمان برای کسانی که از تزریق واکسن سرخک خودداری می‌کنند جریمه 2500یورویی در نظر گرفته شده است.
واکسیناسیون در ایران قانون است
ضربه دیگر «واکسن گریزان» به کشور، ایستادن در برابر یک امر قانونی است. اکثر واکسن گریزان در ایران افرادی معتقد به طب اسلامی هستند. جدای از اینکه بین طب اسلامی و طب سنتی اختلافات بسیاری وجود دارد و طب‌اسلامی خود را از طب سنتی جدا می‌داند، آن بخش از جامعه که به طب اسلامی اعتقاد دارند اکثرا در زمره دینداران و افراد مذهبی جامعه به حساب می‌آیند. حالا اگر افرادی تحت عنوان طب اسلامی «واکسن‌گریزی» را ترویج می‌کنند درواقع باعث می‌شوند افراد مذهبی جامعه بدون هیچ سند و برهان علمی قوی جلوی یکی از قوانین جمهوری اسلامی بایستند و حرکت بر خلاف آن را تبلیغ کنند.
طبق قانون، واکسیناسیون همگانی مجموعه از بیماری‌ها در ایران ضروری است. در ابتدای تولد کارت واکسن مشابه در سراسر کشور برای نوزدان توسط بیمارستان صادر می‌شود. دو واکسن اولیه در همان بیمارستان و فردای روز تولد به نوزاد تزریق و دریافت می‌شود. تاریخ واکسن بعدی در کارت واکسن علامت می‌خورد تا والدین در تاریخ مشخص برای تزریق و دریافت نوبت بعدی واکسن به خانه‌های بهداشت مراجعه کنند. این کارت واکسن مجوزی برای ثبت نام کودک، در مهدهای کودک معتبر و همچنین مدرسه است.
شنیده‌های خبرنگار فارس می‌گوید در یکی از شهرهای کشور که اعتقاد به «واکسن گریزی» از طرف آنهایی که خود را متخصص «طب اسلامی» می‌دانند رواج زیادی دارد؛ بعضی مدارس لزوم کارت واکسن کامل برای ثبت‌نام در مدارس را نادیده می‌گیرند و بدون داشتن این مجوز از کودک ثبت‌نام می‌کنند.
همه چیز به اسم دین تمام می‌شود
اما نگاه بیرونی به این ماجرا هم چیزی جز ضربه زدن به دین به دنبال ندارد. واکسن گریزان از خوردن هرگونه داروی شیمیایی در دوران بارداری و زدن واکسن برای نوزاد و کودکان خود اجتناب می‌کنند. این دسته به شدت مخالف مظاهر طب مدرن هستند و سعی می‌کنند بیماری‌های خود را با تجویزات گیاهی و داروهایی غیرشیمیایی درمان کنند.
نشان دادن این چهره از طرف کسانی که خود را مدعی عمل به اسلام می‌دانند و اسامی داروهای خود را از اسامی اهل بیت(ع) می‌گیرند، این معنی را به مخاطب بیرونی می‌رساند که مذهبی‌ها با هرگونه پیشرفت، علم روز و پزشکی جدید مخالف هستند. البته واکسن گریزان هیچوقت نمی‌گویند که اگر بیماری‌شان از طریق داروهای گیاهی و غیرشیمیایی درمان نشد، آیا بیماری را به حال خود رها می‌کنند یا حتما بعد از آن سری هم به طب مدرن می‌زنند؟!
تبلیغات مجازی برای تاثیر بر توده مردم
این روزها تبلیغات «واکسن گریزان» در فضای مجازی شدت گرفته است. البته همانطور که گفته شد واکسن گریزی فقط در ایران طرفدار ندارد و کشورهای اروپایی و آمریکایی هم درگیر شایعات و ترسهایی که واکسن گریزان به دل جامعه می‌اندازند هستند. اما این روزها فضای مجازی این امکان را در اخیتار واکسن‌گریزان قرار داده است تا با وسعت دسترسی بیشتری ادعاهای نامطمئن خود را تکرار و ترویج کنند.
چندی قبل همسر یکی از خوانندگان معروف ایرانی که تنها شغل او «همسر یک خواننده معروف بودن» است؛ با انتشار ویدئویی در اینستاگرام از مردم خواست تا «تحقیق» کنند و به کودکان خود واکسن نزنند.
کیانوش جهانپور رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت در واکنش به این ویدئو گفت: « در کشورها و جوامع مختلف افراد با علل و انگیزه‌های مختلف به جریانات ضد واکسن دامن می‌زنند؛ افرادی که ممکن است بعضا حتی اختلالات شخصیتی و یا اختلالات اجتماعی دارند و یا افرادی که ممکن است دارای انگیزه‌های دیگری مانند تعارض منافع و یا انگیزه‌های مالی خاصی باشند، متاسفانه به جریان‌های ضد واکسن دامن می‌زنند و البته افراد ناآگاه و کم‌اطلاع هم بعضا ممکن است که تحت تاثیر این افراد قرار گیرند؛ به‌طوری که حتی به نوعی در روند واکسیناسیون فرزندان و کودکان اختلال ایجاد شده و مشکلاتی را برای سلامت آنها و سلامت افراد جامعه ایجاد کند.»
وی افزود: « به هر حال اصل این رفتار، رفتار بیمارگونه‌ای است که فاقد هر گونه مستند و مدرک است و بر اساس اوهام و توهمات برخی است. این درحالی است که بزرگترین خدمت و سلامت بشریت در تمام دهه‌ها و قرون اخیر موضوع واکسیناسیون و ایجاد مصونیت در برابر بیماری‌های واگیر بوده است»
جهانپور تاکید کرد: «این اقدامات هم به نوعی مجرمانه است و به نوعی نشر اکاذیب در جهت تشویش اذهان عمومی تلقی می‌شود و رفتارهایی است که از سوی مراجع قضایی قابل برخورد خواهد بود و حتی دادستان به عنوان مدعی‌العموم می‌تواند ورود کند. به هر حال سلامت یک حق عمومی است و هر عامل یا فردی که سلامت جامعه را تحت‌الشعاع قرار دهد، به عنوان مخل یک حق عمومی، دادستان می‌تواند به عنوان مدعی‌العموم ورود کرده و این موارد را پیگیری کند»
به نظر می‌رسد با نشر این دست صحبتها و ایجاد هیجانات کاذب برای مخاطب علاوه بر رسیدگی قانونی به ماجراهایی از این دست لازم است تا یک بار برای همیشه صحت ادعاهای واکسن گریزان به صورت جامع و منطقی بررسی و سندی محکم برای رد این ادعاها به افکار عمومی ارائه بشود.
_________________________________________
1- https://plink.ir/ZUQUh
2- "MMR doctor wins High Court appeal". BBC.com. Retrieved 23 April 2016.
3- https://per.euronews.com/2018/10/28/the-number-of-anti-vaxxers-increases-dramatically-in-europe
