«پنجره واحد مدیریت زمین»، سامانه‌ای جامع در جهت تسهیل فرایند و نظارت سیستمی بر صدور مجوزهای مختلف در حوزه زمین نظیر ساخت و ساز و تغییر کاربری است.
این سامانه، بستری را جهت برقراری ارتباط میان دستگاه‌های متولی صدور مجوز و متقاضیان حقیقی و حقوقی اخذ جواز فراهم می‌کند و از همین طریق، سه امکان یعنی «مدیریت درخواست متقاضیان خدمات حوزه زمین»، «مدیریت فرایندهای بین دستگاهی» و «پایش اراضی کشور با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای» ایجاد می‌شود.
مطابق با اطلاعات موجود و اظهارنظر معاون حفاظت و امور اراضی سازمان منابع طبیعی، سامانه پنجره واحد زمین به‌موازات توسعه و به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات در۲۱ استان عملیاتی شده و در دست بهره‌برداری است.
نکته عجیب اینجاست که پنجره واحد زمین مصوبه سال ۱۳۹۶هیئت وزیران است، اما هنوز پس از گذشته بیش از ۵سال به‌صورت کامل اجرایی نشده است.
جلوگیری از هرگونه تبانی، ارتشا و رانت بین مدیران و رؤسای دستگاه‌های اجرایی برای صدور جوازهای ساخت‌وساز، جلوگیری از جعل و مخدوش کردن برگه استعلامات و جوزها توسط زمین‌خواران و متخلفان، جلوگیری از صدور مجوز غیرقانونی برای اراضی خارج از محدوده و محدودسازی اعمال نظرات و سلایق شخصی در صدور مجوزها بر اساس مؤلفه‌های سیستمی و سامانه‌ای از مهم‌ترین مزایای سامانه پنجره واحد زمین است که تا تحقق آن همچنان فاصله وجود دارد.
پنجره واحد زمین مانع رانت خواهد شد
کمال علیپور خنکداری، نایب‌رئیس کمسیون عمران مجلس شورای اسلامی به فواید پنجره واحد زمین اشاره و اعلام کرد: یکی از تصمیمات قابل‌دفاع سیاست‌گذار، پنجره واحد زمین است و اجرایی‌شدن تمام‌وکمال آن بسیاری از رانت‌ها را حذف خواهد کرد.
وی ادامه داد: متأسفانه ما در سالیان دور، اقدام مخربی در حوزه زمین و اراضی داشتیم به‌گونه‌ای که بسیاری از مراتع کشور به تاراج رفته بود؛ در واقع زمین را همچون ارثیه پدری خود تصور کرده بودیم و بهره‌برداری غیراصولی از آن داشتیم.
این نماینده مجلس، تغییر کاربری وسیع زمین در شمال کشور را نمونه تاراج زمین عنوان و اعلام داشت: برخی از افراد مجوز زمین‌های ساحلی و جنگلی را باهدف توسعه گردشگری و ایجاد اشتغال دریافت کردند؛ اما در نهایت شاهد تفکیک اراضی و ویلاسازی این زمین‌ها بودیم.
علیپور در بخش دیگری از اظهارات خود به فرآیندهای صورت‌گرفته در پنجره واحد زمین اشاره و اعلام کرد: متقاضی به‌منظور دریافت مجوز ساخت، اشتغال یا ... باید درخواست خود را در سامانه ثبت نماید سپس به‌صورت سیستمی نقشه زمین مورد بررسی قرار می‌گیرد که در بافت کشاورزی قرار نداشته باشد یا ایجاد اشتغال در آن منطقه برای پوشش گیاهی منطقه مضر نباشد.
وی افزود: البته نکته مهم این بوده که افراد متقاضی اشتغال، توسط نهادهای نظارتی به‌دقت مورد اهلیت‌سنجی قرار می‌گیرند، در صورت تأیید سامانه و اهلیت‌سنجی، متقاضی قادر است، طرح اشتغال خود را آغاز نماید.
با اجرای پنجره واحد، زمین‌خواری غیرممکن خواهد شد؟
علیپور تأکید کرد: پنجره واحد زمین رانت و اختلاس حوزه اراضی را به کمترین حد ممکن می‌رساند، همچنین فشار صاحبان قدرت یا حتی توصیه نمایندگان مجلس نیز در این زمینه تأثیرگذار نخواهد بود.
نماینده مردم قائم‌شهر، جویبار، سیمرغ، سوادکوه و سوادکوه شمالی در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: درگذشته، این امکان فراهم بود که مثلا یک نماینده مجلس تغییر کاربری زمین یا صدور مجوز را از نهادهای مربوطه درخواست نمایند، اما با اجرایی‌شدن پنجره واحد زمین، چنین اقدامی رخ نخواهد داد.
وی تصریح کرد: البته توصیه برای سرمایه‌گذاری جهت اشتغال امر مفیدی است، اما با اجرایی‌شدن پنجره واحد زمین، نمایندگان مجلس نیز ابتدا طرح‌های سرمایه‌گذاری را بادقت بررسی می‌نمایند در واقع هرگونه نسنجیده رفتارکردن پیرامون موضوع سبب خواهد شد در آینده ما پاسخگو باشیم.
علیپور در پایان گفت: پنجره واحد زمین، سبب حفظ اراضی ملی خواهد شد به جهت شفافیت ایجاد شده زمین‌خواران و صاحبان قدرت و نفوذ نخواهند توانست، یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های کشور یعنی جنگل‌ها، مراتع و زمین‌های کشاورزی را غارت نمایند.
