حقوق مادر بعد از فوت از جمله مسائل مهم مرتبط با فوت وی بوده که دررابطه‌با شرایط بازماندگان و میزان سهم آن‌ها، در دو قانون مزبور، دارای تفاوت‌های اساسی است.
حقوق مادر بعد از فوت
هنگامی که مادر یک خانواده فوت می‌کند، یکی از مسائلی که ممکن است میان وراث، دررابطه‌با ماترک وی مطرح شود، بحث تعیین تکلیف حقوق مادر بعد از فوت و شرایط دریافت مستمری مادر فوت شده است.
البته، این مسئله صرفاً زمانی مطرح می‌گردد که یا مادر، کارگر تحت پوشش قانون تأمین اجتماعی بوده یا کارمندی باشد که مشمول قانون استخدام کشوری است و در یکی از این دو حالت، قبل یا پس از بازنشستگی فوت می‌کند.
بنابراین، در دو حالت فوق، امکان انتقال حقوق مادر به بازماندگان وجود داشته و لذا، ممکن است این سؤال مطرح گردد که حقوق مادر پس از فوت به چه کسانی می‌رسد؟
به‌عبارت‌دیگر، آیا تمام کسانی که مطابق طبقات و درجات ارث، حق بهره‌مندی از ترکه مادر را داشته، می‌توانند از حقوق وی نیز بعد از فوت او استفاده کنند یا خیر؟
برای تعیین تکلیف حقوق مادر بعد از فوت و مشخص‌کردن افرادی که شرایط دریافت مستمری مادر فوت شده را دارند، لازم است که دو فرض را از یکدیگر تفکیک کنیم. فرض اول: مادر، تحت پوشش قانون تأمین اجتماعی بوده و فرض دوم: مادر، تحت شمول قانون استخدام کشوری است.
مادر، تحت پوشش قانون تأمین اجتماعی است
قانون تأمین اجتماعی، بین حالتی که بیمه شده متوفی، مرد بوده یا زن، قائل به تفکیک شده و بنابراین، در این قانون، شرایط استفاده از بیمه تامین اجتماعی و مستمری مادر فوت شده و پدر فوت شده و افرادی که حق استفاده از بیمه و مستمری آن‌ها را دارند، کمی متفاوت از یکدیگر است.
مطابق ماده ۸۲ این قانون، حقوق مادر بعد از فوت، به افراد زیر می‌رسد:
شوهر دائمی
فرزندان
پدر و مادر مادر فوت شده
مادر، تحت پوشش قانون استخدام کشوری است
قانون استخدام کشوری، علاوه بر اینکه در شرایط دریافت مستمری مادر فوت شده، دارای تفاوت‌هایی با قانون تأمین اجتماعی بوده، از حیث افرادی که حق دریافت حقوق مادر بعد از فوت را داشته نیز کمی متفاوت از قانون تأمین اجتماعی است.
بر اساس ماده ۸۶ این قانون، افراد زیر از حقوق مادر بعد از فوت، بهره‌مند می‌گردند:
شوهر دائمی
فرزندان
پدر و مادر مادر فوت شده
نوادگانی که پدر و مادر آن‌ها فوت شده و در کفالت مادر باشند.
