به گزارش خبرنگار اجتماعی برنا از قزوین؛ فرارسیدن سال جدید و تعطیلات نوروزی بهترین فرصت برای سفر به مناطق مختلف کشور زیبای ایران است تا با جاذبه های گردشگری، تاریخی، طبیعی آشنا شد و ایام خوشی را در کنار خانواده برای خود رقم زد.
در این میان استان قزوین با داشتن مجموعه ای از مناطق دیدنی تاریخی، طبیعی، چشم اندازهای زیبا، رودخانه های فصلی، قلاع تاریخی، مسجد و امامزاده، موزه، خانه های تاریخی، آب انبار، باغستان سنتی، کلیسا، سدهای آبی، اولین خیابان ایران و سرای تاریخی سعدالسلطنه، کاروان سرا و حمام تاریخی و دهها اثر دیدنی دیگر بدون تردید در ایام نوروز می تواند میزان خوبی برای مسافران نوروزی باشد و ساعات خوشی را برای مسافران و هموطنان رقم بزند.
در خبرگزاری برنا در ایام تعطیلات نوروزی با معرفی این آثار تاریخی و دیدنی اطلاعات لازم را در اختیار مسافران قرار خواهیم داد تا هموطنان و گردشگران بر اساس سلایق و ذائقه های خود و فراخور فرصتی که دارند از بخشی از این بناها دیدن کرده و ایام فرحبخشی را برای خود مهیا کنند.
در این گزارش با آب انبار سردار آشنا می شویم:
آب انبار سردار
آب انبار سردار بزرگ، یکی از بزرگ ترین آب‌انبارهای تک گنبدی ایران و از جاهای دیدنی قزوین است که در سال ۱۲۲۷ هجری قمری در محله راه ری قزوین ساخته شد. این آب‌انبار، سردری بلند با قوس جناغی دارد که با ۴۸ پله سنگی در راهی موسوم به «راهشیر»، به عمق ۱۲٫۵ متری زیر زمین می‌رسد. بنای تاریخی مزبور در تاریخ هشت شهریور ۱۳۵۵ با شماره ثبت ۱۳۳۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید و امروزه به روی گردشگران باز است.
آب‌انبار سردار بزرگ در محله راه ری و شرق خیابان راه‌آهن قزوین، نبش کوچه شهید علوی قرار دارد.
معرفی آب انبار سردار بزرگ
شهر قزوین روزگاری بیش از ۱۰۰ آب انبار داشت؛ اما در حال حاضر تعداد آب انبارهای سالم آن به کمتر از ۱۰ مورد رسیده است. دلیل اصلی این امر را می‌توان گسترش سریع شهر قزوین و مهاجرپذیری بالای آن دانست که باعث ساخت و سازهایی درون بافت قدیمی شهر شد تا مهاجران جدید بتوانند در آن مستقر شوند. یکی از این آب‌انبارها، آب‌انبار سردار بزرگ است که به‌عنوان سازه‌ای بزرگ و جالب در نظام آبرسانی شهری است.
این آب‌انبار تاریخی توسط دو برادر به نام‌های محمد حسن خان و محمدحسین خان از امرای فتحعلی شاه در بی آب ترین محله شهر قزوین یعنی محله «راه ری» بنا شد. در کتیبه سردر نیز این دو موسس و تعمیر آن در سال ۱۳۵۷ توسط شهرداری قزوین ذکر شده است.
جالب اینکه در قزوین دو آب انبار به نام‌های سردار بزرگ و سردار کوچک وجود دارد که برخلاف تصور گردشگران، آب‌انبار سردار بزرگ از لحاظ حجم کوچک تر از آب انبار سردار کوچک است و دلیل نامگذاری آن‌ها فقط به خاطر سازنده‌هایشان بوده است.
معماری آب انبار سردار بزرگ
در دو سمت ورودی آب انبار سردار بزرگ، با سکوی سنگی برای نشستن و استراحت روبه رو می‌شوید. این بخش دارای طاق نمای عریضی با قوس جناقی و دو طاق جانبی به صورت دو طبقه است که آجرکاری و کاشی‌کاری با طرح هندسی، زیبایی دوچندان به آن‌ها بخشیده‌اند. در ادامه، مسیر دسترسی به پاشیر جهت برداشت آب قرار دارد که درمجموع شامل ۴۸ پله سنگی می‌شود و هر پله به ارتفاع متوسط ۲۵ سانتی‌متر است. در این مسیر می‌توانید شاهد پوشش طاق آهنگ باشید؛ ضمن اینکه قسمتی از پوشش ابتدای ورودی راهشیر دارای تزیینات آجرکاری همراه با رسمی‌بندی و استفاده از پا باریک‌های تزیینی و کاشی‌کاری است. در پایان راهشیر بخشی قرار دارد که به «پاشیر» معروف است و مردم در گذشته برای دسترسی به آب باید این مسیر را طی می‌کردند و ۱۲٫۵ متر پایین می‌رفتند.
مخزن آب این بنا با حجم ۴,۹۰۰ متر مکعب به صورت مربعی‌شکل است که روی آن گنبدی زیبا و رفیع بر پایه مربع ایجاد شده و زیبایی خاصی به فضای آن بخشیده است. ارتفاع بلندترین نقطه این گنبد آجری تا کف آب انبار حدود ۲۸ متر است؛ هرچند بعدها کف آن را به اندازه سه متر پر کردند و به این ترتیب، ارتفاع آن به ۲۵٫۵ متر رسید. علاوه بر بادگیر مرکزی که در بالاترین قسمت گنبد قرار دارد، چهار روزن مشبک جهت تهویه هوا در گنبد کار گذاشته شده است.
گنبد آب‌انبار از بیرون چندان بزرگ به نظر نمی‌آید؛ اما با پایین‌رفتن از پله‌ها و رسیدن به داخل مخزن، عظمت و بزرگی گنبد و خلاقیت معماران آن مورد تحسین قرار می‌گیرد.
مصالح به کار گرفته شده در بنای آب‌انبار بزرگ، شفته آهک با روکش ساروج با قطری حدود سه متر است. اگر به دیوارهای داخلی بنا دقت کنید، می بینید که کاملا صاف نیستند. این ناصافی به‌دلیل بی‌دقتی در معماری نبوده، بلکه برای ایجاد حرکت در داخل آب و جلوگیری از رکود و فساد آب بوده است. این بنا مقاومت خوبی در برابر زلزله دارد و با وجود زلزله‌‌های مختلف در سالیان دراز در قزوین، به‌‌خاطر مهندسی دقیق آسیب ندیده است.
در نزدیکی آب‌انبار سردار بزرگ جاذبه‌های دیگری قرار دارند که با چند دقیقه پیاده‌روی می‌توانید از آن‌ها بازدید کنید.
انتهای پیام
