خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - بهرام قربانپور: گیلان استانِ نخبه‌ها، مفاخر و برترین‌ها در بخش‌های مختلف است. هر جای تقویم سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی گیلان را که ورق می زنید؛ شمار زیادی از مفاخر و پدیده در آن نمایان است که البته بسیاری از این پدیده‌ها و مفاخر برای نسل جدید ناآشنا هستند و پس مرگشان تازه بلوغ و نبوغ فکری، معرفتی و رفتاری آنها هویدا می‌شود، یکی از این مفاخر ادبی همیشه خوشنام و وارسته استاد «احمد سمیعی گیلانی» است.
سال تحویلی غم بار برای جامعه ادبی تنها دو روز از تحویل سال نو و بهار طبیعت نگذشته بود که خبر تلخ و تأسف برانگیز درگذشت «استاد احمد سمیعی گیلانی»، جامعه ادبی و فرهنگی کشور بویژه گیلان را تحت تأثیر خود قرار داد و حلاوت نوروز و شیرینی بهاری را بر کام ادب دوستان تلخ کرد.
«استاد احمد سمیعی گیلانی» تحول شگرفی در عرصه ادبیات پدید آورد
«استاد احمد سمیعی گیلانی» که او را پدر ویراستاری نوین ایران لقب نهادند، تحول شگرفی در عرصه ادبیات و زبان و ادب پارسی پدید آورد و در یک قرن عمر خویش فقط به کوشش در دنیای ادبیات ایران و جهان همت گمارد و آثار ارزشمندی از او به یادگار مانده است که میراث گرانبهای هنر، زبان و ادب پارسی برای نسل‌های حال و آینده خواهد بود.
استاد سمیعی در بهمن ماه ۱۲۹۹ در یکی از محلات رشت دیده به جهان گشود و بعدها خود جهانی از ادبیات را برای ما و نسل‌های آینده به ارمغان آورد. این مرد نام آوازه دنیای زبان و ادبیات پارسی پس از پشت سر گذاشتن مقاطع آموزش ابتدایی و متوسطه در رشت، به تهران رهسپار شد و در دانشگاه تهران به ادامه تحصیل پرداخت.
بدون مبالغه و تردید، «استاد احمد سمیعی گیلانی» تحول شگفت انگیزی در دایره المعارف ویراستاری و نگارشی خلق کرد تا جایی که عنوان پدر ویراستاری نوین که شایسته اش بود را از آن خود کرد.
در کنار ویراستاری علاقه وافری به آموزش این فن مهم به افراد داشت و از این رو اقدام به تألیف چندین کتاب در باب ویرایش و آئین نگارش و چاپ مقالات مختلف موضوعی در نشریات معتبر کرد.
ترجمه رمان «دلدار و دلباخته» از ژرژ ساند، استاد سمیعی را وارد مرحله جدیدی از زندگی ادیبانه اش کرد و این تجربه شیرین ترجمه سبب شد تا وی آثاری از نویسندگان بزرگ دیگری همچو ژرژ پرک و گوستاو فلوبر را هم به فارسی برگرداند.
گذر و واکاوی زبان و ادبیات پارسی احمد قصه ما را اقناع نکرد
گذر و واکاوی زبان و ادبیات پارسی احمد قصه ما را اقناع نکرد و از این رو پای در دنیای پرماجرا و رنگ و لعاب دار ادبیات جهان گذاشت تا جایی که بخش اعظمی از آثار بجامانده استاد، ترجمه ادبیات برون مرزی است.
«خیال‌پروری‌های تفرجگر انزواجو» از ژان ژاک روسو، «چیزها» از ژرژ پرک (ترجمه)، «ادبیات ساسانی»، «داتا گنج‌بخش» (زندگی‌نامه و تعالیم شیخ ابوالحسن علی بن عثمان هجویری) از شیخ عبدالرشید (ترجمه)، «چومسکی» از جان لاینز (ترجمه)، «هزیمت یا شکست رسوای آمریکا» از ویلیام لوئیس و مایکل له‌دین (ترجمه)، «ساخت‌های نحوی» از نوآم چامسکی (ترجمه)، «آیین نگارش»، «دیدرو» از پیتر فرانس (ترجمه)، «سالامبو» نوشته گوستاو فلوبر (ترجمه)، «شیوه‌نامه دانشنامه جهان اسلام»، «نگارش و ویرایش» و «تتبعات» از مونتنی (ترجمه) تنها بخشی از ویترین آثار این گیله مرد فخرآفرین است.
حال و هوای متفاوت تالار مرکزی رشت
ساعت حوالی ۱۰ صبح است آسمان رشت اگرچه بهاری و دل انگیز، اما غمی کهنه در دل دارد و ابرها یکی پس از دیگری جلوی خورشید خودنمایی می‌کنند. حال و هوای اینجا؛ تالار بزرگ مرکزی رشت با روزهای دیگر متفاوت به نظر می‌رسد، هر طرف را نگاه می‌کنی چهره‌های شاخص هنری، فرهنگی و ادبی را می‌بینی، آن طرف تر هم چهره‌های سیاسی به انتظار نشستند.
هر کسی در حال و هوای خود داغدار استاد بود، یکی با آثار ادبی اش خاطره بازی می‌کرد، یکی از تواضع و فروتنی اش می‌گفت، آن یکی هم خیره در دایره المعارف ادب و فضلش شده بود.
خودروی حامل پیکر استاد آمد، همه دور خودرو حلقه زدند و بغض و همهمه فضای حیات تالار را پر کرد انگار همین دیروز بود که برای گرامیداشت استاد عزیز مراسم تکریم برپا بود چقدر زود گذشت و حالا به جای تکریم، مراسم وداع و ترحیم برپا است.
ادبا، فرهنگیان و مردم فرهنگ دوست گیلان زیر تابوت پیکر استاد را گرفتند و به پای سن آوردند و تا بعد از تلاوت روح بخش قرآن کریم، مجری پای تریبون رفت و جملاتی زیبا در وصف استاد خواند.
پیام تسلیت وزیر ارشاد برای درگذشت «استاد»
در ادامه «رضا ثقتی» مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان ضمن تسلیت درگذشت «استاد احمد سمیعی گیلانی» به جامعه ادبی، هنری و فرهنگی، پیام محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را قرائت کرد.
استاد سمیعی عمل را بر سخن ترجیح می‌دادند
«محمد شجاع کیهانی» که از مفاخر ادبی و فرهنگی گیلانی کشور است و معاونت فرهنگستان سمیعی را بر عهده دارد با ایراد اشعاری زیبا به گشایش سخن پرداخت و اظهار کرد: استاد کنشگری توانا و چیره دست بود که آموخته‌هایش به سان چشمه برای نسل‌های حال و آینده جوشان است.
وی با بیان اینکه استاد سمیعی عمل را بر سخن ترجیح می‌دادند، افزود: خورشید ادب و دانشش جهانگیر شده است و تحولی شگرف در ادبیات زمانه پدید آورد که سال‌ها از آن می‌توان نوشت و حرف زد.
این چهره ادبی گیلان با اشاره ۸ دهه فعالیت بی مثال استاد سمیعی در عرصه ادبیات و زبان فارسی، بیان کرد: فعالیت ۸ دهه‌ای استاد سمیعی به نثر و نظم ادبیات فارسی انسجام بخشید.
کیهانی با بیان اینکه استاد سمیعی در نقد، نظر و زبان آفرینی شخیص و شاخص بودند، گفت: به سن و سال کهن، اما در اندیشه ورزی جوان، جوشانده و زاینده بود به طوری که آثار و تالیفاتی سال‌ها مورد استفاده نسل‌ها قرار خواهد گرفت.
وی با اشاره به ظرافت و دوراندیشی آثار استاد سمیعی، افزود: ترجمه‌های دقیق در انتخاب موضوع، تالیفات در ساحات گوناگون اعم از تحقیقی، دانش نامهای، ژورنالیستی، قلم نوآفرین در نگارش و ویرایش، نقد و بررسی و استدراک در پیراستگی آثار استاد به چشم می‌خورد.
معاون فرهنگستان استاد سمیعی، نگاه جهانی استاد به ادبیات را کم نظیر برشمرد و بیان کرد: کسب رتبه ۱ نخل آکادمیک ادبیات فرانسه از شاهکارهای جهانی استاد سمیعی بود که نمونه آن در دنیا بی نظیر است.
کیهانی ادامه داد: نخل آکادمیک دارای سه نشان است که نشان ممتاز آن در ایران برای نخستین بار به استاد احمد سمیعی تعلق گرفت.
پدرم خدمت بزرگی به جامعه ادبیات کرد
«سهیل سمیعی» فرزند گرانقدر «استاد احمد سمیعی گیلانی» با تقدیر از حضور گرم و صمیمی مردم در مراسم وداع استاد، اظهار کرد: فرهنگ دوستی و قدرشناسی مردم گیلان از مفاخر و ادیبان شهر عام و خاص است.
وی با اشاره به اینکه صحبت کردن در جمع ادبا و مفاخر و اساتید بزرگ کار راحتی نیست، افزود: ادب حکم می‌کرد به نمایندگی از خانواده بزرگ سمیعی از تک تک بزرگان، اساتید، ادبا و مردم فرهنگ دوست بخاطر ابراز همدردی و حضور تشکر کنم.
فرزند «استاد احمد سمیعی گیلانی» با اشاره به علاقه شدید پدرش به ادبیات و زبان فارسی، بیان کرد: حُب و علاقه شدید استاد سمیعی به ادبیات و زبان فارسی سبب شد تا از رشته مهندسی فنی با کسب رتبه اول کنکور دست بکشد و به ادبیات روی آورد.
سمیعی با بیان اینکه پدرم خدمت بزرگی به جامعه ادبیات کرد، گفت: پدرم از ۱۰ شهادت نامه دکترای ادبیات، ۸ شهادت نامه را زیر نظر استاد بدیع الزمان فروزانفر گذراند و بعد از مرگ استاد فروزانفر، دیگر نپذیرفت که ادامه شهادت نامه را بگذراند.
وی ادامه داد: ارج و خدمت استاد سمیعی با کاغذ و مدرک قابل ارزشیابی نیست و بوده‌اند افرادی که بدون مدرک تحصیلی، به استادان، استادی می‌کردند.
از استاد احمد سمیعی دو فرزند پسر و دختر به نامهای سهیل و سوحا به یادگار مانده است.
پیکر گرانقدر «استاد احمد سمیعی گیلانی» بعد از گذاردن نماز، در فضای حیات تالار مرکزی رشت به آرامگاه ابدیت سپرده شد، یادش گرامی و راهش پر رهرو باد.
لزوم معرفی شخصیت‌ها و مفاخر به نسل جوان
اما نکته پایانی؛ اگرچه مراسم بزرگداشت استاد احمد سمیعی گیلانی، اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۱ به همت اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان در تالار مرکزی رشت برگزار شده بود، اما بزرگداشت بزرگان و مفاخری چون استاد سمیعی و دیگر مفاخر گیلان، قبل از درگذشت شأن و شناسایی انها به نسل جوان باید مورد توجه مسئولان و متولیان امر قرار گیرد.
