دوشنبه ۷ فروردین، پنج سیاره عطارد، مشتری، زهره، مریخ و اورانوس در سراسر آسمان در یک راستا قرار خواهند گرفت.
در این زمان خاص از سال، ستاره‌شناسان آماتور در ماراتن مسیه شرکت می‌کنند. اولین‌بار منجم فقید دنباله‌دارها، دان ماخهولز، متوجه شد که این پدیده در حوالی زمان ماه نو و در عرض یک هفته یا بیشتر پس از اعتدال بهاری اتفاق می‌افتد.
در این زمان از سال است که تمام ۱۱۰ جرم مختلف در اعماق آسمان که توسط توسط ستاره‌شناس فرانسوی، شارل مسیه، فهرست‌بندی شده در معرض دید قرار می‌گیرند. آنهایی که تلسکوپ و دانش خوبی از آسمان دارند، از غروب تا سپیده دم بیدار می‌مانند و تا آنجا که می‌توانند اجرام مسیه را جستجو و ثبت می‌کنند. گاهی اوقات، ماراتن‌های سازماندهی شده‌ای نیز تشکیل می‌شود، مانند جشن ستاره بین‌المللی اخیر در فلگستف، آریزونا. حتی برای اخترشناسان آماتور سرسخت نیز، ماراتن مسیه یک چالش رصدی مهم است.
نوع متفاوتی از چالش برای رصدگران آسمان در غروب ۷ فروردین مطرح است. شاید بتوانیم آهنگ پرطرفدار ۱۹۸۶ توسط گروه موسیقی The Bangles را بخوانیم، زیرا آن شب واقعاً یک «دوشنبه شیدایی» خواهد بود و فرصتی برای دیدن پنج سیاره، یک خوشه ستاره‌ای معروف و ماه در یک شب وجود دارد.
اما مانند ماراتن مسیه، رصد همه این اجرام آسمانی یک چالش خواهد بود، به‌خصوص برخی از سیارات.
در واقع، اگر امیدوارید دو تا از این جهان‌های دوردست را ببینید، اکیداً پیشنهاد می‌شود که یک مکان رصدی با منظره‌ای واضح و بدون مانع، در افق غرب انتخاب کنید.
مطمئن شوید که هیچ‌چیز بلندی - ساختمان یا درخت - در آن جهت ندارید.
جالب است که دو سیاره اول منظومه ما به آسانی قابل بررسی هستند. یکی کوچک‌ترین سیاره (عطارد) و دیگری بزرگترین سیاره (مشتری) است.
هنگامی که یک مکان مناسب برای مشاهده پیدا کردید، با دوربین دوچشمی در دست، تقریباً ۲۰ تا ۲۵ دقیقه پس از غروب خورشید صبر کنید. زمان تماشای شما کوتاه خواهد بود و هر دو سیاره تنها ۲۵ تا ۳۰ دقیقه بعد، از افق غروب خواهند کرد.
هر دو سیاره به‌طرز فوق العاده‌ای خواهند درخشید. عطارد با قدر ۱/۴- می‌درخشد، که فقط کمی کمتر از شباهنگ، درخشان‌ترین ستاره آسمان است. مشتری با قدر ۲/۱-، که دو برابر عطارد درخشانتر است، حتی خیره‌کننده‌تر به‌نظر می‌رسد. اما چیزی که یک رصد را مشکل‌ساز می‌کند این است که دیدن هر دو جرم، حین گرگ و میش شب بسیار دشوار است.
بهترین شانس شما برای رویت هر دو سیاره در ابتدا این است که با دوربین دوچشمی، به آرامی در امتداد افق غربی به سمت پایین نگاه کنید. پس از اینکه مطمئن شدید آنها را پیدا کرده‌اید، با چشم غیرمسلح جست‌وجویشان کنید.
عطارد در سمت راستِ مشتریِ درخشانتر خواهد بود. در غروب ۷ فروردین، آنها فقط ۱/۳ درجه (کمی بیش از عرض یک انگشت در طول بازو) از هم جدا خواهند شد.
اگر آنها را دیدید، به خودتان تبریک بگویید. مشاهده دو سیاره که انقدر نزدیک به غروب خورشید قرار گرفته‌اند، شاهکار کوچکی نیست. در عرض یک یا دو روز، مشتری در تابش خیره‌کننده خورشید از دیدگان ناپدید می‌شود. از سوی دیگر، عطارد از مجاورت خورشید دور می‌شود و در چند هفته آینده کمی راحت‌تر دیده می‌شود.
بر خلاف عطارد و مشتری، رصد سومین سیاره در فهرست ما بسیار آسان است: زهره‌ی خیره کننده که اصطلاحاً به آن «ستارهٔ شامگاهی» نیز می‌گویند. این اولین سیاره‌ای است که وقتی خورشید غروب می‌کند باید به دنبالش بود.
زهره به‌طور فزاینده‌ای درخشان می‌شود زیرا هر شب به‌آرامی در آسمان غربی بالاتر می‌رود. زهره درحال حاضر، کمی پس از غروب خورشید به‌وقت محلی غروب می‌کند. اما دو ماه دیگر، زهره از حدود یک ساعت پس از غروب خورشید در آسمان غرب - شمال غربی، به‌طور قابل توجهی بالاتر خواهد بود و تا نزدیکی نیمه‌شب نیز غروب نخواهد کرد.
چهارمین سیاره در فهرست ما مریخ است. چند ماه پیش، مریخ به‌دلیل نزدیکی نسبت به زمین، بسیار درخشید. این سیاره در ۳۰ نوامبر، ۸۱ میلیون کیلومتر از ما فاصله داشت و مانند یک ستاره رنگین و آتشین بسیار پرنور ظاهر شد که با درخششی ثابت برق می‌زد.
یک هفته بعد، مانند دو ماشین مسابقه‌ای که در یک پیست می‌چرخند، ما مریخ را در مدارهای مربوطه پشت سر گذاشتیم- زمین در مدار داخلی و مریخ در خارج. و از آن زمان تاکنون، ما از مریخ بسیار دور شده‌ایم.
۲۷ مارس، مریخ در فاصله ۲۱۱/۴ میلیون کیلومتری از زمین خواهد بود - بیش از ۲/۵ برابر بیشتر از اواخر پاییز گذشته. بدین ترتیب مریخ کمرنگ شده‌است و درمقایسه با اوایل ماه دسامبر تنها ۱/۱۳th روشن ظاهر می‌شود.
با این‌حال هنوز هم نسبتاً آشکار است، زیرا در بین ۲۱ ستاره درخشان آسمان شب از نظر روشنایی قرار دارد.
و شما می‌توانید با نگاه کردن به پنجمین جرم آسمانی عصر، یعنی ماه، فوراً آن را شناسایی کنید. در این شب، ماه طبیعی سیاره ما شبیه فاز هلال فزاینده خواهد بود. و اگر به سمت چپ بالای ماه نگاه کنید، آن جرم زرد-نارنجی درخشان، مریخ خواهد بود.
اکنون دوباره از دوربین دوچشمی استفاده کنید و به‌سمت چپ مریخ نگاه کنید. خوشه ستاره‌ای M35 را در صورت فلکی جوزا یا دوقلوها مشاهده خواهید کرد.
والتر اسکات هیوستون، مقاله‌نویس دیرینه اعماق آسمان در زمینه تلسکوپ و اجرام آسمان شب، نوشت:
«من احساس می‌کنم که M35 یکی از بزرگترین اجرام در آسمان است. رصدگران با تلسکوپ‌های کوچک آن را یک جرم باشکوه تشخیص خواهند داد. خوشه به بزرگی ماه به‌نظر می‌رسد و چشمی را با ستاره‌های درخشان از مرکز تا لبه پر می‌کند. با دوربین دوچشمی ۱۵x۶۵، این خوشه مانند یک آب‌نبات دیده می‌شود. یعنی تماماً سفید و درخشان.»
پنجمین و آخرین سیاره ما، سیاره یکی مانده به آخر از خورشید، اورانوس است.
در شب‌های بسیار تاریک و صاف که اورانوس به‌سختی با چشم غیرمسلح قابل‌مشاهده است، از زهره به‌عنوان معیاری برای یافتن آن استفاده کنید.
روز دوشنبه فقط سه درجه - تقریباً برابر با یک سوم عرض مشت گره کرده شما - در سمت چپ و بالای آن سیاره‌ی درخشان خواهد بود. دوباره از دوربین دوچشمی خود برای بررسی این منطقه از آسمان استفاده کنید. چیزی که شما به‌دنبال آن هستید یک جرم کم‌نور است، که نوک آن رنگی مایل به سبز کم رنگ خواهد داشت.
اورانوس سومین سیاره بزرگ و در کنار سیاره نپتون، دورترین سیاره از خورشید است.
بنابراین شما در آسمان این موارد را دارید: پنج سیاره، یک خوشه ستاره‌ای معروف و ماه. فکر می‌کنید بتوانید هر هفت جرم را ببینید؟ همانطور که اشاره کردیم، چند مورد آسان خواهند بود اما برخی دیگر دشوارتر خواهند بود.
اگر عصر دوشنبه آسمان صاف است، موفق باشید و شکار خوبی داشته باشید!
