به گزارش همشهری آنلاین به نقل از آسوشیتدپرس ده‌ها هزار نفر به طور مکرر در اعتراض به پیشنهادهای نتانیاهو برای تغییر نظام قضایی و افزایش قدرت قوه مجریه به خیابان‌ها آمده‌اند- از جمله تظاهرات خودجوش گسترده‌ای که در یکشنبه شب پس از اخراج وزیر دفاع که با این اصلاحات قضایی مخالف بود، رخ داد. رهبران تجاری، روسای بانک‌ها، خلبان‌های جنگنده‌ها، نیروهای احتیاط ارتش، دانشگاهیان، فرماندهان سابق امنیتی و سایر بخش‌های پرنفوذ جامعه نیز بر ضد این طرح به میدان آمده‌اند.
بزرگترین اتحادیه صنفی اسرائیل روز دوشنبه اعلام اعتصاب عمومی کرد - که از جمله به فلج شدن فرودگاه بین‌المللی انجامید- و هزاران نفر در اطراف پارلمان گرد آمدند.
نتانیاهو در ساعات بعدی روز دوشنبه اعلام کرد ارائه طرح اصلاحات قضایی به پارلمان را به تاخیر می‌اندازد. او تاکید کرد که هنوز مصمم است این اصلاحات را انجام دهد، اما برای رسیدن به مصالحه زمان خواهد داد. رئیس بزرگترین اتحادیه کارگری اسرائیل در واکنش به این اقدام بعدا اعلام کرد اعتصاب عمومی را که می‌توانست کل اقتصاد را فلج کند، لغو می‌کند.
آشوب سیاسی چگونه شروع شد؟
نتانیاهو که هم اکنون به خاطر فساد مالی در سه پرونده جداگانه تحت محاکمه است، در کانون آشوب سیاسی قرار دارد که که اسرائیل را از ۲۰۱۹ گرفتار کرده است.
بعد از جلب نتانیاهو به دادگاه، شرکای سیاسی سابق او در دولت بر او شوریدند و او نتوانست ائتلاف پایدار مداومی را تشکیل دهد. این وضعیت منجر به بحران سیاسی مداومی انجامیده است که باعث شده است در کمتر از چهار سال پنج بار انتخابات برگزار شود.
نتانیاهو پس از ۱۸ ماه تبعید سیاسی به عنوان رهبر اپوزیسیون در اواخر سال میلادی پیش توانست با ائتلافی با احزاب ارتودوکس مذهبی افراطی و ملی‌گرای افراطی به قدرت بازگردد و دست‌راستی‌ترین دولت اسرائیل را تشکیل دهد. نتانیاهو اتهامات مربوط به فساد مالی را رد می‌کند.
اصلاحات قضایی پیشنهادی درباره چیست؟
چهره‌های اصلی حزب لیکود بنیامین نتانیاهو پس از رسیدن به قدرت به همراه شرکای سیاسی‌شان در دولت وعده دادند به سرعت نظام قضایی را اصلاح کنند و منتقدان می‌گویند هدف از این اصلاحات این است که این احزاب با نظارت قضایی کمتر اهداف ایدئولوژیک‌شان را پیش ببرند. این تغییرات به ائتلاف حاکم اجازه کنترل به انتصابات قضایی را می‌دهد و با اجازه دادن به پارلمان برای وتو کردن تصمیمات دیوان عالی و محدود کردن بازبینی قضایی قوانین مصوب نظارت دیوان عالی را تضعیف می‌کند.
مخالفان می‌گویند این اصلاحات سیستم ظریف مهار و موازنه (check and balance system) قدرت را در اسرائیل به هم می‌ریزد و به ائتلاف حاکم به رهبری نتانیاهو اجازه می‌دهد بر سیستم قضایی که اکنون مستقل شمرده می‌شود، تسلط پیدا کند. آنها همچنین می‌گویند نتانیاهو در حالیکه خودش تحت محاکمه است، تعارض منافع (conflict of interest) عمیقی در اقداماتش برای تغییر شکل دادن نظام قانونی دارد.
در مقابل دولت نتانیاهو می‌گوید تغییرات قانونی برای کارآمد کردن حکومت‌داری در مواجهه با یک قوه قضایی مداخله‌گر ضروری است.
چه عاملی آخرین اعتراضات را برانگیخت؟
اعتراضات از تقریبا سه ماه پیش از هنگامی یاریو لوین، وزیر دادگستری و فرد معتمد نتانیاهو طرح اصلاحات قضایی را در ماه ژانویه اعلام کرد، آغاز شد.
اما فوران خشم بر سر اخراج یائوف گالانت، وزیر دفاع که به سرعت و عمدتا از طریق اپلیکیشن پیام‌رسان واتس‌اپ سازماندهی شد، حیرت‌انگیز بود. در مدتی کمتر از یک ساعت، هزاران نفر بزرگراه اصلی تل‌آویو را مسدود کردند و هزاران نفر در بیرون خانه نتانیاهو در بیت‌المقدس دست به تظاهرات زدند.
گالانت نخستین عضو هیئت دولت است که به مخالفت با نتانیاهو می‌پردازد و به طور علنی خواستار تاخیر در اصلاحات قضایی شود. گالانت گفت با توجه به افت روحیه سربازان و تهدید آنها به انجام ندادن وظایف در نتیجه این بحران سیاسی ممکن است آمادگی نظامی آسیب ببیند.
گالانت که یک ژنرال بازنشسته صریح‌اللهجه است، در جامعه‌ای که وسواس امنیت دارد از جمله محترم‌ترین اعضای هیئت دولت جدید شمرده می‌شود. نتانیاهو با حمله به فردی که مسئولیت امنیت ملی است، ممکن است از یک خط قرمز گذشته و ناخواسته با وارد شدن به حیطه امنیت ملی- یکی از چند مورد معدود مورد اجماع- یک جامعه عمیقا قطبی‌شده را بر ضد خود متحد کرده باشد.
اهمیت اعتصاب عمومی چه بود؟
بزرگترین اتحادیه صنفی اسرائیل که از جمله قدرتمندترین نهادهاست نمایندگی حدود ۸۰۰۰۰۰ نفر را در بخش‌های گوناگون از جمله مراقبت بهداشتی، بانکداری، خدمات، آسایشگاه‌ها و حمل و نقل را به عهده دارد.
با اینکه این اتحادیه قبلا بخش‌هایی از اقتصاد را در اعتصابات در سال‌های گذشته بر سر منازعات مربوط به موضوع‌های کاری فلج کرده بود، هرگز در اعتراض به یک موضوع سیاسی اعتصاب اعلام نکرده بود.
این تصمیم به اعتصاب بلافاصله تاثیر خود را نشان داد. فرودگاه اصلی بین‌المللی در تل‌آویو همه پروازهای خروجی‌اش را لغو کرد و بیش از ۷۰۰۰۰۰ مسافر زمین‌گیر شدند. پزشکان و کارکنان آسایشگاه‌ها اعلام کردند دست از کار می‌کشند و انتظار می‌رفت دیگر گروه‌ها هم به اعتصاب بپیوندند.
اقتصاد در نتیجه اعتراضات مداوم آسیب دیده است و واحد پول «شکل» در هفته‌های اخیر افت قیمت پیدا کرده است. اعتصاب درازمدت به معنای آسیب عمیق‌تر و طولانی‌تر اقتصادی بود.
از این پس چه رخ خواهد داد؟
تاخیری که نتانیاهو در ارائه اصلاحات قضایی به پارلمان اعلام کرد می‌تواند به کاهش تنش‌ها کمک کند و به او زمان دهد تا به مصالحه‌ای با مخالفانش برسد. اما خطر خشمگین شدن شرکای سیاسی دست راستی افراطی او را هم به دنبال دارد- که ممکن است پایداری دولت او را مورد تهدید قرار دهد و امکان انتخابات جدید را مطرح کند.
اگر انتخابات جدیدی برگزار شود، احتمالا بر پایداری هر دولتی که به رهبری نتانیاهو تشکیل شود، در حالی که با مشکلات قانونی جدید رویرو است، متمرکز خواهد بود.
