کارن روحانی روز یکشنبه در گفت وگو با خبرنگار حقوقی قضایی ایرنا درباره احراز صلاحیت دیوان بین‌المللی دادگستری در شکایت ایران در زمینه تحریم‌های آمریکا علیه ایران و نقض عهدنامه مودت افزود: احراز صلاحیت دیوان بین‌المللی دادگستری برای رسیدگی به شکایت ایران علیه آمریکا دستاورد بسیار بزرگ برای جامعه حقوقی کشور است زیرا نشانگر این است که ایران از ابتدا دعوای درستی مطرح ساخته و خواسته خود را به درستی طرح کرده و استدلال‌های حقوقی قوی داشته است.
کارشناس حقوق بین‌الملل اظهار داشت: در ۱۶ جولای ۲۰۱۸ (۲۵ تیر ۱۳۹۷) ایران دادخواستی را علیه آمریکا در رابطه با نقض عهدنامه مودت و و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی بین ایران و دول متحده آمریکا سال ۱۹۵۵ در دیوان بین‌المللی دادگستری مطرح کرد.
وی اضافه کرد: ایران در این طرح دعوا برای احراز صلاحیت دیوان به رسیدگی این شکایت به بند یک ماده ۳۶ اساسنامه دیوان بین‌المللی دادگستری همچنین بند دو ماده ۲۱ عهدنامه مودت ایران و آمریکا استناد کرده بود.
روحانی با اشاره به بند دو ماده ۲۱ عهدنامه مودت ایران و آمریکا خاطرنشان کرد: طبق این بند از معاهده مقرر شده هر اختلافی میان ایران و آمریکا در اجرای عهدنامه پیش بیاید که از طریق دیپلماسی به نحو رضایت بخش حل نشود به دیوان بین‌المللی دادگستری ارجاع شود یعنی به موجب این عهدنامه، طرفین صلاحیت دیوان بین‌المللی دادگستری را در رسیدگی به اختلافاتشان درخصوص اجرا و تفسیر پذیرفته‌اند و ایران هم به همین علت طرح دعوا کرد.
دیوان بین‌المللی دادگستری با اکثریت قاطع استدلال‌های ایران را پذیرفت
کارشناس حقوق بین‌الملل گفت: البته آمریکا به صلاحیت دیوان اعتراض کرد و اکنون دیوان بین‌المللی دادگستری با اکثریت قاطع استدلال‌های ایران را پذیرفت و اختلاف را ناشی از تفسیر عهدنامه مودت دانست.
وی با بیان اینکه دیوان بین‌المللی دادگستری عهدنامه مودت را حاکم بر روابط دو کشور می داند، افزود: آمریکا پنج مورد برای رد صلاحیت دیوان بین‌المللی دادگستری طرح کرد که قضات دیوان بین المللی دادگستری با بررسی هر یک از ادعاهای آمریکا صلاحیت خود را احراز کردند.
این وکیل دادگستری اظهارداشت: در یک مورد از اعتراض ها، آمریکا ادعا کرده بود که اختلافی که ایران مطرح کرده تفسیر عهدنامه مودت نیست اما قضات دیوان بین‌المللی دادگستری آن را به اتفاق آراء رد کردند.
وی ادامه داد: با رأی ۱۵ قاضی از ۱۶ قاضی دیوان بین‌المللی دادگستری، اعتراض اولیه آمریکا درخصوص اقدامات مرتبط با تجارت و معاملات بین ایران یا کمپانی ها و تابعان ایران رد شد.
کارشناس حقوق بین‌الملل اضافه کرد: با ۱۵ رأی از ۱۶ رأی قضات دیوان بین‌المللی دادگستری یعنی فقط یک رأی مخالف، اعتراض اولیه در رابطه با قابل پذیرش بودن دعوا در دیوان که باز هم توسط آمریکا مطرح شده بود، رد شد.
وی گفت: با ۱۵ رأی از ۱۶ رأی قضات دیوان بین‌المللی دادگستری اعتراض بر مبنای ماده ۲۰ پاراگراف اول بند ب عهدنامه مودت رد می شود و به اتفاق آراء باز ایراد مطروحه توسط امریکا درخصوص بند ب پاراگراف اول ماده ۲۰ عهدنامه مودت رد می شود
این وکیل دادگستری افزود: با ۱۵ رأی از ۱۶ رأی قضات دیوان بین‌المللی دادگستری صلاحیت خود را براساس بند ب ماده ۲۱ عهدنامه مودت احراز می کند و به همین علت دعوا را قابل پذیرش می داند.
روحانی خاطرنشان کرد: توجه داشته باشید در رأی گیری دیوان بین‌المللی دادگستری هم قاضی آمریکایی و هم قاضی ویژه ایرانی حضور دارد.
کارشناس حقوق بین‌الملل تصریح کرد: از این به بعد رسیدگی به موضوع شکایت ایران در خصوص تحریم های آمریکا وارد مرحله رسیدگی ماهیتی می شود که البته این موضوع زمان بر است و باید تبادل لوایح و جلسات رسیدگی و استماع حضوری برگزار شود.
وی یادآور شد: زمان رسیدگی بستگی به این دارد که دیوان چقدر نیازمند بررسی و تحقیق است ولی از آنجایی که دیوان پیش از این هم دستور موقت صادر کرده بنابراین باید منتظر باشیم و ببینیم دیوان چند جلسه موضوع را رسیدگی می‌کند.
بازگشت آمریکا نافی خسارات وارده از گذشته نیست
روحانی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه اگر بایدن به برجام بازگردد و تحریم‌ها نیز برداشته شود چه تاثیری در فرایند رسیدگی این پرونده خواهد داشت، گفت: بازگشت آمریکا فی نفسه موجب خاتمه دادن به این شکایت نخواهد شد زیرا این دعوا مبنی بر این است که آمریکا با نقض عهدنامه مودت اولا مقررات حقوق بین‌الملل را نقض کرده و ثانیا خساراتی به بار آورده، بنابراین بازگشت آمریکا نافی خسارات وارده از گذشته نیست اما شاید در رویکرد کشورها در ادامه دعوا تاثیرگذار باشد.
به گزارش ایرنا، جمهوری اسلامی ایران در خرداد سال ۱۳۹۸، لایحه خود را در زمینه تحریم‌های آمریکا علیه ایران و نقض عهدنامه مودت به دادگاه لاهه ارائه داده بود. این لایحه شامل هفت جلد ادله و مستندات و حدود سه هزار صفحه بوده است.
شکایت ایران پس از خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های اقتصادی، بانکی و نفتی علیه ایران صورت گرفت که این تحریم‌ها موجب رنج مردم کشورمان شده است.
احراز صلاحیت دیوان یک پیروزی برای ایران در کارزار حقوقی علیه آمریکاست با این حال، فرایند رسیدگی به ماهیت این شکایت زمانبر بوده و ممکن است سال‌ها طول بکشد.
لعیا جنیدی معاون حقوقی رئیس جمهوری درباره احراز صلاحیت رسیدگی به شکایت ایران علیه آمریکا در دادگاه لاهه روز چهارشنبه ۱۵ بهمن سال جاری به ایرنا گفت: سازمان حقوقی دولت، پرونده‌ای با عنوان اعاده تحریم‌ها توسط آمریکا علیه این کشور مطرح کرده بود که در آن موارد نقض اسناد بین المللی مربوط را ارائه کرده بود. بعد از این دوره قابل توجه طولانی که با موفقیت‌های مقدماتی همراه بوده است، امروز رسیدگی انجام می‌شود.
وی با اشاره به دستور موقت دادگاه مبنی بر منع اعاده تحریم‌ها حداقل در حوزه‌های مشخص مانند مواد غذایی، کشاورزی دارو و تجهیزات پزشکی و قطعات مورد نیاز ناوگان حمل و نقل هوایی افزود: این دستور با این تکلیف که هیچ یک از طرفین اوضاع را از این سخت‌تر نکنند، هم همراه بود و ما هم در این مدت موارد نقض را کنترل و در مواردی آن را گزارش می‌کردیم.
حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی نیز روز پنج شنبه ۱۶ بهمن با اشاره به رأی دادگاه لاهه درباره شکایت ایران از آمریکا گفت: در حالی که دشمنان می خواستند روزهای تاریکی را برای ایران ترسیم کنند و فضای تنفسی را بر ما تنگ کنند، خبرهای خوشی داریم که برای همه ما حائز اهمیت است.
وی افزود: خدمت مردم عزیز ایران تبریک می گویم که دیروز دولت تدبیر و امید موفقیت بزرگی در دادگاه لاهه به دست آورد و این چندمین پیروزی است که دولت در دادگاه بین المللی لاهه در مقابل آمریکا بدست می آورد و این بسیار مهم است.
روحانی یادآور شد: این قدرت و عظمت برای ملت بزرگ ایران در برابر یک ابرقدرت است. در جنگ سیاسی صدها هزار کارشناس و متخصص در کنار آنها است و ما با عده ای از دیپلمات های محدود به جنگ آن ها می رویم این عدد کم ما در برابر عدد بزرگ آن پیروزی اش زیبا و درخشان است.
وی اضافه کرد: در بخش حقوقی کمتر سابقه دارد از آغاز انقلاب مباحث را به دادگاه لاهه ببریم که دلایل خاص خودش را دارد در این دولت تصمیم قاطع گرفتیم در مسائل اختلافی در برابر آمریکا بحث را به دادگاه لاهه برسانیم
روحانی خاطرنشان کرد: در دادگاه بین المللی لاهه ما رأی بسیار موفقی گرفتیم علیرغم این که هزاران حقوقدان بزرگ را بسیج کردند رأی این بود که دادگاه لاهه به دستور و قرار موقت رأی داد که آمریکا باید همه تحریم ها در امور انسانی را بلافاصله قطع کند، البته آمریکا عمل نکرد.
رئیس جمهوری ادامه داد: علیرغم اینکه یک دادگاه بین المللی به اتفاق آراء یعنی همه ۱۱ قاضی عالی رتبه آن علیه آمریکا رأی دادند، یک موفقیت بسیار بزرگی برای ملت ما بود اما آمریکایی‌ها گفتند که این دادگاه اصلاً صلاحیت ندارد برای اینکه اصل شکایت ایران را مورد بررسی قرار داده است.
وی افزود: ماه‌ها حقوقدان های ایران و آمریکا در این زمینه بحث کردند و در دادگاه لاهه لوایح را تبادل می کنند.
روحانی یادآور شد: یک بار مرحوم دکتر مصدق به این دادگاه رفت و در تاریخ ما ماندگار شد. در این دولت چندین نوبت ما به دادگاه بین المللی رفتیم و بحمدالله تا امروز در همه مراحل پیروز بودیم. البته دعوای اصلی ماهوی راجع به این پرونده هنوز در آینده است ولی در این مرحله آمریکایی‌ها خیلی تلاش کردند که به دادگاه ثابت کنند که شما نمی‌توانید به این مسئله رسیدگی کنید اما این رأی درباره صلاحیت دادگاه صادر شد و این یک موفقیت حقوقی بزرگ برای جمهوری اسلامی ایران بوده است.
رئیس دولت دوازدهم گفت: تحصیل کردگان این سرزمین در حقوق و دیپلماسی در همه‌جا موفقیت‌ها و پیروزی‌های شگرف و بزرگی را به دست آوردند و من این موفقیت بزرگ را به ملت بزرگ ایران تبریک می گویم.
