قهوه یکی از محبوبترین نوشیدنیهای جهان است و افراد زیادی در روز حداقل یک فنجان قهوه مینوشند. همین محبوبیت باعث شده است تا تحقیقات زیادی درباره آن صورت بگیرد تا مزایا و معایب آن مشخصتر شود. حالا پژوهشی جدید میگوید مصرف روزانه حداقل یک فنجان قهوه میتواند باعث افزایش فعالیت فیزیکی شود، اما از سوی دیگر روی خواب تأثیر منفی دارد و شاید در افزایش نوعی آریتمی قلبی تأثیر داشته باشد.
نتیجه این پژوهش جدید که در آن 100 فرد بالغ و سالم با میانگین سنی 39 سال مشارکت داشتهاند، در ژورنال New England Journal of Medicine منتشر شده است. افراد حاضر در این تحقیق، برای اندازهگیری قدمها و خواب خود، از فیتبیت استفاده کردند. همچنین ضربان قلب و قند خون آنها بهطور مداوم تحت نظر بود.
به افراد حاضر در این پژوهش گفته شد که برای دو روز هر چقدر که میخواهند قهوه بنوشند، برای دو روز قهوه مصرف نکنند و دوباره این چرخه را برای دو هفته تکرار کنند.
افراد در روزهایی که قهوه مصرف میکردند، بهطور میانگین نسبت به روزهای بدون قهوه، 1,058 قدم بیشتر راه میرفتند. اما از سوی دیگر، در این روزها 36 دقیقه کمتر میخوابیدند. هر چقدر افراد بیشتر قهوه مصرف کردند، فعالیت فیزیکیشان بیشتر شد، اما از سوی دیگر کمتر خوابیدند.
به گفته دکتر «گریگوری مارکوس»، نویسنده ارشد پژوهش اخیر و استاد دانشگاه کالیفرنیا در سانفرانسیسکو، یافتههای آنها نشان میدهد که قهوه فقط یک پیامد مرتبط با سلامتی ندارد:
«یافتهها درحالت کلی نشان میدهند مصرف قهوه تنها یک پیامد مرتبط با سلامتی ندارد، بلکه واقعیت بسیار پیچیدهتر از آن است. اکثر تحقیقات درباره این موضوع مشاهدهای بودهاند، به این معنی که ما فقط به این موضوع نگاه میکنیم که چه اتفاقی برای افراد با نوشیدن یا عدم مصرف قهوه رخ میدهد. این روش باعث شده محدودیتهایی وجود داشته باشد. بنابراین تنها راه برای کاهش محدودیتها، انجام یک آزمایش مداخلهای تصادفی بود.»
در کنار فعالیت فیزیکی و خواب، قهوه ظاهراً روی قلب هم تأثیر میگذارد. اگرچه پژوهشگران مدرکی مبنی بر ارتباط قابلتوجه میان مصرف قهوه و انقباضات زودرس بطنی (PVC) (نوعی آریتمی قلبی) پیدا نکردند و PVC رایج است، اما مصرف بیش از یک فنجان قهوه در روز در مقایسه با روزهایی که افراد قهوه مصرف نکرده بودند، منجر به 50 درصد بروز بیشتر PVC شد.
به گفته مارکوس، شواهدی در برخی افراد وجود دارد که نشان میدهد هر چقدر PVC بیشتر باشد، قلب ضعیفتر میشود و مشکلات قلبی را در پی دارد. به باور مارکوس، اگر فردی نگران بیماریهای قلبی است یا در خانوادهاش سابقه بیماری قلبی دارد، بهتر است مصرف قهوه را کاهش دهد.
مارکوس میگوید مردم زمانی که قهوه مینوشند، احتمالاً انگیزه بیشتری برای ورزشکردن دارند یا اینکه هنگام شروع تمرین، عملکرد بهتری از خودشان نشان میدهند. بااینحال نباید فکر کنند که با مصرف نوشیدنیهای انرژیزا یا دوزهای بالای کافئین، میتوانند عملکرد خود در تمرینات را افزایش دهند؛ چرا که دوزهای بالا منجر به بروز اختلالات میشود.
اگرچه این موضوع که مصرف قهوه باعث کاهش خواب میشود، تعجبآور نیست، اما تأثیر احتمالی ژنتیک روی آن میتواند جالب باشد. پژوهشگران در این تحقیق نمونه DNA افراد را جمعآوری کردند و به این نتیجه رسیدند که افرادی که بیشترین کمخوابی را بر اثر مصرف قهوه تجربه میکنند، دارای تنوع ژنتیکی هستند که با متابولیسم کندتر کافئین در ارتباط است. در مقابل افراد دارای تنوع ژنتیکی مرتبط با متابولسیم سریعتر کافئین، انقباضات زودرس بطنی بیشتری داشتند.
با وجود نتایج بالا، درنهایت باید گفت که با پژوهش کوچکی روبهرو هستیم که برای مدت زمان محدودی با مشارکت افراد سالم انجام شده است.