به گزارش خبرنگار سلامت خبرگزاری فارس،سرطان به زبان ساده به معنای رشد و تکثیر غیرعادی سلول‌ها در بدن است، انواع زیادی سرطان وجود دارد و واژه سرطان تا حدودی به دلیل اینکه ممکن است درمان آن مشکل باشد، توجهی همراه با ترس را به دنبال دارد، با این حال با وجود پیشرفت‌های اخیر در تشخیص و درمان، بیش از نیمی از کل بیماران سرطانی، پنج سال بعد از درمان هیچ علامتی دال بر بیماری ندارند و اکثر این بیماران معالجه می‌شوند.
شایع ترین علت‌های ایجاد سرطان‌ها
سن و امید به زندگی: مهم ترین عامل ایجاد سرطان است. در گذشته آمار امید به زندگی در جمعیت جهانی 30 تا 40 درصد بوده است که این آمار اکنون به بالای 70درصد رسیده است. بنابراین واضح است که با بالارفتن سن ، سیستم ایمنی بدن تضعیف شده و مقاومت آن در برابر سرطان کاهش پیدا می‌کند .
سبک زندگی: تحرک کم، مصرف الکل ، کشیدن سیگار ، تغذیه نامناسب و برخی عفونت‌ها از جمله مواردی هستند که احتمال بروز سرطان را افزایش می‌دهد.
عوامل محیطی: مواردی از جمله آلودگی هوا ، آلودگی آب هستند که ممکن است منجر به بروز سرطان شوند.
مواد و عوامل سرطان زا، التهاب مزمن،هورمون‌ها،سرکوب سیستم ایمنی، عوامل عفونی،چاقی،تشعشع نور خورشید،دخانیات از جمله این عوامل است. در این مطلب پنج مورد از کشنده ترین سرطان‌ها را بررسی می‌کنیم.
معده؛ کشنده‌ترین سرطان در کشور
شهرام یوسفی دانشیار رادیوانکولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، سرطان معده را شایعترین و کشنده‌ترین سرطان خصوصا در مردان ایرانی عنوان کرد.
وی از مهمترین ریسک فاکتورها یا عوامل خطر بروز سرطان معده به تغییر سبک زندگی ایرانیان، افزایش مصرف فست‌فودها، استعمال دخانیات و الکل، ابتلا به عفونت هلیکوباکترپیلوری، مصرف غذاهای نمک سود یا دودی شده دانست و گفت: افزایش مصرف فست‌فودها به ویژه در مناطق شهری یک عامل هشدار است که باعث افزایش ریسک ابتلا به سرطان معده و بروز بیماری در سال‌های آتی می شود.
یوسفی با اشاره به فراگیری عفونت هلیکوباکترپیلوری در جمعیت زیادی از ایرانیان گفت: متاسفانه عفونت هلیکوباکترپیلوری در کشور ما فراوانی بالایی دارد و از مهمترین عوامل یا ریسک فاکتورهای ابتلا به سرطان معده به شمار می‌آید.
این دانشیار رادیوانکولوژی دانشگاه استعمال دخانیات اعم از سیگار و قلیان را از مهترین عوامل خطر در ابتلا به سرطان معده دانست و خاطرنشان کرد: این خطر در کمین خود فرد سیگاری ونزدیکانی است که دود سیگار را استنشاق می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه سرطان معده بیشتر در دهه پنجم تا ششم زندگی آقایان ایرانی ایجاد میشود هشدار داد: متاسفانه در مورد سرطان معده روش غربالگری خاصی وجود ندارد و تنها توصیه این است که با مشاهده علامت‌های مشکوک گوارشی هر چه سریع‌تر برای پیگیری‌های لازم به متخصص مراجعه کنید.
این دانشیار دانشگاه سابقه خانوادگی، ایجاد مشکلات گوارشی مثل مشکل در بلع، احساس سیری زودرس، تهوع، نفخ، درد قبل و بعد از خوردن غذا را از نشانه‌های اولیه ابتلا به به سرطان معده عنوان کرد وگفت: به محض مشاهده این علامت‌ها برای بررسی بیشتر به متخصص داخلی یا فوق تخصص گوارش مراجعه کنید.
به گفته شهرام یوسفی هرچه بیماری در مراحل اولیه شناسایی شود، شانس بهبود وعلاج کامل بیمار بیشتر است.
ریه؛ دومین سرطان کشنده در کشور
عدنان خسروی فوق‌تخصص آنکولوژی و رئیس بخش آنکولوژی بیمارستان دکتر مسیح دانشوری شایعترین علت ایجاد سرطان ریه را مصرف دخانیات و قرار گرفتن در معرض دود دخانیات دانست وافزود: مصرف دخانیات از جمله سیگار، قلیان، تنباکو و تریاک مهمترین عامل بروز سرطان ریه است.
به گفته این فوق تخصص آنکولوژی دانشگاه آزبست یا پنبه نسوز و آلودگی هوا از دیگر علل ایجاد سرطان ریه هستند، پنبه نسوز یا آزبست در پشم شیشه، سیمان و سقف های سیمانی، لنت ترمز و لوله های انتقال آب و فاضلاب وجود دارد و می‌تواند انواع مختلفی از بیماری‌ها از جمله سرطان ریه را ایجاد کند.
وی خاطرنشان کرد: افرادی که با آزبست در تماس هستند نظیر شاغلان در معدن، کارخانه‌های نساجی، مکان‌هایی که از عایق استفاده میشود و کارخانه‌های کشتی سازی در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه قرار دارند.
به گفته این دانشیار دانشگاه علامت‌ها و نشانه‌های سرطان ریه به صورت تنفسی یا سیستمیک در بیمار بروز می‌کند که مشکلات تنفسی شامل سرفه، خلط خونی، خس خس سینه، تنگی نفس و خشونت صدا از جمله آن است.
وی از نشانه‌های سیستمیک سرطان ریه به علایمی نظیر تب، کاهش وزن، درد قفسه سینه، درد استخوان‌ها، سردرد و اختلال در بلعیدن اشاره کرد که باید مورد توجه قرار گیرد.
خسروی شیمی درمانی، رادیوتراپی و جراحی را از روش‌های درمانی این نوع سرطان ذکر کرد و گفت: اگر سرطان محدود به یک ریه بیمار باشد یعنی فقط یک ریه فرد درگیر شده و قابل جراحی به صورت کامل باشد، معمولا جراحی توصیه میشود.
وی در ادامه یادآورشد: در صورتی‌که دو ریه بیمار درگیر شده باشد، معمولا از شیمی درمانی و رادیوتراپی برای درمان بیمار استفاده میشود، البته اخیرا درمان‌های جدید ایمونوتراپی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کبد؛ سومین سرطان کشنده در کشور
بهزاد حاتمی با اشاره به اینکه از مهمترین وظایف کبد می‌توان به مواردی همچون دفع سموم، ساختن پروتئین‌های حیاتی، تنظیم مصرف قند خون، سوخت و ساز چربی‌ها و ساخت برخی هورمون‌های ضروری اشاره کرد گفت: اختلال در عملکرد این عضو ممکن است در اثر عوامل مختلفی مثل ویروس‌ها، داروها، مصرف الکل، سموم و فعال شدن غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن ایجاد شود.
وی افزود: شایعترین نوع اختلال در کبد توسط ویروس‌های هپاتیت نوع A،B،CوDایجاد میشود، این بیماری از طریق تزریق مواد مخدر، انتقال خون، روابط جنسی پرخطر، مادر به فرزند و روش‌های درمانی ناامن منتقل میشود.
حاتمی تاکید کرد: افرادی که همسر یا شریک جنسی آلوده دارند، مبتلایان به اعتیاد تزریقی، کسانی‌که رفتار جنسی پرخطر دارند، مبتلایان به بیماری‌های مزمن کبدی و کلیوی، مبتلایان به ایدز، بیماران مبتلا به اختلالات انعقاد خون مانند هموفیلی و کسانی که در زندان‌ها و مراکز نگهداری از افراد ناتوان و دارای معلولیت ذهنی کار می‌کنند، نسبت به سایر بزرگسالان بیشتر احتمال ابتلا به عفونت هپاتیت دارند.
حاتمی به مهمترین نشانه‌های ابتلا به هپاتیت حاد اشاره کرد و گفت: تغییر رنگ پوست و چشم‌ها به زردی، پر رنگی ادرار، بی‌رنگ شدن مدفوع، تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی، خارش بدن، خستگی، بی‌حالی و کاهش توانایی در انجام فعالیت‌های روزانه از نشانه‌های ابتلا به این بیماری است.
عضو هیات علمی دانشگاه با بیان اینکه 10 تا 15مبتلایان به هپاتیت B ممکن است دچار عوارضی همچون سیروز کبدی، نارسایی کبد و سرطان کبد شوند ادامه داد: مصرف میوه ها و سبزیجات و محدود کردن مصرف قند و چربی مفید برای مبتلایان به این بیماری توصیه میشود.
وی با تاکید بر اینکه پیشگیری از این هپاتیت با استفاده از واکسن‌ها مقدور شده اضافه کرد: واکسن هپاتیت در سه مرحله تزریق میشود، این واکسن با نظر پزشک حتی در دوران بارداری و شیردهی نیز قابل استفاده است.
حاتمی گفت: واکسن‌های هپاتیت به مدت 15 سال بدون نیاز به آزمایش قادر به ایجاد ایمنی هستند.
روده؛ چهارمین سرطان کشنده در کشور
مونا ملک زاده مغانی، متخصص پرتودرمانی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه سرطان روده بزرگ به رشد توده‌های سرطانی در روده بزرگ گفته میشود، افزود: کولون در قسمت انتهایی خود قبل از این که به مقعد برسد در قسمتی به نام رکتوم ممکن است درگیر سلول های سرطانی شود.
وی با اشاره به علامت‌های سرطان روده افزود: کم خونی یکی از علائم شایع این سرطان است.
این متخصص پرتودرمانی دانشگاه توضیح داد: زمانی که توده سرطانی در روده ایجاد میشود، این توده مرتبا از بدن خون دریافت و آن را همراه مدفوع دفع کرده و فرد مبتلا را دچار کم خونی می‌کند.
وی با تاکید براهمیت تشخیص بموقع سرطان روده بزرگ خاطرنشان کرد: در توده‌های سرطانی که در درازمدت ایجاد می‌شودعلامت‌هایی مثل انسداد شایع‌تر است.
ملک زاده علائمی مانند دفع خون روشن از بدن و یا انسداد روده را نیازمند بررسی و توجه دانست و هشدار داد: این علائم می‌تواند زنگ خطری برای مراجعه سریع و فوری به پزشک باشد چرا که هر چه زمان تشخیص ودرمان زودتر باشد شانس درمان مبتلایان نیز به مراتب بالاتر می‌رود.
عضو هیات علمی دانشگاه کلونوسکوپی را خصوصا در مراحل اولیه بیماری مهمترین راه تشخیص سرطان روده دانست وانجام کلونوسکوپی دوره‌ای در افراد بالای 45 سال را مورد تاکید قرار داد.
وی افزود: بررسی خون در مدفوع نیز می‌تواند یکی از راه‌های شناسایی این بیماری باشد.
ملک زاده گفت: به عبارتی باید از مقعد تا ابتدای روده تحت آزمایش‌های دوره‌ای باشد تا اگر فرد به این بیماری مبتلا شد در سریع‌ترین زمان ممکن درمان‌ها آغاز شود.
عضو هیات علمی دانشگاه انجام غربالگری منظم را راهکار مناسبی برای پیشگیری از سرطانی شدن توده در بیماران مستعد به ابتلا دانست.
وی تاکید کرد: سرطان روده بزرگ از بیماری‌هایی است که با سبک زندگی و کم تحرکی در ارتباط مستقیم است.
چند روش برای پیشگیری از سرطان روده بزرگ
ورزش و انجام فعالیت‌های فیزیکی یکی از مهمترین توصیه‌های عضو هیات علمی دانشگاه برای پیشگیری از سرطان روده بود. وی افزود: گنجاندن ساعتی در روز برای ورزش می‌تواند به میزان قابل توجهی از بروز این بیماری پیشگیری کند.
وی یادآور شد: ورزش کردن، پرهیز از مصرف غذاهای چرب و مصرف ویتامین‌ها و میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند به میزان قابل توجهی از بروز این سرطان پیشگیری کند.
عضو هیات علمی دانشگاه تاکید کرد: سرطان‌های زودرس روده و یا غده‌هایی که می‌توانند تبدیل به توده‌های سرطانی شوند، نیزممکن است دربرخی افراد در سنین پایین بروز کند بنابراین افراد به محض مشاهده علائم فورا به پزشک مراجعه کنند.
ملک زاده ادامه داد: افراد باید از سن 45 سالگی غربالگری سرطان روده بزرگ را انجام دهند ولی اگر چنانچه سابقه ژنتیکی این بیماری در افراد درجه یک خانواده وجود دارد باید از سن 35 سالگی آزمایش‌های تشخیصی آغاز شود.
وی جراحی را متداول ترین روش درمان سرطان روده دانست و در ادامه رادیوتراپی، شیمی درمانی، درمان هدفمند و ایمونوتراپی را از مهمترین روش های درمانی ذکر کرد.
پروستات؛ پنجمین سرطان کشنده در کشور
محمد حسین سلطانی، متخصص ارولوژی دانشگاه گفت: با توجه به اینکه سرطان پروستات، به عنوان یکی از شایع ترین سرطان‌ها در مردان بالای 70 سال شناخته می شود، گفت: افراد به ویژه مردان در سنین بالا، باید سالانه حداقل یکبار مورد غربالگری سرطان پروستات قرار گیرند.
دانشیار دانشگاه با اشاره به رشد آرام سرطان پروستات افزود: اگرچنانچه این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود معمولا کشنده نیست و حتی از میزان مرگ پایینی نیز برخوردار است.
سلطانی تاکید کرد: اگر چنانچه این بیماری در سنین پایین تر تشخیص داده شود، طول عمر این بیماران به شکل قابل توجهی افزایش خواهدیافت.
وی با بیان این که ریسک فاکتورهای خاصی برای بروز سرطان پروستات وجود ندارد توضیح داد: بروز این سرطان دلیل خاصی ندارد و تقریبا علت بروز آن ناشناخته است و تنها علتی که شانس ابتلا به این سرطان را بالا می برد، عوامل ارثی و ژنتیکی است.
این دانشیار دانشگاه درباره روش های تشخیص این بیماری نیز توضیح داد: تست psa از جمله تست های غربالگری است که برای تشخیص این بیماری از سنین 50 سالگی انجام می شود و اگر چنانچه سابقه سرطان پروستات در خانواده درجه یک وجود داشته باشد هم توصیه می شود اولین تست های غربالگری از سنین 40 سالگی آغاز شود.
وی با بیان این که تست هایی همانند سونوگرافی معیاری برای تشخیص سرطان پروستات نیست، خاطرنشان کرد: سرطان پروستات، سرطان خاموش وپنهان شناخته می شود، معاینات بالینی نیز در تشخیص این سرطان کاربردی چندانی ندارد چرا که اگر پروستاتی تبدیل به سرطان شده باشد و در معاینه بالینی تشخیص داده شود، سرطانی بسیار پیشرفته است.
این دانشیاردانشگاه با اشاره به این که مصرف برخی مواد غذایی مثل گوجه فرنگی و یا گیاهان دارویی در درمان و یا ابتلا به سرطان پروستات تاثیری ندارد، گفت: اطلاعاتی درباره این موضوع که این مواد غذایی و یا میزان مصرف این مواد چقدر باشد دردسترس نیست و این مطالب پایه و اساس علمی نداشته و این مطالب تعریف نشده است.
وی تاکید کرد: راه پیشگیری خاصی برای عدم ابتلا به سرطان پروستات وجود ندارد و تنها راه تشخیص این بیماری در مراحل زودرس، تست های غربالگری است.
سلطانی درباره علائم اولیه این بیماری نیز توضیح داد: بخش عمده افرادی که مبتلا به سرطان پروستات می شوند هیچ علامت بالینی ندارند ولی با کمک تست های غربالگری که دارای حساسیت های بالایی نیز هستند می توان این سرطان را تشخیص داد.
وی سلطانی با اشاره به روش های درمانی و دارویی سرطان پروستات خاطرنشان کرد: بر اساس نمونه برداری که در سرطان پروستات انجام شده تصمیم گیری می شود که برای بیماران چه درمان هایی انتخاب شود، بنابراین درمان ها یا بصورت اعمال جراحی هستند و یا درمان ها ترکیبی از پرتودرمانی و یا هورمون درمانی انتخاب می شوند.
سلطانی تاکید کرد: به طور کلی نحوه درمان و پیگیری های بعد از عمل به جواب پاتولوژی بعد از جراحی بستگی دارد ولی قالب کلی به این شکل است که باید بیماران در بازه زمانی پنج تا10 ساله بعد از عمل تحت نظر باشند.
پایان پیام/
