فرادید: کتاب «زندگی کردن در جنگل» (Living in the Forest) که انتشارات Phaidon آن را در سال ۲۰۲۲ منتشر کرده است، خواننده را با ۵۰ خانۀ مدرن آشنا میکند که در نقاط مختلف دنیا در احاطۀ درختان ساخته شدهاند و تصویر تازهای به مفهوم «کلبۀ جنگلی» بخشیدهاند.
بسیاری از طراحانی که در این کتاب از آنها نام برده شده از سنتهای گذشته برای ساخت خانههای آینده الهام گرفتهاند. منابع الهام این طراحان، فرهنگ عامه، فرهنگ بومی، معماری بومی یا خود زمین است. آنها در انجام این کار، زمینهی تازهای را در طراحی و ساخت و ساز سبز ایجاد کردهاند که روش زندگی آینده ما را تغییر خواهد داد. در اینجا به هشت مورد از این خانههای مدرن جنگلی آشنا خواهیم شد.
این خانهی چوبی گرد که در جنگل ساخته شده، فاصلهی کوتاهی با ورشو دارد و نزدیک پارک ملی کامپینوس است. این خانه فضاهای دوبلکسی دارد، با اتاقهای دنج که همگی در یک سوی عمارت هستند. معماران لهستانی موبیوس برای این خانه تراسی طراحی کردهاند که کفپوش چمنی دارد، همینطور یک حیاط باغی با درختان کاجی که اتصال میان جنگل و خانه را حفظ میکنند. پرزمک اولچیکِ معمار در اصل این خانه را به شکل یک تنهی درخت بزرگ تصور کرده که یک پناهگاه جنگلی گرد از دل آن کندهکاری شده است.
جنگل انبوه و طرح دامنه کوه این پروژه را به شکل خاصی چالشبرانگیز کرد: معماران ایسلندی KRADS شالودهای را برای این خانه طراحی کردند که شیب را در سه سطح متناوب روی زمین آتشفشانی دنبال میکند. مکان ساخت خانه، پارک ملی دینگوتلیر انتخاب شد تا با چشمانداز بیرون یکی شود و منظرهای هم رو به دریاچه و کوهها داشته باشد؛ با سقف سبزی که بازتاب طرح کلی تپه است و یک چهارچوب پانورامایی ارائه میکند.
یک خانهی جنگلی لزوماً نباید با درختان احاطه شده باشد بلکه میتواند جنگل را در داخل خودش داشته باشد! معماران تایلندی شِما (Shma) این سازه پوشیده از گیاه را در قلب بانکوک به عنوان یک مفهوم تجربی طراحی کردند که کیفیت هوا را بهتر میکند و با شهرسازی پرشتاب امروزی مقابله میکند. از آنجا که خانههای شهری به فضای سبز تعدی میکنند، خانهی جنگلی در مقابله با این روال، طبیعت را با خود به یک شهر شلوغ و پرجمعیت آورده است. این ساختمان که متشکل از یک سری بخشهای مجاور است، سطوح سقفی متعددی دارد که بیش از ۱۲۰ درخت در آنها کاشته شده تا نمای جنگلمانندی برای اتاقهای رو به خیابان ایجاد کند. گیاهان استفاده شده در این قسمت بیش از ۲۰ گونه بومی هستند که نیاز کمی به آب دارند و شکلشان تا جای ممکن پوشش گیاهی فضا را تامین میکنند.
معماران نروژی، هلن و هارد یک خانه درختی طراحی کردند که ۶ متر بالای سطح جنگل معلق است. این خانه روی شیب تپه قرار دارد. این شیب تا هاردانگرفیورد ادامه دارد. این شرکت با الهام از سنتهای معماری نروژی روشهای نوین کار با چوب را هم آزمایش کرده است: این خانه حول تنه یک درخت زنده ساخته شده است و به وسیله یک بست فلزی با کمترین آسیب به درخت محکم شده است. فضای داخلی «آشیانۀ جنگلی» مزین به تختهکوبیهای چوبی ترمیمنشده است که یک عایق حفاظتی هستند و به مرور زمان ساییده شده و با جنگل همرنگ میشود.
این خانه مدرن با طراحی معماران مکزیکی پروداکتورا، شبیه یک ساختمان صنعتی متروکه ساخته شده که به آرامی در حال آمیخته شدن با طبیعت است. این خانه که در نوار باریکی از ریویرا مایای کارائیب واقع است، درون جنگل پیرامون خود از دید پنهان است. طرح ال-مانند این خانه درست کنار درختان ساحلی پیاده شده است. گیاهان خزنده و پوشش گیاهی جنگل به اندازه بتن ساختمان در نمای آن نقش دارند. بتن نیز از نوع خاصی است که در واکنش به نور خورشید تا حدی تغییر رنگ میدهد. این ساختمان با به حداقل رساندن آسیب به چشمانداز پیرامون، روی شالودهی برآمدهای بنا شده که ستونهای متقاطع از آن پشتیبانی میکنند. برافراشتگی شالودهی بنا، دید وسیعی را در اختیار ساکنان خانه قرار میدهد.
معماران کاستا ریکایی استودیو ساکس مجموعهای از عمارتهای کلاهفرنگی طراحی کردند که سقفهایشان همپوشانی دارند تا کمک کنند این خانه کنار دریا با جنگل پیرامونش یکی شود. فضاهای داخلی از تراسها نمایان هستند و پوشش گیاهی بکاررفته بین ساختارها رشد کرده و راهروها را پوشانده و ساختمان را غرق سبزی کرده است. هر اتاق از دو یا سه سمت دربهای شیشهای به بیرون دارد که راه گردش نسیم اقیانوس در فضای داخلی هستند. طراحی سبز این خانه طبق الگوهای آب و هوایی، مصرف انرژی را به حداقل رسانده و این پروژه را به پیشگام معماری گرمسیری پایدار تبدیل کرده است.
معماران اکوآدوری استودیو راما (RAMA) ضمیمهای با چارچوب فلزی طراحی کردند که روی دامنه کوه معلق است. این سازه کمترین شالوده را دارد تا از اثرگذاشتن روی زمین زیر خود اجتناب کند. تولید و سوار کردن این ساختارِ پیشساخته کمتر از سه ماه طول کشید. این ساختار سقف سبزی برای عایقبندی دارد. یک واحد انباری دو طرفه در وسط ساختمان است که هم از آشپزخانه و هم از ناحیه مسکونی، راه دسترسی دارد و نمای پنجرهها نیز درۀ سرسبز بیرون است.
این کلبه سیاهرنگ که درختان کاج آن را احاطه کردهاند روی یک ستون فولادی تک بنا شده و طراحی آن برخلاف کلبههای چوبی سنتی یافتشده در آن منطقه است. طراحان فنلاندی استودیو پوئیستو طرحی پیاده کردند که کمترین اختلال را در زمین ایجاد میکند و در عین حال، از سنت فرهنگی منطقه بهره میگیرد. این سازه یک سنت بومی را بازتفسیر کرده که کلبهها را در ارتفاع میسازد تا غذا از حیوانات وحشی ایمن نگه داشته شود. این کلبه در دل جنگل طوری قرار گرفته که نیازی به بریدن درختان نباشد. به مرور زمان کف جنگل میتواند ناحیه زیر خانه را بپوشاند و حانه را با جنگل یکی کند.