به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از آناتولی، بر اساس آخرین گزارش مؤسسه تحقیقات صلح بین المللی استکهلم، ۹ کشور عربی در فهرست ۴۰ واردکننده بزرگ اسلحه قرار گرفتند.
گزارش مؤسسه استکهلم که در ماه مارس سال جاری منتشر شد، شامل آمار و داده‌های ۹ کشور عربی است که در بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲، در فهرست ۴۰ کشوری قرار گرفتند که بیشترین تسلیحات را وارد کرده‌اند.
عربستان سعودی، قطر و مصر جزو ۱۰ واردکننده بزرگ سلاح در جهان بودند.
این در حالی است که فهرست بزرگترین صادرکنندگان اسلحه شامل ایالات متحده (۴۰ درصد)، روسیه (۱۶ درصد)، فرانسه (۱۱ درصد)، چین (۵.۲ درصد)، آلمان (۴.۲ درصد)، ایتالیا (۳.۸ درصد)، بریتانیا (۳.۲ درصد)، اسپانیا (۲.۶ درصد)، کره جنوبی (۲.۴ درصد) و رژیم صهیونیستی (۲.۳ درصد) است.
نکته جالب توجه در این گزارش این است که امارات و اردن هر دو توانستند وارد فهرست صادرکنندگان اسلحه شوند و جایگاه خود را در بین ۲۵ کشور بزرگ صادرکننده اسلحه تضمین کنند.
واردات سلاح توسط کشورهای عربی
آمار کلی برای کشورهای عربی وجود ندارد، اما گزارش مؤسسه استکهلم حاکی از آن است که بیش از ۲۶۰ هواپیمای جنگی به خاورمیانه صادر شده است و کشورهای حاشیه خلیج فارس به تنهایی سفارش خرید بیش از ۱۸۰ هواپیمای جنگی را ارائه کرده اند. در این گزارش به آمار و داده‌های ۹ کشور عربی که در فهرست ۴۰ کشور بزرگ وارد کننده سلاح در جهان قرار گرفتند، می‌پردازیم که به شرح زیر است:
۱- عربستان سعودی
عربستان پس از هند (۱۱ درصد) رتبه دوم را در واردات تسلیحات در جهان به خود اختصاص داده و ۹.۶ درصد از کل تسلیحات وارداتی جهان را بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ از آن خود کرده است.
با این حال، واردات تسلیحات عربستان سعودی در مقایسه با دوره ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷، زمانی که ۱۰ درصد از خرید تسلیحات جهانی را ثبت کرده بود، اندکی کاهش یافت.
ایالات متحده با ۷۲ درصد، فرانسه (۶.۴ درصد) و اسپانیا (۴.۹ درصد) در صدر کشورهای عرضه کننده تسلیحات به عربستان سعودی قرار دارند.
۲- قطر
قطر از هفدهمین واردکننده بزرگ تسلیحات بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷، با افزایش ۳۱۱ درصدی، در سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ به سومین واردکننده سلاح در جهان تبدیل شد.
افزایش سهم واردات تسلیحات جهانی از ۱.۵ درصد به ۶.۴ درصد بین دو دوره فوق الذکر، همزمان با تهدیداتی بود که این کشور در جریان بحران خلیج فارس (۲۰۱۷-۲۰۲۱) با آن مواجه بود.
ایالات متحده با ۴۲ درصد، فرانسه با حدود ۲۹ و ایتالیا با ۱۴ درصد در صدر فهرست کشورهای صادرکننده سلاح به قطر قرار دارند.
۳- مصر
بحران اقتصادی مصر، تأثیری بر سهم واردات تسلیحات این کشور نداشته است و این کشور در دو دوره مورد بررسی، با کاهش جزئی از ۵.۳ درصد، ۴.۵ درصد از تجارت تسلیحات جهان را به خود اختصاص داده است. با این حال از رتبه سوم جهان به رتبه ششم رسید.
اگرچه مصر سالانه حدود ۱.۳ میلیارد دلار کمک نظامی آمریکا دریافت می‌کند، اما ایالات متحده در میان سه تأمین کننده بزرگ تسلیحات به این کشور قرار ندارد.
روسیه با حدود ۳۴ درصد در صدر فهرست تأمین کنندگان مصر قرار دارد و ایتالیا و فرانسه هر کدام با ۱۹ درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
روسیه با حدود ۳۴ درصد در صدر فهرست تأمین کنندگان مصر قرار دارد و ایتالیا و فرانسه هر کدام با ۱۹ درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
۴- امارات
امارات متحده عربی در فهرست بزرگترین واردکنندگان اسلحه، از رتبه پنجم در جهان (۲۰۱۳-۲۰۱۷) به رتبه یازدهم (۲۰۱۸-۲۰۲۲) تنزل پیدا کرده است.
این کاهش شامل سهم این کشور از واردات تسلیحات جهانی است که از ۴.۱ درصد به ۲.۷ درصد کاهش یافته است که کاهش قابل توجهی بین دو دوره مذکور است.
احتمالاً کاهش واردات تسلیحات به این کشور مربوط به تغییر دیدگاه آن از واردات به سمت ساخت بخشی از تسلیحات و حتی صادرات مازاد آن باشد. و این باعث شد که امارات در بین ۲۵ کشور برتر صادرکننده تسلیحات قرار گیرد.
این کشور با ۰.۴ درصد از کل صادرات تسلیحات جهان در رتبه هجدهم جهان در صادرات اسلحه قرار گرفت.
مصر (۲۸ درصد)، اردن (۲۷ درصد) و الجزایر (۱۵ درصد) در صدر مشتریان تسلیحاتی امارات بودند.
در مورد صادرکنندگان تسلیحات به امارات، ایالات متحده با حدود ۶۶ درصد پیشتاز است و پس از آن ترکیه (۷.۴ درصد) قرار دارد.
روسیه با ۵.۴ درصد در رتبه سوم قرار دارد. اگرچه ارتش امارات به وابستگی به سلاح‌های غربی معروف است، اما از ابتدای قرن ۲۱ به بازارهای جدیدی مانند ترکیه، روسیه و چین نیز ورود کرده است.
۵- کویت
کویت با افزایش ۰.۹ درصدی به ۲.۴ درصد رسید و حجم واردات تسلیحات خود بین دو دوره مطالعاتی به ۱۴۶ درصد افزایش یافت.
این کشور از رتبه ۲۳ به ۱۲ در جهان رسید و از ۱۱ کشور پیشی گرفت.
ایالات متحده بیش از سه چهارم (۷۸ درصد) بر واردات تسلیحات کویت تسلط دارد، ایتالیا با حدود ۱۰ درصد و سپس فرانسه با ۹ درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
۶- الجزایر
خرید تسلیحات الجزایر شاهد کاهش شدید ۵۸ درصدی بین دو دوره مطالعه (۲۰۱۳-۲۰۱۷) و (۲۰۱۸-۲۰۲۲) بود.
واردات تسلیحات از ۴.۱ درصد به ۱.۸ درصد بین دو دوره فوق الذکر کاهش یافت و این امر بر رتبه کشور در بین واردکنندگان عمده اسلحه تأثیر گذاشت و از ۱۲ به ۱۸ در جهان رسید.
با این حال، الجزایر در صدر کشورهای آفریقایی واردکننده تسلیحات باقی ماند، به استثنای مصر، که این مطالعه آن را به عنوان یکی از کشورهای خاورمیانه طبقه بندی می‌کند.
کاهش حجم خرید تسلیحات الجزایر تأثیر منفی بر قاره آفریقا گذاشت و سهم آن از واردات تسلیحات از ۸ به ۵ درصد رسید، این درحالی است که واردات سلاح توسط قاره اروپا از ۱۱ به ۱۶ درصد افزایش یافته است.
این احتمال وجود دارد که این کاهش خرید تسلیحات ناشی از فشار آمریکا بر الجزایر برای توقف واردات سلاح از روسیه باشد، به خصوص که بودجه دفاعی الجزایر همچنان بالا بوده و سالانه به ۱۰ میلیارد دلار نزدیک شده و حتی در بودجه ۲۰۲۳ دو برابر شده است.
همچنین ساخت برخی از انواع تسلیحات داخلی با مشارکت آلمان و امارات به ویژه خودروهای زرهی و انواع خودروهای مکانیکی و تسلیحات سبک به این کشور اجازه داد تا ارزش واردات نظامی خود را کاهش دهد و تمایل این کشور را به سمت صادرات تجهیزات نظامی تغییر دهد.
در بین صادرکنندگان تسلیحات به الجزایر، روسیه با ۷۳ درصد در جایگاه اول و آلمان ۱۰ درصد در جایگاه دوم قرار دارد. فرانسه با وجود سردی روابط دیپلماتیک با این کشور، در رتبه سوم با ۵.۲ درصد قرار دارد.
۷- مراکش
مانند الجزایر، واردات تسلیحات مراکش از ۱.۱ به ۰.۸ درصد کاهش یافت و از رتبه ۲۱ در رتبه ۲۹ جهان قرار گرفت.
مراکش پس از الجزایر دومین واردکننده بزرگ تسلیحات در آفریقا است و کاهش واردات تسلیحات آنها باعث کاهش سهم آفریقا در بازار تسلیحات وارداتی شده است.
ایالات متحده بیش از سه چهارم (۷۶ درصد) واردات تسلیحات این کشور را به خود اختصاص داده است.
فرانسه با ۱۵ درصد در رتبه دوم قرار دارد که نشان دهنده تمایل پاریس برای دستیابی به بازار الجزایر و مراکش است.
همچنین مطالعات نشان می‌دهد که مراکش به دنبال ورود به بازار بلوک شرق به نمایندگی چین است و سهم خرید تسلیحات چینی به ۶.۸ درصد رسیده است.
۸- اردن
اگرچه اردن در فهرست ۴۰ کشور واردکننده سلاح که توسط مؤسسه استکهلم تهیه شده، در رتبه ماقبل آخر قرار دارد، اما نکته قابل توجه این است که دومین کشور عربی در فهرست ۲۵ کشور برتر صادرکننده سلاح قرار گرفته است.
صادرات تسلیحات اردن در دوره مورد مطالعه، ۱۴ درصد افزایش یافته و به ۰.۲ درصد رسیده است.
سهم تسلیحات اردنی در بازار آمریکا (۶۱ درصد)، مصر (۲۶ درصد) و ارمنستان (۷ درصد) شده است.
در مورد واردات این کشور، از ۰.۸ درصد به ۰.۵ درصد کاهش یافته است.
ایالات متحده با ۴۰ درصد در صدر کشورهای صادرکننده تسلیحات به اردن، امارات با ۲۰ درصد و سپس روسیه با حدود ۱۷ درصد قرار دارند.
نقشه تأمین کنندگان تسلیحات به اردن نشان دهنده نوعی تنوع روابط امان با کشورهای جهان است و علیرغم روابط نزدیکش با واشنگتن، سعی کرده که از روسیه نیز تسلیحات وارد نماید.
۹- بحرین
اگرچه بحرین در رتبه ۴۰ و آخر قرار گرفت، اما بالاترین نرخ رشد کشورهای عربی را در واردات اسلحه بین دو دوره مورد مطالعه با حدود ۳۸۰ درصد ثبت کرده است.
سهم بحرین از واردات جهانی بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲، ۰.۵ درصد بوده است، در حالی که بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷، ۰.۱ درصد بوده است.
آمریکا با ۸۳ درصد بر واردات این کشور تسلط دارد، وسپس بریتانیا ۷ درصد و ایتالیا ۴.۱ درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
فهرست ۴۰ واردکننده عمده اسلحه شامل کشورهای عربی برجسته مانند عراق، سوریه، عمان، سودان، لیبی، تونس، موریتانی و لبنان نمی‌شود.
