برترینها: در نوروزی که ترانه علیدوستی با نسخه قاچاق برادران لیلا حضوری تحسینبرانگیز در بازار غیررسمی سینمای ایران داشت، حضور بازیگران زن در ترکیب فیلمهای روی پرده به شدت کمفروغ بود و ستارههای مرد تعیینکننده معادلات گیشه نوروزی بودند. با این همه اما در این گــزارش ترجیح دادیم به بهانه بازخوانی وضعیت هفت فیلم اصلی که در بازه اکران نوروزی روی پرده سینماها بودند، عملکرد بازیگران زن اصلی در این فیلمها را به داوری بگذاریم و این ســوال را مطرح کنیم که چرا در گیشه نوروز امسال بازیگران زن تا این اندازه حضوری کمفروغ داشتند.
فیلم را بیش از کارگردان باید با امضای تهیهکنندهاش شناخت؛ ابراهیم عامریان حالا از آن تهیهکنندگانی است که باید فعالیتهایش را جدیتر در سینما رصد کنیم. او که کار جدی خود را با همراهی مســعود اطیابی در تگزاس آغاز کرد در همین دو ســال بحرانی کرونا در مقام تهیهکننده دو فیلم دینامیت و انفرادی را به گیشــه سینما تقدیم کرد و حالا هم با فسیل تبدیل به اصلیترین مدعی صدرنشینی در گیشه سال 1402 شده است. فیلم فسیل را کریم امینی کارگردانی کرده است که تا پیش از این کارهای چندان موفقی را در کارنامهاش نداشته اما اینبار توانسته کمدی خوشریتم و جذابی را روانه پرده سینماها کند. بخشی از داستان فسیل درباره عشــق و علاقه کاراکتر اصلی داستان به دختر یک فرد شاهدوست است! الناز حبیبی کاراکتر همین دختر را در فیلم بازی کرده اســت که میتوان او را در کنار خواهر کاراکتر اصلی با بــازی الهه حصاری، دو بازیگر نقش اصلی فیلم دانست. حبیبی که پیشتر هم در نقش معشــوقه در فیلمها و سریالهای طنز ایفای نقش کرده بود اینبار حضوری شیرینتر در این قالب داشته است.
غریب یکــی از جدیترین و بحثبرانگیزتریــن فیلمهــای حاضر در جشــنواره چهلویکم فیلم فجر بود و انتظار میرفت که در گیشه بتواند عملکرد موفقی داشــته باشــد. غریب هم به دلیل سوژهاش و هم به دلیل ساختار سینمایی ظرفیت بالایی برای موفقیت در اکران عمومی داشت اما برخلاف آنچه انتظار میرفت تبلیغات مناســبی برای آن شکل نگرفت و به همین دلیل ســهمش از اکــران نوروز در مرز 5/4 میلیارد تومــان متوقف ماند. داســتان فیلم برشی از زندگی شهید محمد بروجردی از مهمترین و تعیینکنندهترین چهرههای دوران دفاع مقدس به ویژه در منطقه کردستان است. پردیــس پورعابدینــی که برای حضور در فیلم غریب توانست سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر را هم کسب کند، در این فیلم ایفاگر نقش یک دختر کرد اســت که زندگی خصوصیاش ناخواسته تحت تأثیر سایه شــوم جنگ قرار میگیرد و در مسیر تلاش برای حراســت از داشتههای خود و خانواده با محمد بروجردی آشــنا میشــود. به نوعی میتوان کاراکتر او را نمادی از مردم عادی به حســاب آورد که در ســایه جنگ تبدیل به قهرمان شــدند اما گمنام باقی ماندند.
فیلم خط اســتوا از آن فیلمهایی اســت که از سر بدشانســی دیر به اکران رســیده و از آنجایی که این جنس فیلمهای کمدی معمولا دارای تاریخ مصرف هســتند، همین تأخیر در مواجهه فیلم با مخاطبان، به نظر میرسد در عدم توفیق آنچنانی فیلم در گیشــه بیتأثیر نبوده است. داستان خط اســتوا درباره یک مدیر فدراسیون فوتبال اســت که برای عقد یک قــرارداد مهم برای جذب مربی تیم ملی عازم یک کشور خارجی میشود اما در این ســفر ماجراهایی عجیب و غریب را تجربه میکند. اکثر شــوخیهای فیلم هم ناظر به فرمول حضور یک فــرد نامربوط در شــرایطی غیرمتعادل طراحی شده است. معمولا در داستان فیلمهای کمدی از این جنس باید یــک زن اغواگر هم حضور داشته باشد که کاراکترهای مرد داستان را در معرض فریب و انحراف قرار دهد. آزاده صمدی در داســتان خط اســتوا چنین نقشــی را برعهده دارد. او یک دختر ایرانی است که به خارج از کشور فرار کرده و با رصد کاراکترهای اصلی که به عنوان مسئولان رسمی فدراسیون فوتبال ایران به خارج رفتهاند در مسیر آنها قرار میگیرد تا از موقعیت آنها سوءاستفاده کند.
بعد از فیلم ســینمایی علفزار میتوان ملاقات خصوصی را در رتبه دوم موفقترین فیلم غیرکمدی در جدول فروش سینمای ایران در سال 1401 قرار داد. به پشــتوانه همین استقبال از فیلم هم بود که اکران آن در ایام نوروز هم ادامه پیدا کرد و جالب اینکــه در همین ایام اکــران نوروزی چنان استقبالی از فیلم شد که حالا مجموعه فروش آن از علفزار فراتر رفته و باید آن را با فروش 24میلیارد تومانی موفقتریــن فیلم غیرکمدی ســال بنامیم. داســتان فیلم ملاقات خصوصی درباره عشــقی نامتعارف و غیرکلیشهای است که در بستر یک جریان خلاف قانون شکل میگیرد و سرانجام تراژیکی هم پیدا میکند. کاراکتــر پروانــه در روایت داستان ملاقات خصوصی کاراکتر اصلی زن داستان اســت که پریناز ایزدیار به بهترین شــکل نقش آن را ایفا کرده اســت. پروانه در واقع دختری برخاســته از یک خانواده حاشیهنشین و آســیبپذیر است که حالا دلبسته پسری شده است که او نیز در حال گذران دوران محکومیت خود در زندان است. ایزدیار که سال گذشته با سریال جیران حســابی در میان مخاطبان خوش درخشیده بود در کنار ملاقات خصوصی در این سال فیلم مغز استخوان را هم روی پرده داشت که البته در گیشه شکست خورد.
پیشتر و به بهانه ورود فیلم چپ راست به چرخه اکران عمومی آن هم پس از ماهها چالش عواملش با سیســتم نظارت و مدیریت سینمایی، به طور مفصل درباره حواشی آن نوشتیم و یادآوری کردیم که این ساخته حامد محمدی هر چند امضای پــدرش منوچهر محمــدی را در مقام تهیهکننده پــای خود دارد اما بایــد اعتراف کرد که جسارت و جذابیت کارهای طنز شاخص در کارنامه این تهیهکننده معتبر را ندارد. البته برخی معتقدند که ممیزی و اصلاحات جان فیلم را گرفته و نمیتوان براساس نسخه فعلی درباره آن قضاوت کرد اما آنچه به نام این فیلم در گیشه به ثبت رسیده هم نشان میدهد که این فیلم نتوانسته اســت انتظاری که از ویترین ویژهاش میرفته را برآورده کند. ویشــکا آســایش یکی از چهار بازیگر نقــش اصلی در فیلم چپ راســت است. او همسر یک فرد سیاسی با گرایشهای چپ و به تعبیری اصلاحطلب اســت که در طول داستان متوجه میشود فرزندش در بیمارستان با فرزند یک زوج دیگر جابهجا شده است. آسایش که پیشتر هم حضور موفقی در کارهای کمدی داشــته این بار هم نقشآفرینی بامزهای دارد و میتــوان حضور او را از امتیازات فیلم به حساب آورد.
فیلم عروس خیابان فرشته پیش از این عروس هندی نام داشت و ایده محوری آن هم بازگشت دایی یک خانواده به همراه همسر خارجیاش به کشور پس از سالها دوری اســت. بازگشت این عضو خانواده و همراه خارجیاش تعارضــات و چالشهایی را برای اعضای خانواده به وجود میآورد که همین چالشها تبدیل به محور اصلی طنازی و شوخی در فیلم شده است. مهمتریــن ویژگی فیلم اما تلاش آن بــرای بهرهگیری از فرمولهای تاریخ گذشته برای فتح گیشه است. اگر دو دهه به عقب برویم با نمونههــای متعددی از فیلمهایی مواجه میشویم که با ضرب و زور رقص و آواز تلاش کردهاند فاتح گیشه باشند اما این فرمول سالهاست کارکرد خود را از دست داده است. مهــراوه شــریفینیا یکــی از اعضــای همان خانوادهای اســت کــه در خانه خیابان فرشته ساکن هســتند و حالا بعد از مدتها میزبان دایی خانواده و عروس جدیدش میشــوند. واقعیت این است که در فیلمهای از این جنس اساســا خبری از نقش و شخصیتپردازی نیســت و همه عوامل در خدمت ایجاد موقعیتهای به ظاهر خندهدار هستند! مهراوه شریفینیا هم از این قاعده مستثنا نیست.