فراروـ نان یکی از قدیمی‌ترین غذا‌هایی است که بشر در گذشته آن را تهیه کرده است. نان همچنین در سراسر دنیا یک ماده غذایی حیاتی و غذای اصلی محسوب می‌شود. در تهیه نان از نمک، مخمر، روغن، آب و در بعضی موارد از برخی ادویه‌های مخصوص نیز استفاده می‌کنند. پخت نان سبک‌ها و روش‌های گوناگونی دارد که در نقاط مختلف جهان متفاوت است. برای تهیه نان معمولا از آرد گندم استفاده می‌کنند؛ زیرا میزان گلوتن آن بسیار زیاد است و باعث اسفنجی شدن و تردی نان می‌شود.
در ایران انواع نان‌های سنتی مانند لواش، بربری، سنگک و تافتون طبخ می‌شود، درحالی‌که در کشور‌های خارجی معمولا از نان‌هایی مانند نان تست استفاده می‌شود که برش‌های نازکی دارند. اگر دوست دارید تجربه تهیه یک نان خوشمزه و خانگی در منزل را داشته باشید، در ادامه این مطلب با طرز تهیه یک نان خوشمزه و خوش بافت خانگی با روشی بسیار آسان و با معرفی نکات مهم مربوط به طبخ نان همراه ما باشید.
تخم مرغ: ۲ عدد
آرد سفید: به میزان لازم
ماست غلیظ: نصف لیوان
آب ولرم: نصف لیوان
شکر: یک سوم لیوان
کره: ۱۲۰ گرم
نمک: نوک قاشق چای‌خوری
پودر خمیر مایه: ۱ قاشق غذاخوری
تخم مرغ: ۱ عدد
زعفران دم کرده غلیظ: ۱ قاشق غذاخوری
شیر: ۲ قاشق غذاخوری
آب جوش: به میزان لازم
عسل: به میزان لازم
خمیر مایه یا مخمر یکی از انواع مخمر است که در پخت نان، پیراشکی، پیتزا و ... از آن استفاده می‌شود. استفاده از پودر خمیر مایه در خمیر باعث تولید گاز کربنیک و مواد آلی می‌شود و در نتیجه افزایش حجم خمیر و عطر و طعم خوب آن را به همراه خواهد داشت و نان و شیرینی را پوک و توخالی می‌کند. پودر خمیر مایه را می‌توانید در منزل و در محیطی که زیاد گرم نباشد، نگهداری کنید. پس از باز کردن بسته خمیرمایه حتما آن را در فریزر نگه دارید. خمیر مایه بعد از چند ماه کیفیت اولیه خود را از دست می‌دهد؛ بنابراین بهتر است آن را به اندازه‌ای که مصرف دارید، خریداری کنید.
مصرف مخمر نان یا پودر خمیر مایه باعث می‌شود آنزیمی به نام فیتاز تولید شود که باعث تجزیه اسید فیتیک می‌شود؛ بنابراین اسید با املاح بالا ترکیبی ایجاد نمی‌کند و به این ترتیب املاح جذب می‌شود. اگر از جوش شیرین به جای پودر مخمر استفاده کنید، ph مناسب خمیر تغییر می‌کند و میکرواورگانیسم‌ها در این محیط قادر به تجزیه نخواهند بود و درنتیجه جذب املاح مختل می‌شود. استفاده از جوش شیرین در خمیر نان باعث اختلال جذب آهن و کم خونی، پوکی استخوان، بیماری‌های قلبی، اختلال در فعالیت‌های گوارشی، افزایش اسید معده و بیماری‌های روده‌ای می‌شود؛ بنابراین اکیدا توصیه می‌شود که هرگز به جای استفاده از مخمر در نان از جوش شیرین استفاده نکنید؛ زیرا جوش شیرین اثرات مخربی بر سلامت بدن دارد.
برای فعال شدم خمیر مایه ابتدا ۱ قاشق مرباخوری از خمیر مایه را همراه با ۱ قاشق مرباخوری شکر در ۱ پیمانه آب ولرم حل کنید. برای این کار حتما از ظرف چینی یا پلاستکی وبرای هم زدن قاشق چوبی یا پلاستیکی استفاده کنید. ظرف را حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در یک جای ثابت نگه دارید. وقتی روی آب بعد از این مدت کف کرد و پفی شد؛ یعنی خمیر مایه فعال شده است. از نشانه‌های ور آمدن خمیر این است که اگر با انگشت روی آن را فشار بدهید، جای انگشت روی خمیر باقی می‌ماند و اگر خمیر ور نیاید، نان سنگین می‌شود.
انواع آرد‌های مناسب برای تهیه نان شامل آرد جو، آرد گندم، آرد سفید، آرد گندم سبوس‌دار، آرد ذرت و آرد ارزن است. نکته مهمی که در مورد آرد باید به آن توجه داشته باشید، این است که کیفیت آرد‌های موجود در بازار متفاوت است. به همین دلیل متناسب با کیفیت آرد ممکن است میزان آن کم‌تر یا بیشتر از مقداری شود که در دستور گفته شده است؛ بنابراین موقع اضافه کردن آرد به این مسئله توجه داشته باشید. اگر دیدید مواد شما درحال سفت شدن است و هنوز مقداری از آرد باقی مانده است؛ یعنی آردی که اضافه کرده‌اید، کافی است و بقیه را اضافه نکنید.
اگر میزان آرد را طبق دستور اضافه کردید و دیدید که خمیر شما هنوز به دست میچسبد؛ یعنی باید کمی بیشتر به آن آرد اضافه کنید؛ بنابراین شما همیشه مقدار آردی را که در دستور گفته شده است، تهیه کنید؛ ولی ممکن است این مقدار باتوجه به کیفیت و نوع آرد کم یا زیاد شود.
۱ ـ برای شروع کار ابتدا آب ولرم را همراه با یک قاشق مرباخوری شکر و پودر خمیر مایه داخل یک کاسه مناسب بریزید و کمی مخلوط کنید. روی کاسه را با دستمال یا حوله تمیز بپوشانید و ده دقیقه زمان بدهید تا خمیر مایه به عمل بیاید.
۲ ـ تخم مرغ‌ها را داخل یک کاسه دیگر بریزید و نمک، کره به دمای محیط رسیده، ماست و شکر را به آن اضافه کنید و با همزن دستی مواد را در حد مخلوط شدن هم بزنید؛ سپس خمیر مایه عمل آمده را به مواد بالا اضافه کنید و کمی دیگر هم بزنید تا با هم مخلوط شوند.
۳ ـ آرد را با الک کم کم به مواد اضافه کنید و هم بزنید تا خمیری نرم و لطیف به دست بیاید. آرد را به اندازه‌ای اضافه کنید که خمیر به دست نچسبد و از طرف دیگر بیش از حد خشک نشود. خمیر به دست آمده را به مدت ده دقیقه ورز بدهید؛ سپس کف کاسه را کمی چرب کنید و خمیر را داخل آن بگذارید. روی خمیر را با حوله تمیز بپوشانید و اجازه بدهید یک ساعت در محیط آشپزخانه استراحت کند.
۴ ـ بعد از اینکه خمیر استراحت کرد، پف آن را بگیرید و خمیر را به دو قسمت مساوی تقسیم کنید. کف یک قالب گرد کاغذ روغنی پهن کنید و نیمی از خمیر را روی کاغذ روغنی بگذارید و با دست خوب پهنش کنید. خمیر باقی مانده را به دلخواه شکل بدهید و روی لایه خمیر اولی بگذارید. روی قالب را بپوشانید و نیم ساعت زمان بدهید تا استراحت کند.
۵ ـ تخم مرغ را همراه با شیر و زعفران مخلوط کنید و خوب هم بزنید؛ سپس این مواد را روی نان رومال کنید. قالب نان را داخل فر ۱۷۰ درجه سانتیگراد که از قبل گرم کرده‌اید، به مدت ۳۰ تا ۴۰ دقیقه بگذارید تا نان بپزد و پف کند. بعد از اینکه نان پخت، اجازه بدهید خنک شود؛ سپس کمی عسل و آب جوش را مخلوط کنید و روی نان بمالید، نوش جان.
