تونس و دمشق در مسیر تکمیل روند عادی سازی روابط
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما؛ سوریه از تصمیم قیس سعید، رئیس جمهوری تونس برای ارتقای سطح نمایندگی دیپلماتیک در سفارت تونس در دمشق به سطح سفیر قدردانی کرد.
نبیل عمار تصمیم مقامات تونس برای تقویت نمایندگی سفارت تونس در دمشق و تعیین یک سفیر در راس آن را ابلاغ کرد. فیصل المقداد نیز در اظهارات مشابه گفت: سوریه طی روز‌های آتی در راستای بازگشایی سفارت خود در تونس اقدام خواهد کرد تا سطح روابط دیپلماتیک دو کشور در سطح سفیر باشد.
وزرای خارجه دو کشور همچنین در مورد اهمیت تقویت روابط دو کشور برادر در زمینه‌های دیپلماتیک، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و اهمیت تداوم رایزنی بین آن‌ها در هر چیزی که مربوط به شرایط عربی، منطقه‌ای و بین المللی است، گفتگو کردند.
دفتر ریاست جمهوری تونس، اواخر بهمن ماه گذشته، خبر داده بود که قیس سعید رئیس‌جمهور این کشور تصمیم گرفته سطح نمایندگی دیپلماتیک تونس در سوریه را ارتقا دهد. قیس سعید، رئیس جمهوری تونس در دیدار با نبیل عمار، وزیر خارجه خود گفت: هیچ توجیهی برای نداشتن سفیر تونس در دمشق و سفیر سوریه در تونس وجود ندارد. مساله حاکمیت سوریه داخلی است و تنها به سوری‌ها مربوط می‌شود و تونس طرح تقسیم کشور سوریه را همانطور که قبلا برنامه ریزی شده بود نمی‌پذیرد.
متعاقب آن نبیل عمار وزیر امور خارجه تونس اعلام کرد کشور‌های عربی متعدد پس از ده سال قطع رابطه با سوریه اکنون به فکر از سرگیری روابط خود با این کشور هستند. روابط سوریه و تونس بسیار قدیمی است و در سطوح مختلف ارتباطات و پیوند‌های نزدیکی با هم دارند و باید پس از ده سال قطع رابطه، به صورت واقعگرایانه عمل کنیم.
احساس خطر تونس از تروریسم تکفیری سراغاز تمایل تونس برای ترمیم روابط با سوریه و خروج از سیاست خارجی رادیکالی
روابط دیپلماتیک سوریه و تونس در دوران ریاست جمهوری «المنصف المرزوقی» رئیس‌جمهور پیشین تونس در چهارم فوریه سال ۲۰۱۲ قطع شد. تونس از نخستین کشور‌های عربی بود که در اوایل سال ۲۰۱۲ سفیر سوریه را اخراج کرد و از زمان آغاز بحران سوریه در سال ۲۰۱۱، از جمله کشورهایی بود که تروریست‌ها از آنجا برای جنگ در کنار گروه‌های مسلح تروریست در سوریه اعزام می‌شدند.
سیاست خارجی دولت تحت سیطره حزب النهضه به عنوان شاخه تونسی اخوان المسلمین رویکردی نسبتا انقلابی مبتنی بر پیوند دادن سیاست خارجی تونس با سمت¬گیری¬های سیاست خارجی حامیان منطقه‌ای خود یعنی ترکیه و قطر را پیگیری می‌نمود، از این رو در این چارچوب، تونس اقدام به قطع روابط سیاسی خود با حکومت سوریه کرد.
تونس کشوری پیشرو در میان کشور‌های جهان عرب پس از انقلاب‌های عربی در منطقه به شمار می‌آید که توانست پس از برکناری نظام دیکتاتوری زین العابدین بن علی، در یک فرایند سیاسی نظام سیاسی دموکراتیکی را ایجاد نماید. در اولین انتخابات آزاد این کشور- که تا سال ۱۹۵۶ مستعمره فرانسه بود و ارتباطات قدرتمندی با فرانسه و عربستان سعودی داشت- دولتی ائتلافی با رهبری حزب اخوانی النهضه به قدرت رسید.
سیاست خارجی تروئیکای حاکم بر تونس، رویکرد ارزش محور را در پیش گرفت و هنجار‌هایی همچون حقوق بشر، دموکراسی و .. را در روابط خود با کشور‌های دیگر لحاظ می‌نمود و در تلاش بود خود را الگوی نمونه جهان عرب مطرح نماید، در حوزه عملیاتی نیز به واسطه شباهت‌های ایدئولوژیکی و کمک‌های مالی کشورهایی همچون ترکیه و قطر با حزب اخوانی النهضه، این کشور‌ها محور اساسی سیاست خارجی تونس را تشکیل می‌دادند. از همین رو دولت منصف مرزوقی روابط تونس و سوریه را قطع کرد.
اما با برگزاری انتخابات جدید و پیروزی حزب سکولار نداء و تشکیل دولت ائتلافی موسوم به دولت وحدت ملی، سیاست خارجی تونس از جنبه‌های ایدئولوژیک فاصله گرفت. شرایط به گونه‌ای بود که تونس به واسطه اقدامات تروریستی گروه‌های تکفیری در خاک خود و درگیر شدن ارتش با این گروه‌ها، همچنین ناآرامی‌های لیبی که صد‌ها گروه اسلامی تندرو اعلام موجودیت کرده بودند، به صورت جدی از رشد جریان‌های تروریستی احساس خطر کرد. آنچه بر ابعاد این هراس افزود رکوردی بود که اتباع تونس به لحاظ عضویت در گروه‌های تکفیری و افراطی در سوریه زده بودند، بدین صورت که بیش از بدین صورت که بیش از سه هزار نفر از اتباع این کشور از اعضای داعش بودند و تحت عنوان‌های مختلف جنگجو و جهاد نکاح در منطقه شامات فعالیت می‌کردند.
تبدیل شدن مبازره با تروریسم به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی سیاست خارجی تونس، موجب فاصله گرفتن و کاهش روابط تونس با برخی از کشور‌های حامی تروریسم شد و از انجا که سوریه همسایه ترکیه است و روابط تونس و ترکیه پرتنش شده بود، تونس در یک مانور دیپلماتیک موضوع از سرگیری رابطه با سوریه را مطرح نمود. تونس ابتدا تصمیم گرفت در دمشق یک کنسولگری افتتاح نماید. یکی از اهداف بازگشایی کنسولگری تونس در دمشق جمع آوری اطلاعات از اتباع این کشور بود که در قالب گروه‌های تروریستی در حال جنگ با نظام سیاسی سوریه هستند، چرا که رصد کردن این افراد می‌تواند کمک زیادی به دولت تونس در مبارزه با تروریسم نماید. تهدید تروریسم از مالی و لیبی تا صحرای سینا و مناطق داخلی تونس همچون کاسرین و جبل جمبای باعث شدمقامات تونس رویکرد تازهای را در سیاست خارجی خود اتخاذ نمایند، که در آن همکاری‌های امنیتی با کشور‌های همسایه و کشور‌های قربانی تروریسم جایگاه خاصی را پیدا کرده است
تونس در سال ۲۰۱۷، حضور دیپلماتیک محدود خود را در سوریه از سر گرفت تا به ردیابی بیش از ۳ هزار شبه‌نظامی تونسی که در سوریه می‌جنگیدند، کمک کند. در پایان سال ۲۰۱۸ تردد هوایی بین دو کشور را آغاز کرد. اما از زمانی که سعید در ژوئیه ۲۰۲۱ کنترل قدرت را در تونس در دست گرفت، این کشور سیگنال‌هایی ارسال کرده که آماده تغییر موضع دیپلماتیک کامل خود در قبال سوریه است.
تلاش تونس برای جا نماندن از قطار عادی سازی روابط با سوریه
بعد از شکست پروژه تروریسم تکفیری در سوریه و تثبیت دولت و نظام سیاسی سوریه موجی از تلاش‌ها برای عادی سازی روابط با سوریه از هر سو اغاز شده است.
در پی رایزنی‌های ایران و روسیه برای ترمیم روابط ترکیه و سوریه، سفر‌های متقابل بین سوریه و کشور‌های عربی منطقه در سطح بلند پایه صورت گرفته است که از جمله آن‌ها می‌توان به سفر بشار اسد رئیس جمهوری سوریه به عمان و امارات و همچنین سفرهیات پارلمانی اتحادیه عرب به دمشق و دیدار با بشار اسد، و توافق عربستان برای از سرگیری روابط دیپلماتیک با سوریه متعاقب ازسرگیری روابط عربستان و ایران اشاره کرد.
دو هفته پیش عربستان از حرکت به سمت عادی سازی روابط با سوریه خبر داده بود و به تازگی نیز سه منبع آگاه گفتند که عربستان سعودی در حال برنامه ریزی برای دعوت بشار اسد رئیس جمهور سوریه به نشست اتحادیه عرب است. نشستی که ریاض میزبان آن در ماه می، یعنی تا کمتر از دو ماه دیگر خواهد بود و ریاض از هم اکنون بدنبال بازگرداندن سوریه به اتحادیه عرب پس از یک دهه غیبت دولت دمشق است. از این دید تونس نمی‌خواهد از قافله عادی سازی روابط با سوریه عقب بماند. احمد کاظم زاده
