به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مطالعات جدید محققان نشان میدهد:ستونهای خاکستر و گاز تولید شده توسط فورانهای آتش فشانی میتوانند به صورت دورهای فرو ریخته و امواج خطرناکی از رسوب خاکستر ایجاد کنند. رسوبات این امواج که در زیر آب حفظ میشوند میتوانند درک ما را از این فورانها بهبود بخشند.
بر اساس مطالعات فوق مشخص شد؛ بزرگترین فورانهای آتشفشانی انفجاری میتواند یک فرورفتگی گسترده و عمیق یا دهانه آتشفشانی ایجاد کرده و جریانهای خاکستر و سنگ آتشفشانی و در برخی موارد سونامی ایجاد کند. با این حال، متاسفانه تا امروز رفتار و خطرات احتمالی این فورانها به خوبی درک نشده است. به تازگی فوران انفجاری Hunga Tonga-Hunga Ha’apai، یک آتشفشان عمدتاً زیر آب در غرب اقیانوس آرام، دهانهای به قطر حدود ۴ کیلومتر را تشکیل داد. یکی از ویژگیهای تغییرات محیطی زیر آب که توسط چنین فورانهایی تشکیل میشوند، تشکیل تراسهای متحد المرکز با فاصله منظم در کف دریا است. این تراسها در مناطقی مانند سانتورینی در یونان یافت شده اند برای آخرین بار حدود ۳۶۰۰ سال پیش میزبان این نوع فوران بوده است.
طی این پژوهش، یوهان گیلکریست و همکارانش با تزریق آب حاوی ذرات ریز و درشت به پایه مخازن آب با اعماق مختلف، ستونهای فوران فاجعه بار کالدرا را شبیه سازی کردند و فوارهها و رسوبات ذرات حاصل را تجزیه و تحلیل کردند. آزمایشهای آنها نشان داد که فوارهها به طور دورهای فرو میریزند و مواد را در امواج رسوبی به سطح و کف آب میرسانند. فرکانس این فوارهها به سرعت تزریق و شناوری مخلوط فواره بستگی دارد.
نویسندگان پیشنهاد میکنند: در طبیعت، این امواج رسوبی میتوانند جریانهای خاکستر خطرناکی ایجاد کنند و اگر در زیر آب باشند، سونامی و رسوبات پلکانی کف دریا ایجاد میشود. نویسندگان همچنین به بررسی رسوبات پلکانی در برخی از دهانههای زیر آب از جمله سانتورینی پرداخته و با استفاده از بینشهای آزمایشهای خود، نشان دادند که عمق آب و شدت فوران را میتوان از روی معماری و فاصله تراسها تخمین زد.
نویسندگان پیشنهاد میکنند: که یافتههای آنها برای فورانهای انفجاری بزرگی که هم در سطح زمین و هم در زیر آب رخ میدهند قابل استفاده بوده و میتواند درک ما را از فورانهای گذشته و در نتیجه خطراتی که فورانهای آتش فشانی آینده ممکن است ایجاد کند، بهبود بخشد.
شرح کامل این مطالعات در آخرین شماره مجله تخصصی Nature Geoscience منتشر شده است.