به گزارش بهداشت نیوز، در ماه فوریه سال گذشته هنگام پاکسازی ساحل، در طول یک‌صد متر از خط ساحلی هنگ‌کنگ ۱۰۰ عدد ماسک مصرف شده جمع‌آوری شد. در سواحل دریای مدیترانه نیز مواردی از شناور شدن تعداد زیادی ماسک مصرف شده مانند گروهی از عروس‌های دریایی در سطح آب گزارش شد.
با وجود این که این روزها میلیون‌ها انسان ملزم به استفاده از ماسک‌های صورت شده‌اند، درخصوص نحوه دورانداختن یا بازیافت این ماسک‌ها اطلاعات اندکی در اختیار شهروندان قرار گرفته است.
این در حالی است که با رفع تدریجی مقررات قرنطینه در کشورهای مختلف، شهروندان ماهانه به میلیاردها عدد ماسک صورت نیاز دارند. بدون استفاده از روش‌های مناسب برای دورریختن این ماسک‌ها، بشریت به زودی دچار یک فاجعه زیست‌محیطی می شود.
خطرات زیست محیطی
اغلب ماسک‌های صورت با استفاده از مواد پلاستیکی با عمر بسیار طولانی ساخته می‌شوند و ضایعات این ماسک‌ها در طبیعت صدها سال باقی می‌ماند. این وضعیت می‌تواند پیامدهای ناگواری را برای محیط زیست و ساکنین زمین داشته باشد.
پیش از همه ماسک‌هایی که در محیط زیست رها می‌شوند، عامل انتقال ویروس کرونا به مامورین جمع‌آوری زباله هستند. این در حالی است که این ویروس تحت شرایطی قادر است به مدت هفت روز روی سطوح پلاستیکی زنده بماند که در میان‌مدت و دراز مدت، جانوران و گیاهان نیز دچار آسیب می‌شوند.
این حجم از ضایعات پلاستیکی می‌تواند محیط زیست جانوران را تغییر دهد و چرخه‌های طبیعی زیست‌بوم را برهم بزند. برخی از جانوران توانایی تشخیص قطعات پلاستیک از طعمه‌های خود را ندارند و در نتیجه در جریان تلاش برای خوردن پلاستیک جان خود را از دست می‌دهند. حتی اگر این جانوران زنده بمانند، به دلیل پُر شدن معده آن‌ها با ضایعات پلاستیکی غیرقابل هضم، دچار سوءتغذیه می‌شوند.
جانوران کوچک‌تر هم ممکن است درون ضایعات پلاستیکی ماسک‌ها و دستکش‌ها به دام بیفتند و جان خود را از دست بدهند.
پلاستیک در گذر زمان به قطعات کوچک تری تقسیم شده و هرچه بیشتر در محیط زیست باقی بماند، این قطعات کوچک تر می‌شوند، بدین ترتیب ماسک‌های پلاستیکی ابتدا به میکروپلاستیک و سپس به نانوپلاستیک تبدل می‌شوند. این ذرات و فیبرهای بسیار کوچک پلاستیک که از جنس پلیمرهای بسیار پایدار هستند به زنجیره‌های غذایی وارد می شوند.
تنها یک عدد ماسک صورت می‌تواند میلیون‌ها ذره را تولید کند که هریک از آن‌ها قابلیت انتقال ترکیبات شیمیایی و باکتری‌های مختلف به زنجیره غذایی و در نهایت به بدن انسان را دارد.
راهکار مقابله با آلودگی ناشی از ماسک‌ها
سازمان جهانی بهداشت در ماه مارس گذشته تخمین زد که برای مقابله با کووید ۱۹ تنها در مراکز درمانی، ماهانه ۸۹ میلیون عدد ماسک لازم است. همچنین محققان دانشگاه کالج لندن میزان ماسک موردنیاز شهروندان این کشور را سالانه ۲۴.۷ میلیارد عدد تخمین زدند البته با استفاده از ماسک‌های قابل شست و شو، تعداد ماسک‌های موردنیاز به شدت کاهش می‌یابد اما نحوه شست‌وشو و نگهداری از این نوع ماسک‌ها نیز تاثیر قابل توجهی را بر محیط زیست باقی می‌گذارد.
به‌منظور کاهش پیامدهای مخرب ماسک‌های صورت بر محیط زیست می توان اقدامات زیر را انجام داد:
۱- از ماسک‌های قابل شست‌وشوی بدون فیلتر استفاده کنید و این ماسک‌ها را با استفاده از ماشین لباسشویی بر اساس دستورالعمل مربوطه بشویید.
۲- همواره یک ماسک اضافی به همراه داشته باشید تا در صورتی که ماسک شما غیرقابل استفاده شد، ناچار به خرید یا استفاده از ماسک‌های یک‌بار مصرف نشوید.
۳- اگر از ماسک یک‌بار مصرف استفاده می‌کنید، آن را (درون یک کیسه) به خانه ببرید و درون سطل زباله دردار بیاندازید. در صورتی که امکان انجام این کار را ندارید، ماسک را درون کیسه قرار داده و به درون یک سطل زباله عمومی بیاندازید.
۴- ماسک‌های یک‌بار مصرف را درون سطل زباله‌های قابل بازیافت نیاندازید. این ماسک‌ها موجب تخریب تجهیزات بازیافت شده و یک خطر جدی برای کارکنان واحد بازیافت محسوب می‌شوند.
۵- به هیچ عنوان ماسک‌ها را در محیط اطراف رها نکنید.
