به گزارش ایرنا، این ظرفیت و فرصت جدید در روابط دو جانبه قرار است با سفر سه روزه حجت الاسلام و المسلمین «سید ابراهیم رئیسی» رییس قوه قضائیه و هیات همراه وی به بغداد تبدیل به یک نقطه تحول شده وبرآیند آن به نحوی مثبت در فضای عمومی مناسبات دو کشور منعکس شود.
رئیس قوه قضائیه به دعوت رسمی «فائق زیدان» رییس شورای عالی قضایی عراق امروز( دوشنبه) وارد بغداد می شود و قرار است علاوه بر فائق زیدان با «برهم صالح» رییس جمهور، «مصطفی الکاظمی» نخست وزیر و «محمد الحلبوسی» رییس پارلمان عراق دیدار و گفت وگو کند.
ناظران، برنامه ریزی برای استقبال گرم از رئیس قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران را نشان آن دانسته اند که دولتمردان و رهبران سیاسی عراق به این سفر و رایزنی با حجت الاسلام رئیسی اهتمام ویژه ای دارند.
حجت الاسلام والمسلمین رئیسی پیش از تصدی ریاست قوه قضاییه، مسوولیت تولیت آستان مقدس رضوی (ع) را برعهده داشته و به همین مناسبت تولیت های مقدس عتبات عالیات در عراق نیز به این سفر اهتمام ویژه داشته اند.
کارشناسان عراقی هم در گفت وگو با ایرنا ابراز امیدواری کرده اند که این سفر افق های تازه ای را در روابط دو کشور بگشاید.
علاوه بر پیگیری پرونده ترور فرماندهان شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس و همراهان ایشان که از اهداف اساسی این سفر عنوان شده، قرار است دو طرف چند یادداشت تفاهم درخصوص استرداد محکومان و پیگرد قضایی تخلفات تجاری امضا کنند و در زمینه فعال سازی کمیسیون مشترک قضایی دو جانبه، تفاهمی صورت گیرد.
«محمد فخری مولا» کارشناس حقوقی عراقی در خصوص این سفر به ایرنا گفت که سفر رییس قوه قضاییه جمهوری اسلامی ایران به بغداد در این برهه زمانی دارای اهمیت بالایی است.
این کارشناس تکمیل روند حقوقی و قضایی بین دو کشور دوست و همسایه، بهره مندی از مشورت ها و تجارب قانونی و قضایی و همچنین استفاده از پژوهش های حقوقی را از مهمترین دستاوردهای این سفر خواند که می تواند افق گسترده ای را در روابط دو کشور بگشاید.
این کارشناس عراقی افزود: بخشی از یادداشت تفاهم ها می تواند در حوزه انتخابات عراق باشد و در این چارچوب، ایران می تواند در امر نظارت بر انتخابات عراق مشارکت کند.
فخری مولا با اشاره به اینکه اعضای کمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق همگی از قضات انتخاب شده اند، گفت: عراق می تواند از تجارب جمهوری اسلامی ایران در ترسیم چارچوب های حقوقی انتخابات بهره ببرد.
زمان فعال سازی مناسبات قضایی فرا رسیده است
در واقع سفر حجت الاسلام والمسلمین سید ابراهیم رئیسی به بغداد در پاسخ به سفر قبلی فائق زیدان رییس شورای عالی قضایی (عالی ترین مرجع قضایی عراق) و هیات همراهش به تهران در ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۹ (۲۴ تیرماه ۹۸) صورت می گیرد.
پیش از این نیز رییس سابق قوه قضاییه جمهوری اسلامی ایران (آیت الله صادق آملی لاریجانی) در هشتم آبان ماه ۹۵ به بغداد و رییس سابق شورای عالی قضایی عراق (مدحت محمود) در ۲۷ اردیبهشت ماه ۹۳ به تهران سفر کرده بودند.
از نگاه کارشناسان، مناسبات قضایی و حقوقی دارای جنبه عاطفی، اخلاقی و انسانی است که از این حیث با توجه به امضای یادداشت تفاهم استرداد محکومین در ۱۳۹۰ (۲۰۱۱) بین دو کشور، فعال سازی این گونه یادداشت تفاهم ها می تواند یکی از عرصه گسترش مناسبات بین دو ملت شود. به اعتقاد «کاظم الحاج» کارشناس عراقی، آنچه در قضیه استرداد محکومان بین عراق و ایران در مقایسه با دیگر کشورها اهمیت دارد این است که هیچ یک از محکومان ایرانی موجود در زندان های عراق، متهم پرونده های تروریستی نیستند.
وی در گفت وگو با ایرنا افزود که تابعیت تروریست هایی که در عراق مرتکب جنایات تروریستی شده اند، کاملا مشخص است و فراتر از آن، ایران در پرونده ترور فرماندهان شهید سلیمانی و ابومهدی المهندس، خود قربانی تروریسم شده است.
به گفته این کارشناس، ترور دانشمندان هسته ای ایرانی نیز بخشی از پرونده تروریستی است که نشان می دهد جمهوری اسلامی ایران قربانی تروریسم مورد حمایت، پرورش و ساخت آمریکا است.
الحاج افزود: عراق و ایران دو کشور مهم منطقه هستند که بیشترین آسیب ها را از تروریسم دیده و همکاری دو طرف در این خصوص می تواند به مهار این آفت در منطقه کمک کند.
از طرفی با توجه به حجم بالای تبادلات تجاری بین بازرگانان دو کشور، معمولا مشکلاتی در این خصوص روی می دهد که نیازمند پیگرد قضایی است و از همین رو، فعال سازی کمیسیون مشترک قضایی تبدیل به یک ضرورت شده است.
پیگیری ترور فرماندهان شهید مهمترین پرونده سفر
یکی از مهمترین مسائل مورد بحث در این سفر مربوط به پیگیری پرونده ترور شهیدان سپهبد حاج قاسم سلیمانی و حاج ابومهدی المهندس است؛ به ویژه اینکه یکی از دادگاه های عراق در هفتم ژانویه گذشته (۱۸ دیماه ۹۹) حکم جلب «دونالد ترامپ» رییس جمهور سابق آمریکا را به عنوان متهم اصلی در این پرونده صادر کرده است.
بعد از شهادت فرماندهان شهید قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس در ۱۳ دیماه ۹۸ در حمله تروریستی آمریکا به کاروان آنها در حومه فرودگاه بین المللی بغداد، دستگاه های قضایی ایران و عراق به صورت مستقل، هریک به نوبه خود، پرونده را پیگیری کردند.
دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران در این راستا عوامل آمریکایی به علاوه دو شرکت انگلیسی و آلمانی را به عنوان عوامل اصلی در این پرونده متهم کرده است.
دستگاه قضایی ایران ۴۲ نفر را که عموما تبعه آمریکا هستند و از جمله دونالد ترامپ رییس جمهوری سابق این کشور را به عنوان متهمان اصلی پرونده معرفی کرده و قصد پیگیری پرونده را در دادگاه های بین المللی دارد.
در همین راستا، دستگاه قضایی عراق نیز به نوبه خود این پرونده را به دلیل نقش آمریکایی ها در به شهادت رساندن فرمانده برجسته عراقی مبارزه با تروریسم شهید ابومهدی المهندس، پیگیری کرده و حکم بازداشت ترامپ را صادر کرده است.
طبق گزارش ها، دستگاه قضایی عراق نیز به نوبه خود ۴۰ نفر را در پرونده ترور فرماندهان شهید، متهم شناخته است و کارشناسان قضایی عراق تاکید کرده اند که طبق حکم جلب دادگاه تحقیق الرصافه بغداد، درصورت بازداشت ترامپ، حکم قضایی او در عراق اعدام خواهد بود.
کاظم الحاج در این خصوص با تقدیر از حکم صادر شده از دادگاه عراق در پرونده فرماندهان شهید گفت که دستگاه قضایی عراق علاوه بر متهمان آمریکایی، تعدادی از اتباع عراقی را در این پرونده مقصر دانسته و متهم کرده است.
محمد فخری مولا نیز معتقد است که پیگیری قضایی پرونده ترور فرماندهان شهید سلیمانی و المهندس یک قضیه حاکمیتی و مرتبط با احقاق حق اولیای دم است و دستگاه قضایی عراق باید تمامی ظرفیت های قانونی را برای بازستاندن حقوق به کار گیرد.
این دو کارشناس عراقی معتقدند که عراق و ایران در پیگیری بین المللی پرونده ترور فرماندهان شهید سلیمانی و ابومهدی المهندس با همدیگر همکاری کرده و تصمیم دارند تا متهمان و عوامل اصلی را از طریق مراجع قضایی جهانی تحت پیگرد و بازخواست قرار دهند.
از طرفی کاظم الحاج معتقد است که سفر حجت الاسلام و المسلمین سید ابراهیم رئیسی به بغداد نه تنها از حیث حقوقی و قضایی حائز اهمیت است بلکه با توجه به استقبال گرم دولتمردان و رهبران سیاسی عراق از آن، این سفر از حیث سیاسی نیز با اهمیت شده است.
پرونده های قابل بررسی در سفر رئیس قوه قضائیه به عراق
یک منبع در دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران به خبرنگار ایرنا گفت که پرونده ترور شهدای جهانی مبارزه با تروریسم سپهبد حاج قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس در راس پرونده های مورد بحث در سفر رئیس قوه قضائیه به بغداد است.
وی تاکید کرد که علاوه بر این قضیه، پرونده های دیگری مورد بحث و بررسی دو طرف قرار می گیرند و انتظار می رود منجر به امضای یادداشت تفاهم بین دو کشور شود.
در این راستا، این منبع به پرونده های زیر اشاره و خاطرنشان کرد که اینها مجموعه پرونده هایی هستند که انتظار می رود دو کشور در سفر رئیس قوه قضائیه در خصوص آنها یادداشت های تفاهم امضا کنند.
- تبادلات تجاری حدود ۱۰ میلیارد دلاری بین ایران و عراق، حل و فصل پرونده هایی قضایی که بین تجار دو کشور ایجاد می شود.
- رفت و آمد گسترده شهروندان بین دو کشور و مسائل قضایی که به همراه دارد.
- رسیدگی به وضعیت اتباع زندانی دو کشور و توافق بر سر آزادی آنها با توجه به اینکه اغلب پرونده های آن دارای جنبه های انسانی و اخلاقی است.
- تروریسم و مبارزه با آن به دلیل اینکه دو کشور قربانی تروریسم هستند.
- تعاملات حقوق بشری و کمک به افزایش امنیت دو کشور با همکاری دو طرف درخصوص فراهم کردن تسهیلات حقوقی.
