به گزارش خبرنگار اعزامی خبرگزاری فارس، پنجشنبه ۲۴ فروردین ماه ۱۴۰۲، سمرقند ازبکستان محل برگزاری چهارمین نشست کشورهای همسایه افغانستان (ایران، چین، پاکستان، ترکمنستان، تاجیکستان و ازبکستان) به اضافه روسیه؛ حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در رأس هیأتی سیاسی برای شرکت در این نشست و همچنین دومین نشست چهارجانبه ایران، روسیه، چین و پاکستان در دقایق پایانی چهارشنبه شب ۲۳ فروردین ماه با استقبال «بهرام اعلایوف» معاون وزیر خارجه در امور خاورمیانه ازبکستان وارد فرودگاه سمرقند شد.
حسن کاظمی قمی نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان، سید رسول موسوی دستیار وزیر و مدیرکل آسیای جنوبی، مجتبی بنی اسدزاده دستیار وزیر در امور اجرایی، عبدالله نکونام قدیری معاون سخنگو و مدیرکل دیپلماسی رسانه‌ای وزارت امور خارجه و علیرضا حقیقیان دستیار وزیر و مدیرکل اوراسیای وزارت خارجه، امیرعبداللهیان را در این سفر همراهی می‌کردند.
جمهوری اسلامی ایران در سه نشست قبلی که دومین نشست آن را هم در پنجم آبان ماه ۱۴۰۰ در تهران میزبانی می‌کرد، حضوری فعال داشت. افزوده شدن روسیه به این ترکیب هم پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران بود. در نخستین نشست که به صورت مجازی برگزار شد، براساس پیشنهاد ایران و موافقت دیگر اعضا، روسیه نیز به جمع مزبور اضافه شد.
* دومین نشست چهارجانبه ایران، روسیه، چین و پاکستان
برنامه‌های حضور رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران صبح پنجشنبه ۲۴ فروردین ماه ۱۴۰۲ با حضور در دومین نشست چهارجانبه ایران، روسیه، چین و پاکستان کلید خورد. امیرعبداللهیان به همراه «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه، «چین گانگ» وزیر خارجه چین و «حنا ربانی» وزیر مشاور در امور خارجی پاکستان با گرفتن عکس یادگاری در هتل محل برگزاری این نشست در سمرقند به گفتوگو نشستند.
* توصیه امیرعبداللهیان به هیأت حاکمه موقت افغانستان
این دیپلمات ارشد کشورمان طی سخنانی در این نشست ضمن توصیه به هیأت حاکمه موقت افغانستان برای تشکیل دولت فراگیر با مشارکت همه اقوام در این کشور، بر ضرورت پایان بخشیدن به برخی تنش آفرینی‌ها در مرزهای مشترک با همسایگان افغانستان تأکید کرد.
وی افزود: آمریکا و متحدان آن مسؤولیت دارند هم به عنوان اشغالگر در عملکرد دو دهه گذشته خود در افغانستان و هم به عنوان یک عضو سازمان ملل متحد پاسخگوی شرایط به وجود آمده در افغانستان باشند.
امیرعبداللهیان با تأکید بر اینکه مسئله محرومیت تحصیلی زنان و دختران و سلب فرصت حضور اجتماعی زنان و دختران در افغانستان برای ما نگران کننده است، افزود: ایران آماده کمک بیشتر به امر آموزش دختران و زنان افغانستان به کمک سازمان ملل متحد و تشویق هیأت حاکمه موقت به این امر مهم است. ضرورت پایان بخشیدن به برخی تنش آفرینی‌ها در مرزهای مشترک با همسایگان افغانستان از دیگر مواردی بود که دیپلمات عالیرتبه ایرانی در این نشست بر آن تأکید کرد. (اینجا بخوانید)
وزیر خارجه پس از شرکت در این نشست در گفت‌وگویی عنوان کرد: نگرانی‌ها درباره افغانستان را مورد توجه قرار دادیم. این نگرانی‌ها شامل گسترش تروریسم، بحران‌های ناشی از تداوم تحریم‌های غرب و وضعیت معیشتی بسیار سخت مردم افغانستان و نتیجه نامطلوب آن یعنی افزایش فزاینده آوارگان و مهاجرین به سمت کشورهای همسایه از جمله ایران را مورد توجه قرار دادیم.بحث مواد مخدر و ضرورت کنترل جدی مواد مخدر از طریق مرزهای همسایه از جمله ایران و اشاره به مسئولیت هیأت حاکمه موقت افغانستان در این رابطه به اضافه نگرانی جدی ما از محروم‌کردن زنان و دختران افغانستان از تحصیل و اعلام آمادگی ایران برای اینکه هم از طریق حضوری و هم با روش‌های مجازی این خلأ به وجود آمده در افغانستان را بتوانیم با همکاری هیأت حاکمه موقت از آن عبور کنیم و زنان و دختران مسلمان افغانستان از این حق تحصیل و اشتغال محروم نباشند. هماهنگی‌هایی برای اتخاذ رویکرد هماهنگ‌تر کشورهای همسایه افغانستان در قبال این شست را هم مورد توجه قرار دادیم.
وی همچنین در توئیتی درباره نشست مذکور نوشت: امروز در سمرقند در نشست چهارجانبه ایران، روسیه ،چین و پاکستان که پیش از نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان برگزار شد بر ضرورت راه‌حل‌های منطقه‌ای برای مسائل منطقه از جمله مشکلات افغانستان تأکید شد.
در نشست مذکور و در بیانیه‌ای که از سوی حاضران صادر شد، آمریکا مسؤول وضعیت کنونی افغانستان اعلام و بر تشکیل حکومت فراگیر در این کشور تأکید شد. لغو فوری تحریم‌های یکجانبه علیه افغانستان و استرداد دارایی‌های آن در خارج از کشور به نفع مردم افغانستان از دیگر مواردی بود که حاضران در این نشست به آن اشاره کردند.وزرای شرکت کننده از مقامات افغانستان خواستند یک حکومت فراگیر با مشارکت عملی همه اقوام و نهادهای سیاسی ایجاد کند و تمام اقدامات محدودکننده علیه زنان و اقلیت‌های قومی را لغو کند. (اینجا بخوانید)
وزرای شرکت کننده همچنین از پذیرایی از میلیون‌ها افغانستانی از کشورهای منطقه به ویژه جمهوری اسلامی ایران و پاکستان قدردانی کرده و از جامعه بین‌المللی خواستند تا حمایت و کمک‌های لازم را به این کشورها ارائه کنند.
نگرانی عمیق ایران، روسیه، چین و پاکستان درباره وضعیت امنیتی مرتبط با تروریسم در افغانستان از جمله موارد دیگر در این بیانیه بود و عنوان شد که همه گروه‌های تروریستی شامل داعش (ISIS)، القاعده، جنبش اسلامی ترکستان شرقی (ETIM)، تحریک طالبان پاکستان (TTP)، ارتش آزادیبخش بلوچستان (BLA)، جیش العدل و غیره، مستقر در افغانستان، تهدیدی جدی برای امنیت منطقه‌ای و جهانی هستند.
گفتنی است، نخستین نشست چهارجانبه ۲۵ شهریور ۱۴۰۰ در شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان و در حاشیه نشست سران سازمان همکاری شانگهای برگزار شده بود.
* رایزنی با حنا ربانی
رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران بعد از شرکت در دومین نشست چهارجانبه در هتل محل اقامتش با «حنا ربانی» وزیر مشاور در امور خارجی پاکستان دیدار کرد. وزیر امور خارجه در این دیدار بر همکاری نزدیک دو کشور در خصوص افغانستان تأکید کرد و همکاری نزدیک و متقابل ایران و پاکستان در زمینه افغانستان را بسترساز ارتقای همکاری‌های سه جانبه خواند و افزود: ایران و پاکستان هر دو از اتفاقات افغانستان به طور مستقیم تاثیر می‌پذیرند و همین نکته، تقویت بیش از پیش اشتراکات و همکاری‌ها را ضروری‌تر می‌سازد.
ربانی نیز در این دیدار با اشاره به ضرورت استفاده جمهوری اسلامی ایران و پاکستان از ظرفیت‌های اقتصادی مکمل در حوزه همکاری‌ها، بر اراده کشورش در این زمینه تأکید کرد. (بیشتر بخوانید)
* امیرخان متقی در سمرقند
همزمان با برگزاری نشست سمرقند تصاویری از ورود «امیرخان متقی» سرپرست وزارت خارجه هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان به شهر سمرقند منتشر شد. متقی از سوی ازبکستان میزبان این دور از نشست، به سمرقند دعوت شده بود. وی در حاشیه این نشست با برخی مقامات شرکت کننده از جمله حسین امیرعبداللهیان دیدار و گفتوگو کرد. البته او در ابتدای چهارمین نشست کشورهای همسایه افغانستان حضور نداشت و در اواخر جلسه با حضور در نشست مذکور که به صورت بسته و بدون حضور خبرنگاران برگزار شد، به تشریح وضعیت کنونی افغانستان و برنامه‌های هیأت حاکمه موقت افغانستان پرداخت.
* امیرعبداللهیان خطاب به متقی: ۲۱ ماه است منتظر دولت فراگیر هستیم
پس از ربانی، امیرخان متقی نیز به دیدار وزیر امور خارجه ایران آمد. امیرعبداللهیان در این دیدار خطاب به وی گفت: ما ۲۱ ماه است منتظر دولت فراگیر هستیم، بنشینیم از شما حرف‌های شیرین بشنویم.
امیرعبداللهیان و امیرخان متقی ۱۱ فروردین ۱۴۰۱ نیز در حاشیه سومین نشست کشورهای همسایه افغانستان در تونشی چین دیدار و گفتوگو کرده بودند. دو طرف قبل از آن هم در سال ۱۴۰۰ در هفدهمین نشست اضطراری وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی با یکدیگر دیدار کرده بودند. ۱۹ دی ماه ۱۴۰۰ نیز متقی به همراه هیأتی به تهران آمد و با امیرعبداللهیان دیدار و گفتوگو کرد. البته در این مدت دو طرف چندین تماس تلفنی هم داشتند.
وزیر امور خارجه در این دیدار اقدامات به عمل آمده از سوی افغانستان درباره حق‌آبه هیرمند را لازم اما غیرکافی خواند و تصریح کرد: ملاک اصلی برای ایران، دریافت عینی و ملموس حق‌آبه است.
متقی هم جدی بودن دولت سرپرستی افغانستان در مبارزه با تروریسم و اطمینان به کشورهای همسایه مبنی بر نبود هرگونه تهدیدی از جانب افغانستان را مورد تأکید قرار داد و اطمینان داد هیأت حاکمه موقت افغانستان تمام تلاش خود را برای ایجاد محدودیت در کشت مواد مخدر و قاچاق موارد مخدر به کار خواهد گرفت.
وی همچنین از امیرعبداللهیان برای سفر به افغانستان دعوت کرد.امیرخان متقی در این دیدار ضمن تأکید بر پایبندی افغانستان بر معاهدات بین‌المللی و از جمله حق‌آبه ایران، آخرین اقدامات به عمل آمده در این زمینه را تشریح کرد.
* چهارمین نشست کشورهای همسایه افغانستان
ساعت ۱۶ به وقت محلی چهارمین نشست کشورهای همسایه افغانستان در سمرقند با عکس یادگاری حسین امیرعبداللهیان، چین گانگ، سرگئی لاوروف، سراج الدین مهرالدین، بختیار سعیداف وزرای خارجه ایران، چین، روسیه، تاجیکستان، ازبکستان، حنا ربانی وزیر مشاور در امور خارجی پاکستان و وفا حاجی اف معاون وزیر خارجه ترکمنستان آغاز به کار کرد و مقامات حاضر در نشست به تشریح دیدگاه‌های خود درباره وضعیت جاری در افغانستان پرداختند.
* تعامل با هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان نه بر مبنای فرصت طلبی
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در نشست سمرقند با بیان اینکه افغانستان بایستی به جغرافیای تعامل و همکاری برای کشورهای منطقه تبدیل شود، گفت: تعاملات خود را با هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان بر مبنای فرصت طلبی و منفعت جویی تعریف نکرده‌ایم.
وی افزود: یک سال و ۹ ماه از تحولات افغانستان و تغییر ساختار سیاسی این کشور می‌گذرد. در این مدت تلاش همه ما کمک به تثیبت اوضاع و آرامش مردم رنجدیده افغانستان بوده است. در این چارچوب جمهوری اسلامی ایران به نوبه خود در حوزه‌های مختلف سیاسی، امنیتی، اقتصادی و اجتماعی پیشتاز بوده و سهم بزرگی در کمک به افغان‌ها برای عبور از بحران ایفا کرده است.
امیرعبداللهیان به اقدامات صورت گرفته از سوی ایران در قبال مردم افغانستان از جمله ارسال کمک‌های انساندوستانه، پذیرایی از مهاجران افغانستانی و ... اشاره کرد.
وی در بخش دیگری از اظهاراتش با اشاره به عملکرد غیرسازنده و نامطلوب قدرت‌های فرامنطقه‌ای در افغانستان بیان کرد: قرار نیست جغرافیای افغانستان به اهرم فشار آنها علیه کشورهای منطقه تبدیل شود.
اینکه آمریکا و متحدان آن به جز مسؤولیت ویرانی، کشتار و به وجود آوردن شرایط دشوار فعلی در افغانستان، مسؤولیت کامل حمایت و هدایت داعش و گروه‌های تروریستی و افراطی را در جنوب و شمال افغانستان به عهده دارند، از دیگر مواردی بود که رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران به آن اشاره کرد و همچنین افزود: توصیه کشورهای منطقه به حکومت سرپرستی افغانستان برای تشکیل حکومت فراگیر، به مفهوم مداخله در امور داخلی این کشور نبوده، بلکه نصیحتی دلسوزانه برای کمک به حکمرانی خوب توسط آنهاست. بدیهی است معرفی و انتخاب نمایندگان اقوام و گروه‌های افغانستانی برای حضور در حکومت، به عهده افغان‌ها است.
به گزارش فارس، حسین امیرعبداللهیان ۱۱ فروردین ۱۴۰۱ در سومین نشست کشورهای همسایه افغانستان در تونشی چین نیز عنوان کرده بود: امروزه ضرورت تشکیل دولت فراگیر با حضور و مشارکت موثر و پایدار همه گروه‌های قومی افغانستان واقعیتی است غیرقابل انکار. انتظار ما این است که هیات حاکمه سرپرستی گام‌های عملی بیشتری را در این راستا بردارد.
* کوتاهی‌های جدی هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان
وی در نشست سمرقند درباره هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان نیز بیان کرد: حکومت سرپرست افغانستان طی یک سال و ۹ ماه گذشته در عمل به تعهدات حکمرانی خوب در قبال مردم افغانستان و کشورهای همسایه کوتاهی‌های جدی داشته است. قصور در تامین امنیت و معیشت مردم نتیجه‌ای جز مهاجرت بیشتر آنها و افزودن فشار بر کشورهای همسایه به ویژه ایران ندارد.
بحث تحصیل دختران و زنان در افغانستان هم از دیگر موارد مورد اشاره وزیر امور خارجه بود و گفت: این موضوع باید در افغانستان نیز شاهد رفع موانع باشد و به همین منظور مقدمات آموزش مجازی دختران با رعایت ملاحظات و شئون اسلامی و فرهنگی و تمدنی منطقه در ایران فراهم شده و آمادگی داریم با کمک سازمان ملل و همکاری حکومت کابل ظرفیت‌های علمی در افغانستان را گسترش دهیم.
تولید و قاچاق مواد مخدر و اینکه مواد مخدر در ۲۰ سال اشغال آمریکا نه تنها چندین برابر کشت و قاچاق شد، بلکه شبکه برخی کشورهای غربی هم اکنون نیز در گسترش این تجارت سیاه دست مستقیم دارند از دیگر مواردی بود که امیرعبداللهیان به آن اشاره کرد و از آمادگی ایران برای همکاری دو یا چندجانبه برای مبارزه با مواد مخدر و تجارت آن، با سازمان‌های بین‌المللی و هیأت حاکمه موقت افغانستان خبر داد.
وی در پایان سخنانش هم گفت که افغانستانی آرام و با ثبات، آرزوی مردم و دولت جمهوری اسلامی ایران است. (جزئیات بیشتر)
به گزارش فارس، نخستین نشست کشورهای همسایه افغانستان ۱۷ شهریور ۱۴۰۰ به صورت مجازی با حضور وزاری خارجه ۶ کشور همسایه افغانستان و به میزبانی چین برگزار شد و تهران نیز در پنجم آبان ماه ۱۴۰۰ میزبان دومین نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان به اضافه روسیه بود که به جز وزرای خارجه روسیه و چین بقیه وزرا به صورت حضوری در نشست تهران شرکت کردند و اعلام شد که چین میزبانی سومین نشست را برعهده خواهد داشت. وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان به همراه روسیه ۵ آبان ماه در بیانیه‌ای مشترک متذکر شدند که یک ساختار سیاسی فراگیر و گسترده با مشارکت همه اقوام تنها راه‌حل مسائل افغانستان است.
سومین نشست همسایگان افغانستان هم ۱۱ فروردین ۱۴۰۱ در تونشی واقع در استان «آن هویی» در شرق چین با حضور وزرای خارجه و مقامات جمهوری اسلامی ایران، چین، پاکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ازبکستان و روسیه برگزار شد. دو نشست در تونشی برگزار شد، نشست همسایگان افغانستان به اضافه روسیه و همچنین نشستی با حضور وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان، قطر، اندونزی و هیأتی از طالبان به ریاست امیرخان متقی سرپرست وزارت خارجه هیأت حاکمه موقت افغانستان.
* بیانیه پایانی نشست سمرقند/ نشست چهارم در عشق آباد
به گزارش فارس، حاضران در چهارمین نشست کشورهای همسایه افغانستان در سمرقند در پایان نیز بیانیه‌ای صادر و بر اهمیت تشکیل نظام حکمرانی فراگیر و جامع در افغانستان که منعکس کننده منافع همه اقشار جامعه این کشور باشد، تأکید کردند و قرار شد نشست بعدی در عشق آباد در سال ۲۰۲۴ یا در صورت لزوم در تاریخی زودتر از آن برگزار شود. نگرانی از وضعیت انسانی و وضعیت وخیم اقتصادی افغانستان، تهدید جدی همه گروه‌های تروریستی مستقر در افغانستان برای امنیت منطقه و جهان، اینکه کشورهای مسؤول مشکلات کنونی در افغانستان به تعهدات خود برای بازیابی اقتصادی و توسعه این کشور عمل کنند، تأکید طرفین بر تعهد خود به توسعه افغانستان به عنوان یک کشور مسالمت آمیز، متحد، دارای حق حاکمیت و مستقل، بدون تهدیدات تروریستی و قاچاق مواد مخدر و ... از جمله مواردی بود که در این بیانیه به آن اشاره شد. (جزئیات بیشتر)
* رایزنی با مهرالدین
پس از شرکت در این نشست «سراج الدین مهرالدین» وزیر خارجه تاجیکستان به دیدار امیرعبداللهیان آمد و درباره راه‌های گسترش مناسبات دوجانبه و اوضاع افغانستان با همتای ایرانی به رایزنی پرداخت. وی سلام‌های گرم امامعلی رحمان خطاب به آیت‌الله رئیسی را نیز به امیرعبداللهیان ابلاغ کرد. وزیر امور خارجه تاجیکستان همچنین بر علاقه‌مندی دولتش برای گسترش و ارتقای همکاری‌های فیمابین تأکید کرد.
* دیدار پایانی
دیدار و گفتوگو با «بختیار سعیداف» وزیر خارجه ازبکستان آخرین برنامه حضور ۲۴ ساعته امیرعبداللهیان در سمرقند بود و بختیار سعیداف در این دیدار ضمن تشکر از قبول دعوت و حضور وزیر امور خارجه کشورمان و هیأت همراه در چهارمین نشست همسایگان افغانستان در شهر تاریخی سمرقند، در خصوص آخرین وضعیت مناسبات سیاسی، اقتصادی، تجاری، حمل و نقل و ترانزیت و تبادل هیأت‌ها بین دو کشور در سطوح عالی، با وزیر خارجه ایران به گفتوگو پرداخت.
پس از این دیدار، وزیر خارجه و هیأت همراه سمرقند را به مقصد تهران ترک کردند.
پایان پیام/
