علی رضا عنایتی، دیپلمات ارشد وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که این روزها در فضای مجازی بعضا از وی به عنوان گزینه اصلی تهران برای تصدی مسئولیت سفارت ایران در عربستان نام برده می‌شود در گفت‌وگو با ایسنا به تشریخ آخرین تحولات در روابط ایران با عربستان و همچنین تعدادی دیگری از کشورهای جنوبی حاشیه خلیج فارس از جمله عمان ، امارات و کویت پرداخت و ضمن اعلام این خبر که برنامه‌ریزی برای سفر پادشاه عمان به ایران در حال انجام است، گفت: امارات از رییس جمهور ایران، برای شرکت در اجلاس جهانی آب و هوا که سال جاری در این کشور برگزار می‌شود، دعوت به عمل آورده است.
وی در پاسخ به این سوال که بعد از قطع روابط تهران و ریاض، روابط ایران و سازمان همکاری اسلامی با توجه به نفوذ عربستان در این سازمان دچار نوساناتی شد، اکنون با توجه به بهبود روابط بین تهران و ریاض آیا این موضوع بر روی تعاملات ایران با سازمان همکاری اسلامی که مقر آن در جده عربستان است تاثیر خواهد گذاشت؟ تصریح کرد: در ارتباط با سازمان همکاری اسلامی، عربستان سعودی به عنوان دولت مقر دارای تعهداتی است و سعودی‌ها همیشه بر این نکته تاکید کرده‌اند که ما به عنوان دولت مقر به تعهدات خود در ارتباط با این سازمان و اعضای آن پایبند هستیم.
وی با بیان اینکه در سال ۱۳۹۴ بعد از قطع شدن روابط ایران و عربستان عملا دفتر نمایندگی ما در سازمان همکاری اسلامی با توجه به شرایط ایجاد شده تعطیل شد، گفت: سال گذشته بر اساس گفت‌وگوهایی که در بغداد انجام شد بین تهران و ریاض این توافق صورت گرفت که دیپلمات‌های ایرانی فعالیت خود را در سازمان همکاری‌های اسلامی آغاز کنند و نمایندگی دائم ایران نزد این سازمان بار دیگر فعالیت خود را از سر بگیرد.
با ظرفیت کامل در دفتر نمایندگی دائم ایران در سازمان همکاری اسلامی در جده فعالیت خواهیم کرد
این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه در همین چارچوب سال گذشته دیپلمات‌های ایرانی به عربستان رفتند و ما با نهایت همکاری عربستان سعودی در این ارتباط مواجه شدیم، ادامه داد: برنامه ریزی‌ها بر اساس توافقات جدید صورت گرفته بین دو کشور این گونه خواهد بود که ما با ظرفیت کامل در دفتر نمایندگی دائم ایران در سازمان همکاری اسلامی در جده عربستان فعالیت خواهیم کرد و ایران به عنوان یک عضو فعال و کارآمد در این سازمان فعالیت و مشارکت خواهد داشت.
عنایتی با بیان اینکه قطعا همکاری‌های ایران و عربستان در ارتباط با موضوعات مهم جهان اسلام باعث فعال شدن هر چه بیشتر این سازمان و ایفای نقش موثرتر از سوی آن خواهد شد، گفت: ما به موضوع فعال شدن نقش دو کشور در تحولات جهان اسلام با توجه به جایگاهی که تهران و ریاض از آن برخوردار هستند، چشم دوخته‌ایم.
گسترش تعاملات ایران و عربستان می‌تواند در رشد کیفی، فعالیت‌های سازمان همکاری اسلامی موثر باشد
مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر اینکه موضوع فلسطین مسئله‌ای است که همواره در سازمان همکاری‌های اسلامی مورد توجه بوده است، گفت: همانطور که اشاره کردم، گسترش تعاملات ایران و عربستان می‌تواند در رشد کیفی فعالیت‌های سازمان همکاری اسلامی موثر باشد.
عنایتی ادامه داد: در مورد روسای نمایندگی‌های ایران در عربستان، اعم از دفتر نمایندگی دائمی ایران در سازمان همکاری اسلامی و چه در مورد روسای نمایندگی‌های ایران در ریاض و جده، تصمیماتی در داخل کشور و وزارت خارجه ایران اتخاذ شده و بر اساس برنامه ریزی و زمان، کار در این حوزه به پیش می‌رود.
وی در پاسخ به این سوال که آیا عربستان تا کنون به صورت رسمی روسای نمایندگی‌های خود در تهران و مشهد را به وزارت خارجه و ایران معرفی کرده است، گفت: آنها تا کنون روسای نمایندگی‌های خود را به ما معرفی نکرده‌اند.
زمان سفر وزیران امور خارجه ایران و عربستان به ریاض و تهران
این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران در ادامه گفت‌وگوی خود با ایسنا در پاسخ به این سوال که با توجه به دعوت وزیران امور خارجه ایران و عربستان از یکدیگر برای سفر به تهران و ریاض آیا زمان انجام این سفرها مشخص شده و ممکن است که این سفرها همزمان با بازگشایی سفارتخانه‌های دو کشور انجام شود؟ تصریح کرد: در بیانیه پایانی دیدار وزیران امور خارجه ایران و عربستان در پکن در ۱۷ فروردین سال جاری بر موضوع انجام دیدارها بین مقامات دو کشور و همچنین تبادل هیات‌های بخش دولتی و خصوصی بین ایران و عربستان تاکید شده است و ما در بخش دولتی دیدار وزیران امور خارجه دو کشور از تهران و ریاض را در دستور کار داریم.
وی با بیان اینکه آقای امیر عبداللهیان در اولین گفت‌وگوی تلفنی خود با آقای "فیصل بن فرحان" از وزیر خارجه عربستان برای سفر به تهران دعوت کرد و متقابلا طرف سعودی نیز از آقای امیرعبداللهیان برای سفر به این کشور دعوت کرد، گفت: اینکه این سفرها چه زمانی انجام شود و آیا این سفرها همزمان با بازگشایی سفارتخانه‌های دو کشور خواهد بود و یا قبل از آن؟ موضوعی است که می‌تواند مورد بحث باشد.
عنایتی ادامه داد: اینکه این سفرها همزمان با بازگشایی سفارتخانه‌های دو کشور انجام شود، می‌تواند یک انتخاب باشد، ولی ممکن است به شکل دیگری هم این سفرها انجام شود.
تاثیرات دوجانبه، منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای سفر آتی رییس‌جمهور ایران به عربستان
مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که در مذاکرات ایران و عربستان در بغداد و پکن در دو سال گذشته حضور داشته است، همچنین در پاسخ به پرسش دیگری در ارتباط با زمان سفر سید ابراهیم رییسی به عربستان بر اساس دعوت صورت گرفته از وی از سوی پادشاه عربستان، گفت: دیدار رییس‌جمهور از عربستان مهمترین دیداری است که در چارچوب روابط دو جانبه ایران و عربستان در دستور کار است.
وی با بیان اینکه ان‌شاءالله این سفر در آینده صورت خواهد گرفت، تصریح کرد: ما دعوتنامه کتبی پادشاه عربستان را در این زمینه دریافت کرده‌ایم. سفارت سوئیس در ایران به عنوان حافظ منافع عربستان در تهران این دعوتنامه را به ایران ارائه کرد و دعوتنامه تسلیم ریاست جمهوری ایران شد. رییس‌جمهور ایران نیز پاسخ کتبی به این دعوتنامه دادند و از طریق سفارت سوئیس در تهران، پاسخ ایران به مقامات سعودی ارائه شد. البته همه اینها مربوط به قبل از این است که روابط رسمی دو کشور از ۱۷ فروردین ماه سال جاری آغاز شود.
این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر اینکه این سفر قطعا سفر بسیار مهمی خواهد بود، در این ارتباط ادامه داد: البته زمان دیدار از سوی دفتر رییس‌جمهور تعیین و از طریق وزارت خارجه پیگیری خواهد شد. این موضوع در دستور کار دو کشور قرار دارد و ما امیدواریم این سفر در زمان مناسبی انجام شود.
عنایتی با بیان اینکه قطعا این سفر دارای ابعاد مهم اقتصادی، سیاسی، گردشگری، فرهنگی، مردمی و ... خواهد بود، گفت: چون روابط دو کشور مجددا آغاز شده است ما زمینه‌های زیادی داریم که با عربستان در ارتباط با آن گفت‌وگو و رایزنی کنیم و به نظرم سفر آقای رییسی به عربستان، تاثیرات قابل توجهی در روابط دو جانبه و همچنین منطقه و فرامنطقه خواهد داشت. این دیدار می‌تواند مناسبات ایران و عربستان را سرعت بیشتری دهد.
از سرگیری پروازهای برنامه‌ای بین ایران و عربستان بعد از "حج تمتع"
عنایتی همچنین در پاسخ به سوال دیگری در مورد زمان آغاز پروازها بین دو کشور ایران و عربستان، گفت: پروازهای مربوط به "حج تمتع" ساز و کار مخصوص به خود را دارد که سال‌های گذشته نیز در همین چارچوب انجام می‌شد اما در مورد پروازهای برنامه‌ای، به نظرم از سرگیری این پروازها به بعد از ایام حج باز خواهد گشت. باید سازمان‌ها و نهادهای ذیربط دو کشور در این حوزه با یکدیگر جلساتی را برگزار کنند و در این ارتباط تصمیم‌گیری کنند.
وی با بیان اینکه پیش از این موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین ایران و عربستان وجود داشته و اکنون نیز بر این اساس عمل خواهد شد، گفت: امیدواریم بر این اساس امکان سفر مستقیم اتباع ایران به عربستان و همچنین سفر اتباع عربستان به ایران برای زیارت و گردشگری هر چه زودتر فراهم شود و ارتباطات مردمی بین دو کشور در این زمینه با برقراری این پروازها تسریع شود.
گسترش تعاملات بین ایران و عربستان، دریچه و باب بزرگی را برای همکاری‌های منطقه‌ای ایجاد می‌کند
عنایتی در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود با ایسنا با بیان اینکه از سرگیری روابط تهران و ریاض و گسترش تعاملات بین ایران و عربستان دریچه و باب بزرگی را برای همکاری‌های منطقه‌ای ایجاد می‌کند، افزود: یکی از شعارهای محوری دولت سیزدهم در عرصه سیاست خارجی اجرای "سیاست همسایگی" بوده است و به نظرم با توجه به تحولات صورت گرفته می‌توانیم بگوییم این سیاست توانسته در منطقه جای خود را تحکیم ببخشد.
مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در همین ارتباط ادامه داد: ما در سال گذشته مناسبات خود را با امارات و کویت نیز ارتقاء کمی و کیفی دادیم و سفیران کویت و امارات به تهران بازگشتند و اکنون نیز با برقراری روابط بین تهران و ریاض حلقه دیگری از این مناسبات شکل گرفته و همانطور که اشاره شد، قطعا گسترش مناسبات بین ایران و عربستان می‌تواند برای آینده منطقه و همچنین توسعه و تحکیم سیاست همسایگی نقش مهم و موثری را ایفا کند.
وی با بیان اینکه ما و عربستان مسائل زیادی اعم از دو جانبه و مسائل منطقه‌ای داریم که با یکدیگر گفت‌وگو کنیم، افزود: ما تاکید بر این داریم که امنیت در منطقه باید توسط کشورهای منطقه ایجاد شود. ما بر موضوع ایجاد امنیت فراگیر در منطقه تاکید داریم و امنیت را برای همه می‌خواهیم و امیدواریم همکاری ایران و عربستان در تحقق امنیت درون زا در منطقه نقش موثری را ایفا کند.
امنیت، مولود همکاری کشورهای منطقه با یکدیگر در حوزه‌های مختلف است
عنایتی با بیان اینکه فکر می‌کنیم زمان برای بازگشت نیروهای نظامی خارجی که اکنون در منطقه هستند به کشورهایشان فرا رسیده است و امنیت منطقه باید توسط خود کشورهای منطقه تامین شود، گفت: ما امنیت را فقط از نظر نظامی نمی‌بینیم بلکه معتقدیم امنیت، مولود همکاری کشورهای منطقه با یکدیگر در حوزه‌های مختلف است.
این دیپلمات ارشد وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به این سوال که به نظر می‌رسد برخی از کشورها و رژیم‌ها از تحولات ایجاد شده در منطقه از جمله بهبود روابط ایران و عربستان خشنود نیستند و با توجه به این موضوع چه تدابیری از سوی ایران و کشورهای منطقه اندیشیده شده که جلوی کارشکنی‌های احتمالی آنها گرفته شود؟ تصریح کرد: به نظرم کشورهای منطقه همه نسبت به این موضوع آگاه هستند که اجازه ندهند اخلالی در روابط منطقه‌ای ایجاد شود و نسبت به این مسئله حساس و هوشیار هستند.
عنایتی ادامه داد: ما همواره تاکید کرده‌ایم که رژیم صهیونیستی، رژیمی است که در ذات خودش مخل امنیت است و با حضورش در هر نقطه‌ای باعث ایجاد اختلالات رفتاری و امنیتی شده است. ما کاملا امیدواریم که کشورهای منطقه نسبت به مخاطرات این رژیم و نقش سلبی این رژیم در موضوع امنیت منطقه، آگاه و حساس باشند.
برنامه ریزی برای سفر پادشاه عمان به تهران
وی همچنین در پاسخ به این سوال که سفر پادشاه عمان به تهران چه زمانی انجام خواهد شد؟ گفت: همانطور که می‌دانید آقای رییسی در راستای گسترش تعاملات ایران با کشورهای منطقه و حاشیه خلیج فارس به دو کشور قطر و عمان سفر کردند. در همین چارچوب امیر قطر نیز سال گذشته به ایران آمد و برنامه ریزی برای سفر پادشاه عمان به تهران در دستور کار است و امیدواریم این سفر به زودی انجام شود.
مدیرکل کل خلیج فارس وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین در پاسخ به این سوال که چشم انداز ایران در ارتباط با توسعه همکاری‌های اقتصادی با کشورهای خلیج فارس و منطقه چیست؟ تصریح کرد: یکی از مسائلی که بین کشورهای منطقه مورد توجه و قابل توجه است بحث‌های اقتصادی و همکاری‌های اقتصادی است.
وی با اشاره به اهمیت همکاری‌های اقتصادی کشورهای جنوب و شمال خلیج فارس با یکدیگر و استفاده مناسب از ظرفیت‌های موجود در بین هر کدام از این کشورها، گفت: توجه به این ظرفیت‌ها، می‌تواند به همکاری‌ها و توسعه اقتصادی در منطقه کمک قابل توجهی کند.
عنایتی یکی از توانمندی‌ها و ویژگی‌های ایران در این حوزه را موضوع ترانزیت دانست و افزود: استفاده از ظرفیت‌های ایران در این حوزه برای کشورهای حاشیه خلیج فارس مقرون به صرفه است و آنها می‌توانند از این فرصت بهینه به خوبی برای واردات و صادرات کالاهای مورد نظر خود از مناطقی چون آسیای مرکزی استفاده کنند.
وی با بیان اینکه تحقق الگوی توسعه منطقه‌ای، منوط به توسعه همکاری‌های اقتصادی کشورهای منطقه با یکدیگر است، گفت: منطقه ما دارای توانمندی‌هایی در حوزه انرژی، منابع انسانی، ترانزیت و ... است و این توانمندی‌ها می‌تواند در گرو همکاری‌های اقتصادی کشورهای منطقه، زمینه را برای جهش و توسعه اقتصادی در سال‌های آینده هر چه بیشتر فراهم کند.
دعوت امارات از رییسی برای شرکت در اجلاس آب و هوا در این کشور
این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران همچنین در ارتباط با روابط ایران و امارات و سفر چندی پیش علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران به ابوظبی نیز تصریح کرد: سفر آقای شمخانی به امارات در چارچوب یک سفر امنیتی صورت گرفت و ایشان در جریان این سفر با تعدادی از مقامات عالی رتبه این کشور دیدار و رایزنی کردند.
وی با بیان اینکه تبادل هیات‌ها و گفت‌وگو بین مقامات ایران و امارات در جریان است و امری متداول در روابط دو کشور است، گفت: در جریان سفر آقای شمخانی به امارات، مهدی صفری معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه و همچنین آقای فرزین رییس بانک مرکزی ایشان را همراهی می‌کردند و هر کدام از آنها جداگانه در ابوظبی با طرف‌های ذیربط حوزه کاری خود دیدار و رایزنی کردند.
وی با بیان اینکه در این چارچوب دیدارها و تبادل هیات‌ها بین دو کشور در جریان است، ادامه داد: وزیر خارجه ایران از وزیر امور خارجه امارات برای سفر به تهران دعوت کرده است و امیدواریم این دیدارها بتواند روابط دو کشور را تحکیم ببخشد.
وی در همین ارتباط افزود: همچنین مقامات امارات از رییس جمهور ایران برای شرکت در اجلاس جهانی آب و هوا که در امارات برگزار می‌شود دعوت به عمل آورده‌اند و باید دید برنامه آقای رییس‌جمهور در این زمینه به چه ترتیبی خواهد بود.
وی ادامه داد: این دیدارها امیدوار کننده است و انتظار داریم که بتواند در توسعه روابط دو کشور در حوزه‌های مختلف از جمله اقتصادی و تجاری موثر واقع شود.
آخرین تحولات در روابط ایران و کویت
این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران همچنین در مورد روابط ایران و کویت نیز تصریح کرد: سال گذشته سفیر جدید کویت به تهران آمدند و ماه‌هاست که فعالیت خود را آغاز کرده و این حضور نشان از گرم شدن روابط خوب ایران و کویت است.
عنایتی با بیان اینکه با آمدن سفیر کویت به تهران برخی از زمینه‌های همکاری بین ایران و کویت در حوزه‌هایی فعال شد، چنانکه نشست کنسولی ایران و کویت سال گذشته در این کشور و همچنین نشست کمیته حقوقی بین تهران و کویت سال گذشته در ایران برگزار شد، خاطرنشان کرد: انتظار داریم که سایر زمینه‌های مرتبط با مناسبات دو کشور از جمله کمیسیون مشترک، گارد مرزی و دیگر نهادهای مرتبط بین ما و این کشور فعال شود تا زمینه‌های همکاری بین ایران و کویت به معنای واقعی بتواند تجلی پیدا کند.
