همشهری آنلاین _ سمیرا باباجانپور: انجمنی که به همت بانوان و خیّران اکباتانی شکل گرفت و اینک یکی ازمعتبرترین انجمن‌هایی است که در زمینه سلامت فردی و اجتماعی فعالیت می‌کند.
- ضرورت راه‌اندازی کلینیک حافظه
آلزایمر زمانی که در مرحله «دمانس» یعنی مرحله شناخت اولیه و عوامل تأثیرگذار آن قرار دارد، می‌تواند قابل پیشگیری و حتی درمان قرار گیرد. متخصصان انجمن آلزایمر بر این باورند که عوامل جسمی و فردی زیادی در ابتلای انسان به آلزایمر نقش دارند. بیماری‌هایی همچون «دیابت»، کم‌کاری و یا پرکاری «تیروئید»، مشکلات عصبی، افسردگی و... می‌تواند زمینه‌ساز بروز این بیماری باشد. برای همین نخستین کلینیک داخلی حافظه در این انجمن راه‌اندازی شد تا شهروندان راحت‌تر و سریع‌تر بتوانند شرایط ایمن و مناسبی را برای دوری از این بیماری کسب کنند.
کلینیک داخلی حافظه هم‌زمان با سالروز تأسیس این انجمن راه‌اندازی شد. «معصومه صالحی»، مؤسس و مدیرعامل انجمن آلزایمر ایران، درباره راه‌اندازی این کلینیک می‌گوید: «در طول مدتی که این انجمن را راه‌اندازی کردیم، بیماران و مراجعه‌کنندگان متعددی داشتیم. بیماران با مشکلات جسمی دیگری به غیر از آلزایمر روبه‌ر و بودند و این موضوع مراقبت و درمان آلزایمر را با مشکل روبه‌رو می‌کرد. از سویی بسیاری از بیماری‌های جسمی و روحی زمینه‌ساز دمانس و آلزایمر هستند. در نتیجه، راه‌اندازی یک کلینیک تخصصی داخلی که بتواند با محوریت آلزایمر بیماران را غربالگری کند از ضروریات بود که خوشبختانه محقق شد.»
کلینیک حافظه در شهرک «اکباتان» و در ساختمان انجمن فعالیت خود را با پزشکان متخصص آغاز کرده است. معصومی می‌افزاید: «۳ پزشک مغز و اعصاب به‌طور متناوب در این کلینیک مستقر هستند و همچنین متخصصان اعصاب و روان نیز حضور دارند. این کلینیک برای عموم قابل استفاده است. البته هدف اصلی بر این بود که کلینیک ویژه اعصاب و روان باشد، ولی بعد به این نتیجه رسیدیم که بیماری‌هایی مانند دیابت، کم‌کاری و پرکاری تیروئید و بیماری‌های «کبد» و «گوارش» ممکن است زمینه‌ساز بیماری آلزایمر باشند و احتمال ابتلا را افزایش دهند. در نتیجه، تصمیم گرفتیم یک کلینیک داخلی با محوریت درمان همه بیماری‌ها راه‌اندازی کنیم.»
- راه‌اندازی ۱۲ انجمن در ۱۲ شهر
مرکز «اختلال شناخت» در دانشگاه «شهید بهشتی» و دانشگاه «علوم پزشکی» در بخش دانشگاهی در زمینه آلزایمر فعال هستند، اما چندان گستردگی ندارند. ولی درانجمن آلزایمر، فعالیت گسترده است و این بیماری را از هر جهت پوشش کامل می‌دهد و از خانواده بیماران در زمینه آموزشی و درمانی حمایت می‌کند. مدیرعامل انجمن آلزایمر از راه‌اندازی ۱۲ انجمن آالزایمر در ۱۲ شهر دیگر کشور خبرمی دهد و می‌گوید: «این انجمن‌ها عضو انجمن ما شده‌اند و ما از نظر علمی، تجربی و آموزشی حمایتشان می‌کنیم.»
- شما هم به گروه داوطلب بپیوندید
یکی از جذاب‌ترین و مؤثرترین بخش‌های انجمن، بخش گروه داوطلب است که افراد زیادی را با بیماری آلزایمر آشنا کردند و برای حمایت از بیماران تلاش می‌کنند. اگرچه شیوع ویروس کرونا جمعیت این گروه داوطلب را تحت تأثیر قرار داده است، ولی درحال حاضر ۴۰ عضو داوطلب، انجمن را یاری می‌کنند. برای عضویت در گروه داوطلبان حتماً نباید پزشک یا متخصص باشید. یک زن خانه‌دار، یک جوان دانشجو و یا یک سالمند توانا و شاداب هم می‌تواند عضو این گروه شود.»
- حمایت از بیماران در مرکز قاصدک
مرکز جامع توانبخشی و مراقبت روزانه «قاصدک» با مجوز از سازمان بهزیستی کشور برای حمایت از افراد مبتلا به دمانس و بیماری آلزایمر در انجمن آلزایمر ایران فعال است. معصومه صالحی، درباره فعالیت این مرکز می‌گوید: «مسئولان انجمن آلزایمر ایران با ایجاد فضای مناسب و برنامه‌ریزی فعالیت‌های توانبخشی ذهنی و کار درمانی تلاش می‌کنند تا از افت حافظه افراد مبتلا، پیشگیری کنند و از این طریق کیفیت زندگی افراد مبتلا و خانواده‌ها را بالا ببرند و در نهایت از وابستگی زود هنگام افراد مبتلا به خانواده‌هایشان جلوگیری کنند.
این مرکز در روزهای شنبه تا چهارشنبه، از ساعت ۸ تا ۱۴:۳۰، آماده ارائه خدمات به مبتلایان به دمانس و بیماری آلزایمر است. البته به سبب شیوع «کرونا» در حال حاضر تعطیل است.
- نمونه‌هایی از فعالیت‌های هدفمند مرکز جامع توانبخشی و مراقبت روزانه قاصدک انجمن الزایمر ایران عبارت است از:
بررسی وضعیت سلامت مددجویان مرکز به‌صورت روزانه شامل کنترل فشارخون، نبض، وزن، بهداشت... از سوی کارشناسان پرستاری، بررسی خلق، اختلالات رفتاری، انجام تست‌های روان‌شناختی و ارائه راهکارهای مطلوب روان‌شناسی، برگزاری جشن تولد مددجویان با حضور خانواده و اعیاد رسمی به‌صورت زنده با هدف تداعی خاطرات گذشته، توانبخشی جسمی شامل حرکات اندام‌ها، نرمش، فعالیت با ابزارهای ورزشی، کیسه شن، پرتاب حلقه، توپ و... و. . برای حفظ توانایی باقیمانده و تقویت قوای جسمانی، کسب اعتماد به نفس، ایجاد شور و هیجان، شادابی و آرامش، خوابی آرام در شب، حفظ تعادل به‌ویژه تقویت اندام تحتانی برای پیشگیری از زمین خوردن، افسردگی و انزوای اجتماعی سالمندان در یک فضایی صمیمی و آرام، توانبخشی ذهنی شامل دعا و نیایش، خواندن قرآن، از سوی مددجویان، خواندن تیترهای روزنامه‌ها و مجلات، نوشتن، گوش کردن داستان کوتاه برای تقویت حس شنیداری و توجه و تمرکز، کسب اعتماد به نفس و خودباوری، بیان خاطرات، حل جدول کلمات عمومی به‌صورت گروهی، بیان اسامی دخترانه و پسرانه، اعضای خانواده، استفاده از ابزار و کارت‌های تحریک حافظه، انجام محاسبه ریاضی برابر فرم‌های طراحی شده، بگارگیری ضرب‌المثل‌ها و استعارات، بیان چیستان و لطیفه برای تحریک حافظه، تقویت تفکر انتزاعی، تحریک حواس چشایی، بویایی، لامسه، شنیداری و بینایی، فعالیت‌های هنری و دستی با خمیر، انجام نقاشی و رنگ‌آمیزی و انواع کار دستی.
- انجمنی برای حمایت از سالمندان دراکباتان
جمعیت سالمند شهرک اکباتان سال ۱۳۸۰ انگیزه‌ای شد تا معصومه صالحی به همت دوستانش به فکر راه‌اندازی یک انجمن آلزایمر بیفتند. در نتیجه به کمک عده‌ای از خیّران شهرک اکباتان، مؤسسه‌ای برای حمایت از سالمندان تأسیس کردند. این انجمن نخستین تشکل غیردولتی آموزشی، درمانی، مراقبتی و توانبخشی ویژه افراد مبتلا به دمانس و بیماری آلزایمر در کشور است که در بهمن ماه ۱۳۸۰ با هدف ارتقاء کیفیت زندگی افراد مبتلا به بیماری آلزایمر و خانواده ایشان تأسیس شد و به ثبت رسید. این انجمن توانسته است با ایجاد ارتباط و فراهم کردن زمینه همکاری با سازمان‌های مختلف و با بهره‌گیری از اعتماد و حمایت‌های مردم و سخت کوشی اعضای داوطلب، خدمات مؤثر و شایسته‌ای را به افراد مبتلا و خانواده‌هایشان ارائه کند. این انجمن عضو انجمن جهانی الزایمر است و دستاوردهای خوبی در زمینه بین‌المللی کسب کرده است. انجمن آلزایمر از بدو تأسیس تا امروز، بیش از ۸ هزار نفر را تحت پوشش قرار داده است و در حال حاضر با وجود کرونا، ۲۸۰۰ پرونده فعال در انجمن وجود دارد. این افراد تحت درمان، کنترل و مشاوره قرار می‌گیرند. موضوع کنترل دمانس یعنی بخش علامت دهی بیماری، بسیار مهم است که متخصصان آلزایمر در این زمینه فعالیت‌های خوبی انجام داده‌اند.
- نخستین بانک اطلاعاتی آلزایمر و بازگشت ایمن بیمار
راه‌اندازی نخستین «بانک اطلاعاتی آلزایمر»، یکی از مهم‌ترین اهدافی است که مدیریت انجمن آلزایمر سال‌هاست پیگیری می‌کند. صالحی در این‌باره می‌گوید: «چند سالی است که تلاش داریم با همکاری معاونت اجتماعی نیروی انتظامی، نخستین بانک اطلاعاتی آلزایمر را راه‌اندازی کنیم. این بانک با هدف «بازگشت ایمن سالمند» طراحی شده است. در این بانک، اطلاعات افراد مبتلا شامل مشخصات، نشانی و عکس، جمع‌آوری می‌شود تا در صورت بروز مواردی مانند گم شدن این افراد در شهر بتوانیم آنها را به آسانی پیدا کنیم و به خانواده ایشان تحویل دهیم. متأسفانه با وجود کاربردی بودن این بانک اطلاعاتی و اینکه گم شدن بیمار مبتلا به آلزایمر یکی از دغدغه مهم خانواده‌ها است، ولی هنوز نتوانستیم این بانک را به نتیجه برسانیم و به حمایت بیشتر نیروی انتظامی نیازمندیم.»
