در ۹ ماهه امسال ۳۷۱ هزار و ۳۰۶ میلیارد تومان منابع وصول شده که حکایت از تحقق ۸۶ درصدی سهم منابع ۹ ماهه دارد. منابع عمومی بودجه از درآمدها، واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و واگذاری دارایی‌های مالی تشکیل می‌شود.
درآمدها که عمده آن شامل مالیات، حقوق و عوارض گمرکی و سایر درآمدهای متفرقه می‌شود بیش از ۱۹۲ هزار میلیارد تومان عملکرد داشته که ۸۸ درصد مصوب ۹ ماهه را محقق کرده است و کمتر از مصوب سال را پوشش می‌دهد.
در نه ماهه امسال، میزان تحقق منابع حاصل از واگذاری دارایی سرمایه‌ای شامل منابع ناشی از فروش نفت و میعانات گازی و گاز و همچنین منابع ناشی از فروش و مولد‌سازی اموال مازاد دولت بسیار پایین بوده به گونه‌ای که عملکرد آن نسبت به پیش‌بینی نه ماهه کمتر از ۱۰ درصد و نسبت به کل سال صرفا حدود ۲ درصد بوده است.
بخش اعظم منابع محقق شده در این بخش، ناشی از فروش نفت و میعانات گازی و گاز بوده است.
دولت هنگام تهیه لایحه بودجه ۹۹ و طی شدن روند تصویب آن در مجلس معتقد بود نباید ارقام کمتر از ۱.۵ میلیون بشکه صادرات نفت را در بودجه گنجاند و به دنیا پیام خودتحریمی داد. دولت همین رویکرد عجیب را در تنظیم لایحه بودجه ۱۴۰۰ نیز تکرار کرده است.
حال آنکه موهوم بودن این درآمد با توجه به ثابت بودن هزینه‌ها منجر به افزایش کسری بودجه و فشار به بخش‌های مختلف درآمدی و استقراض از صندوق توسعه ملی و یا چاپ پول می‌شود.
در ۹ ماهه امسال ۱۷۱ هزار و ۵۵۹ میلیارد تومان محل واگذاری دارایی مالی درآمد کسب شد که تحقق ۱۳۰ درصدی نسبت به مصوب ۹ ماهه خود دارد و ناشی از استفاده دولت از مجوز شورای‌عالی هماهنگی سران قوا برای انتشار ۱۲۵ هزار میلیارد تومان اوراق مازاد قانون بودجه است.
مصارف نیز از سه بخش اعتبارات هزینه‌ای (حقوق و دستمزد)، تملک دارایی‌های سرمایه‌ای (طرح‌های عمرانی) و تملک دارایی‌های مالی (بازپرداخت اوراق مالی و تعهدات سررسید شده) تشکیل شده است.
در این دوره زمانی، ۳۱۱ هزار و ۷۴۵ میلیارد تومان پرداختی وجود داشته که ۹۴.۶ درصد تحقق در ۹ ماهه دارد. همچنین به طرح‌های عمرانی نیز حدود ۵۹ هزار میلیارد تومان منابع تزریق شده که ۸۸ درصد عملکرد دارد.
برای تعهدات سررسید شده نیز ۳۲ هزار میلیارد تومان پرداختی مشاهده می‌شود در مجموع عملکرد بخش مصارف ۴۰۲ هزار ۴۳۸ میلیارد تومان است که بیشتر از منابع وصول شده بوده و ناترازی به وضوح نشانگر وضعیت کلان بودجه عمومی است.
معمولا دولت برای جبران ناترازی و هزینه‌ها در طول سال از تنخواه گردان خزانه استفاده می‌کند. سقف تنخواه گردان خزانه موضوع ماده ۲۴ قانون محاسبات عمومی کشور و تبصره ذیل ماده یک قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال ۱۳۸۰ تا سه درصد بودجه عمومی دولت است.
همچنین بر اساس ماده ۱۰ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و بند م ماده ۲۸ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت تا سه درصد نیز قابل افزایش است.
تراز عملیاتی بر اساس قانون بودجه سال ۱۳۹۹ کل کشور، اعتبارات هزینه‌ای مصوب نسبت به درآمدهای عمومی پیش‌بینی شده به میزان ۱۴۷، ۲۳۲ میلیارد تومان دارای کسری تراز عملیاتی دارد که پیش‌بینی شده ۱۹، ۵۰۷ میلیارد تومان از آن از محل منابع حاصل از واگذاری دارائی‌های سرمایه‌ای و مبلغ ۱۲۷٫۷۲۵ میلیارد تومان آن نیز از محل واگذاری دارائی‌های مالی تامین شود.
بر همین اساس سهم نه ماهه آن به ترتیب برابر ۱۱۱٫۳۳۲ میلیارد تومان، ۱۴٫۷۵۱ میلیارد تومان و ۹۶٫۵۸۱ میلیارد تومان می‌گردد. لیکن در عمل ۹ ماهه اول سال، کسری تراز عملیاتی بالغ ۱۱۹، ۵۱۹ میلیارد تومان شده است. این کسری اعتبار به میزان مبلغ ۱۱۰٫۸۱۱ میلیارد تومان از محل واگذاری دارائی‌های مالی و مابقی به مبلغ ۸٫۷۰۸ میلیارد تومان آن نیز از محل تنخواه گردان خزانه و وجوه موضوع ماده (۱۲۵) قانون محاسبات عمومی کشور (سپرده‌های نزد خزانه ) تامین شده است.
