امروز سالروز پخش نخستین برنامه رادیویی است

دنیای اقتصاد دوشنبه 04 اردیبهشت 1402 - 00:12
رادیو شاید نخستین رسانه همه‌گیر و عامه‌‌‌‌‌‌گرا در ایران است. پیش از این رسانه‌هایی چون روزنامه‌ها و سینما در ایران وجود داشتند اما استفاده از این رسانه‌ها همه‌گیر نبود و عمدتا برای قشری خاص از جامعه ایرانی برنامه و محتوا تولید می‌کرد.رادیو از این نظر همه‌گیر بود که به فاصله کوتاهی از ورودش به ایران توانست برنامه‌هایی برای مخاطبان عام تولید کند.آغاز پخش برنامه‌های رادیویی در ایران برای عامه مردم چهارم اردیبهشت است، بااین حال رادیو سابقه‌ای دیرینه‌تر دارد.

اولین خط تلگراف بین کاخ گلستان و دارالفنون در سال‌۱۲۷۴ توسط میرزا ملکم‌خان ناظم‌الدوله با فاصله حدود ۲ کیلومتر احداث شد. برقراری این خط تلگراف سبب واکنش‌های متفاوتی از سوی مردم شد. گروهی از آن استقبال و گروهی استفاده از آن را منع کردند. انگلیس، آلمان و روس هر کدام به‌دنبال گرفتن امتیاز تلگراف در ایران بودند. خط تلگراف بوشهر-خانقین خطی بود که عملا به انگلیسی‌‌‌‌‌‌ها این فرصت را می‌داد تا با مستعمره خود هندوستان ارتباط برقرار کنند. بعد‌‌‌‌‌‌ها هم آلمان و روس‌ها توانستند امتیاز تلگراف در ایران را بگیرند و کمتر از ۱۰سال ‌ایران به خطوط اصلی تلگراف آسیا و اروپا متصل شد. در واقع در دوران قاجار تلگراف‌خانه‌‌‌‌‌‌ها نه صرفا کاربرد ارتباطی که بیشتر کاربرد سیاسی- اجتماعی داشتند.

پایه‌ریزی نخستین ایستگاه رادیویی ایران به سال‌۱۳۰۳ بازمی‌گردد. در اقدامی توسط ارتش، یک دستگاه کامل موج بلند ۴ واتی برای شهر‌‌‌‌‌‌های تبریز، مشهد، کرمان، شیراز و کرمانشاه از یک شرکت روسی خریداری شد. فرستنده تهران نیز در اراضی قصر قاجار با یک دکل ۱۲۰ متری نصب شد. این ایستگاه کاملا کاربرد نظامی داشت. سال ۱۳۰۴ اولین دستگاه‌های گیرنده به‌طور محدود وارد ایران شد. دولت به علت آنکه نگران دریافت امواج و برنامه‌های رادیو شوروی و تبلیغات سیاسی کمونیستی بود از سال‌۱۳۰۷ برای وارد‌کردن دستگاه‌های گیرنده مقررات سختی را وضع کرد. از آن‌رو که برای گیرنده رادیو معادلی رایج نشده بود، آن را دستگاه بی‌سیم اخذ‌صوت (رادیو کنسرت) نامیدند. علت انتخاب این نام آن بود که این دستگاه تنها برای شنیدن صوت و نغمه کاربرد داشت و هنگام ورود دستگاه‌ها به ایران رئیس گمرک خانه به‌دقت بررسی می‌کرد که رادیو کنسرت با دستگاه تلگراف و تلفن بی‌سیم یکی نباشد.

رادیو در مسیر ایران/  مروری بر تاریخچه ورود رادیو به ایران

با گذشت سال‌ها نگرانی‌های اولیه برای استفاده شهروندان از رادیو کمتر شد، از این‌رو مسوولان اقدام به راه‌اندازی رادیو داخلی کردند. سال‌۱۳۱۳ هیات‌وزیران تصویب می‌کند که ورود دستگاه‌های گیرنده برای گرفتن صوت و نغمه‌‌‌‌‌‌های رادیو مجاز است و برای نصب آنتن و استفاده از رادیو نیاز به مجوز وزارت پست و تلگراف و تلفن است. سال‌۱۳۱۷ اقدام برای تاسیس رادیوی ملی شتاب بیشتری می‌گیرد. علت این امر آن بود که بخش فارسی رادیو شوروی شروع به‌کار کرده بود و امواج آن به‌همراه امواج رادیو برلین و بی‌بی‌سی که سرویس فارسی داشتند توسط مخاطبان ایرانی قابل دریافت بود.

حکومت به‌خوبی متوجه شده‌بود رادیو بهترین ابزار برای انتقال پیام و افکار به مردم جامعه است. افرادی که در اقصی‌نقاط کشور زندگی می‌کردند و تنها با یک رسانه می‌شد میان آنها پیوند ایجاد کرد و در معرض پیام قرار داد. رسانه‌‌‌‌‌‌ای که استفاده از آن برای اقشار کم سواد و بی‌سواد بدون مشکل بود. از مقدمات تاسیس رادیو آن بود که طبقات مرفه اشتیاق خود را برای خرید دستگاه‌های گیرنده نشان‌دادند و فروشندگان با دریافت بیعانه دستگاه رادیو را وارد می‌کردند. از آنجا که دولت می‌‌‌‌‌‌خواست استفاده از این وسیله حتی توسط اقشار کم‌درآمد نیز صورت گیرد، اقدام به وارد‌کردن گیرنده‌‌‌‌‌‌های ارزان رادیو برای عامه مردم کرد. در آن دوران اطلاعیه‌‌‌‌‌‌های فراوانی در روزنامه‌ها منتشر می‌شدند و خبر از افتتاح قریب‌الوقوع رادیو ایران در اردیبهشت ۱۳۱۹ می‌دادند.

منبع خبر "دنیای اقتصاد" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.