به گزرش خبرگزاری صدا وسیما: رادیو اقتصاد در برنامه مجله کشاورزی با آقای عباس اکبری شریف، مدیرکل مرکز اصلاح نژاد دام کشورگفتگویی داشته که به شرح ذیل می باشد:
سوال: وضعیت پرورش شتر از نظر آماری در کشور ما چگونه است آیا رشد قابل محسوسی داشتیم یا نداشتیم؟
اکبری شریف: همانطور که فرمودید شرایط و اقلیم کشور ما به گونه‌ای رقم خورده در سال‌های گذشته و در سال جاری با شرایط بارش‌ها و پوشش گیاهی و فرسایش‌هایی که در بعضی از مناطق و مراتع کشور ما رخ می‌دهد کشور ما را دارد به سمت و سویی سوق می‌دهد که در حوزه پرورش دام‌هایی که متکی به مرتع هستند و یا اساساً در مرتع پرورش پیدا می‌کنند یکسری نکاتی را باید رعایت کنیم و رویکرد‌های جدیدی را در واقع در این حوزه ما در دستور کارمان داشته باشیم شتر یکی از دام‌های بومی ایران است که از سالیان گذشته در حوزه تولید گوشت و تولید شیر خام مورد توجه بوده و به واسطه همین موضوع معاونت وزارت جهاد کشاورزی که مرکز اصلاح نژاد است یکی از ارکان زیر مجموعه این مرکز است برنامه‌های بسیار خوبی در راستای توسعه و تکثیر شتر‌های کشور دارد من اجازه می‌خواهم ابتدا یک نمایی از کشور در واقع در حوزه شتر عرض کنم خدمت شما و بعد اون جایگاه را در واقع در خدمتتون بیشتر توضیح می‌دهم، شرایط کشور یک چیزی حدود ۳۰۰ هزار نفر بلکه کمتر نفر ما شتر در کشور داریم این‌ها در عرصه‌های مختلف در سیستم های پرورشی پرواربندی با سیستم‌های کاملاً متکی به مرتع و رها در مرتع به قول خودمان دارند پرورش می‌کنند و بعداً بین استان‌های مختلف دارند جابه جا می‌شوند و این دام‌ها متعلق به افراد خاصی هستند که معمولاً به صورت رمه‌ای نگهداری می‌شوند و ساربانان خاصی این دام‌ها را در کشور نگهداری و مدیریت می‌کنند منتهی آنچه که ما برای آن برنامه داریم دام‌هایی که ثابت است مثل گاو یا گوسفند ما نمی‌توانیم اون برنامه‌های متمرکز را برای این انجام بدهیم، چون شتر رها است و برنامه اصلاح نژادی را برای دام اجرا کنید این نیاز به تمرکز دارد شما توجه کنید در حوزه دام‌های شیری در دام سنگین و حتی در دام گوسفند فرایند اصلاح نژادی به مراتب هم سرعت بالاتری برخوردار هستند و هم برنامه‌ها به صورت زمان بندی و متمرکز انجام می‌شود این انتظار را ما داریم که در شتر هم همراه گاو و یا گوسفند برنامه اصلاح نژادی از سرعت بالایی برخوردار باشد، ولی سعی کردیم برنامه‌ها و سیاست گذاری خودمان را به سمت و سویی سوق بدهیم که انجام اینهادرست باشد در گام اول باید ما مراقبت کنیم ازجمعیت‌های گونه‌هایی از شتری که در مراحل انقراض هستند به طور مثال شتر دوکوهانه در کشور ما در معرض انقراض است ما آمدیم در قالب یکسری فرآیند‌های تولید مثلی و فرآیند‌های تولید مواد در قالب جنین یک برنامه ریزی و ظرفیت سازی کردیم با استفاده از ظرفیت‌های شرکت‌های دانش بنیان و همچنین همکاری سازمان‌های جهانی فائو اومدیم یک پروژه تولید جنین و انتقال جنین و تکثیر شتر دوکوهانه را بر پایه شتر تک کوهانه مان برنامه ریزی کردیم الان در حال حاضر مرکز اصلاح دام کشور با همکاری یک شرکت دانش بنیان در مرکز با استفاده از ظرفیت دانشگاه و سایت بیوتکنولوژی و تولید مثل خودش اومده اقدام کرده به تولید مواد ژنی و تولید جنین شتردوکوهانه برای اولین بار در کشور این جنین‌ها در واقع تولید شدند و در بدن شتر‌های تک کوهانه ما که به لحاظ جمعیت وفور بیشتری دارند نهادینه می‌شوند و در واقع اون دام‌ها می‌شوند و در یک بازده زمانی مشخص این شتر‌ها و جنین‌ها متولد می‌شوند و دارای شتر‌های دوکوهانه خواهیم بود می‌دانید که فاصله نسلی شتر نسبت به سایر دام‌های سنگین طولانی‌تر است پس فرآیند‌های تولد شتر‌های جدید اساساً نسبت به گاو فاصله بیشتری خواهد داشت یک چیزی حدود ۳ تا ۵ سال است و این بازده زمانی یک مقدار فرآیند‌های تولید و بازدهی تولید مثلی و تولید را در این‌ها کاهش می‌دهد.
سوال: دوره آبستنی هم طولانی‌تر است در شتر فکر می‌کنم حدود بیش از یک سال است درسته ؟
اکبری شریف: بله این کمک می‌کند تا به بلوغ جنسی برسد و بعد از یک بلوغ جنسی به تولید مثل می‌رسد ما در دام ماده مثلاً در گاو از ۱۲ ماهگی تا ۱۴ ماهگی امکان فرآیند سازی برای تولید دام سنگین را می‌توانید فراهم کنید در یک دام سبک مثل گوسفند از ۸ ماهگی برنامه‌های تولید مثلی را می‌توانید فعال کنید، ولی در شتر این اتفاق نمی‌افتد و این زمان بر بودن دوره بلوغ یک مقدار تولید مثل را در این‌ها با تاخیر انجام می‌دهد این نکته باعث می‌شود که ما برای این کار بیایم از سایر ابزار‌های همزمان سازی و تکثیر مثل تولید جنین و استفاده از ابزار منجمد این کار را انجام بدهیم منتهی ما اگر شتر را تولید کردیم و اون را به عنوان یک دام اقتصادی معرفی اش کنیم اساساً خودش وقتی تولید یک دام اقتصادی نشود دامداری برای پرورش آن حرکت نمی‌کند لذا با استفاده از اعتباراتی که در اختیار داشتیم و همچنین محدودیت‌هایی که معمولاً در بخش اعتبار داریم یکسری زنجیره‌های ارزش را برای این مجموعه معرفی کردیم از تولید محصول تا فرآیند سازی برای تولید شیرخشک و حتی صادرات شیرخشک می‌دانیم که شیرخشک شتر به راحتی در صنایع شکلات سازی استفاده می‌شود و برای ما از یک جذابیت بالایی برخوردار است که در گذشته کمتر به این موضوعات دقت می‌کردیم، ولی ما در زنجیره ارزش به این موضوع توجه ویژه‌ای داریم و سعی می‌کنیم دامداران را به این سمت و سو سوق بدهیم با استفاده از برخی از این ردیاب‌هایی که اخیراً توسط دو تا از شرکت‌های دانش بنیان کشور تولید شده این‌ها را در بدن شتر‌ها کارگزاری می‌کنیم که ساربانان ما بتوانند با استفاده از یک اپلیکیشن این شتر را ردیابی بکنند و بدانند که شترشان در حال حاضر در کدام منطقه کشور قرار دارد و برای اون سرکشی و رسیدن به اون دام راحت باشند و بتوانند کار خودشان را انجام بدهند نکته بعدی بحث ایجاد زمین‌هایی برای پرورش است ما یک مجموعه‌ای را داریم به نام گاش، گاش یک مجموعه‌ای است که آبش خور داریم سایبان برای نگهداری اون داریم که به شما کمک می‌کند یک پرورش دهنده امکانات پرورشی را در بیابان داشته باشد.
سوال: در ۱۰ متر مربع چند نفر شتر می‌شود پرورش داد آقای دکتر؟
اکبری شریف: ما برای این موضوع اصلاً خیلی جایی در نظرنمی گیریم، چون بیابانی است، ولی اساساً سعی می کنیم شتر برای سیستم‌های مرتعی و بیابانی تربیت کنیم ما در برخی از مناطق کشوربا استفاده از همکاری که با سازمان‌های جنگل‌ها و مراتع داریم می‌آییم برخی از مراتع را ممیزی کنیم و بخشی از این مراتع در قالب پرورش اکولوژیک شتر در منطقه ترویج کنیم مثلاً در منطقه شاهرود یا استان سمنان این اتفاق افتاده.
سوال: در همین شاهرود خیلی از ساربانان دغدغه دارند یکی از دغدغه هایشان بحث کم آبی است و نداشتن جاده دسترسی و مشکلات تامین علوف و مشکلاتی اینطوری کی بایستی پاسخگوی این عزیزان باشد؟
اکبری شریف: مجموعه معاونت امور دام ، شتر برای تامین علوفه اش اساساً متکی به مرتع است منطقه شاهرود منطقه‌ای است که کاشت کردند برای خارشتر‌ها کوپه کاری شده و چاله‌هایی ایجاد شده که بارش‌های موسمی وقتی میاد بتوانند اون کشتی که انجام شده را تقویت آب کند اساساً شتر خیلی به نهاده‌های وارداتی متکی نیست ما باید سعی کنیم از تقویت مراتع و از اصلاح و کاشت مراتع مان، افزایش پوشش گیاهی و ممیزی از برخی از مراتعی که قابلیت استفاده برای سایر دام‌های کشور را ندارد در آن‌ها ایجاد کنیم اگر بحث جاده را دارید بله جاده سازی و دسترسی جاده‌ها این‌ها جزء پروژه‌ای است که غالباً در قالب یک کارگروه‌های مشترکی با حضور فرمانداران محترم هر شهرستان هم می‌تواند هم منابع طبیعی حضور داشته باشد و مجموعه کشاورزی حضور داشته باشند و ظرفیت و توانمندی استان و فرماندار محترم برای ایجاد جاده‌های دسترسی در واقع کمک بکند ما اساساً در حوزه معاونت در سیاست گذاری و برنامه ریزی و اقدام برای پروژه‌های اصلاح نژادی هستیم و می‌توانیم در واقع کلاس‌های ترویجی برای جوان‌هایی که در این عرصه قصد سرمایه گذاری دارند برگزارکنیم.
