جعفر قادری عضو کمیسیون برنامه بودجه و مجلس شورای اسلامی درباره دلیل سوق پیدا کردن کشور به سمت صادرات انرژی مجازی گفت: باید تلاش شود تا صنایع از خام فروشی رهایی پیدا کنند. اینکه صنایع، محصولات خام را با اندکی تغییرات صادر می‌کند و اسم آن را صادرات غیرنفتی می‌گذارند، به نوعی گول زدن خودمان است.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس ادامه داد: در موارد این چنینی باید صد در صد ارز حاصل از این صادرات به قیمت ارز نیمایی به کشور بازگردد و باید به مرور تولیدکنندگان را وادار کنیم زنجیره ارزش را تکمیل کنند و محصولات خود را به صورت کاملاً توسعه یافته صادر کنند تا به این وسیله انرژی که با یارانه به آن‌ها تعلق می‌گیرد به صورت مجازی از کشور صادر نشود.
وی بیان کرد: خام فروشی چیزی نصیب کشور نمی‌کند و فقط رانتی را نصیب عده‌ای تحت عنوان سرمایه گذار فراهم می‌کند در نتیجه باید برنامه زمان‌بندی داشته باشیم تا در این برنامه صنایع را وادار کنیم که اقدام به خام فروشی محصولات خود نکنند.
قادری اظهار کرد: با جلوگیری از خام فروشی زمینه‌ای فراهم می‌شود تا افرادی که علاقه‌مند هستند در سایر زنجیر‌ه‌ها سرمایه گذاری کنند، به این عرصه‌ها وارد شوند.
نماینده مردم شیراز در مجلس با بیان اینکه با خام فروشی محصولاتی با ارزش افزوده پایین را به بازار‌های جهانی عرضه می‌کنیم، تصریح کرد: تنها دلیل مورد استقبال قرار گرفتن این محصولات این است که انرژی به کار رفته در تولید آن‌ها ارزان است و در نتیجه قیمت کالا نیز ارزان‌تر تمام می‌شود، اما با این اقدام کشور ما به یک کشور صادر کننده انرژی مجازی تبدیل شده است.
قادری با تاکید بر اینکه اگر می‌خواهیم به صنایع مجوز صادرات بدهیم باید به صنایعی مجوز داده شود که زنجیره خود را توسعه داده باشند، افزود: یکی از راه‌هایی که در کشور‌های صنعتی نیز مورد استفاده قرار گرفته این است که اعطای سوخت یارانه‌ای را منوط به توسعه زنجیره ارزش آن‌ها کنیم. اگر هم زنجیره آن‌ها توسعه پیدا نکرده بود محصولات تولیدی آن‌ها باید با همان قیمت یارانه‌ای به مصرف کنندگان داخلی داده شود.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس بیان کرد: نباید شرایط به این نحو باشد که صنایعی که در ابتدای زنجیره قرار دارند اقدام به خام فروشی کنند و سود‌های کلانی نصیبشان شود چون باعث می‌شود در مراحل بعدی انگیزه‌ای برای سرمایه گذاری وجود نداشته باشد.
وی افزود: یکی از کار‌هایی که برای رهایی از تله صادرات انرژی مجازی می‌توان استفاده کرد این است که به صنایعی که زنجیره ارزش خود را توسعه نداده‌اند سوخت را به قیمت جهانی، اما با تخفیف کمتری بدهیم. همان کاری که در پالایشگاه‌های نفت در حال انجام آن هستیم که نفت را به قیمت فوب خلیج فارس و با تخفیف ۵ درصدی به آن‌ها اعطا می‌کنیم.
این نماینده مجلس یازدهم در ادامه بیان کرد: این تخفیف به این دلیل به آن‌ها داده می‌شود که سرمایه‌گذاری توجیه پذیر باشد و این قیمت‌ها به گونه‌ای نباشد که انگیزه‌ها برای تکمیل زنجیره را از بین ببرد. اگر هم زنجیره ارزش را تکمیل کردند تخفیف‌هایی که به آن‌ها می‌دهیم را بیشتر خواهیم کرد، اما اگر اقدام به این کار نشد به همان مقدار محدود تخفیف بسنده شود.
قادری گفت: با توجه به تحریم‌هایی که متوجه کشور ما است، منابع کافی در اختیار نداریم که سریعا زنجیره ارزش را در صنایع تکمیل کنیم، اما مناسبات را هم باید به گونه‌ای تنظیم کنیم که به سمت و سوی کسب ارزش افزوده بیشتر از محصولات تولیدی خود برویم تا از تله صادرات انرژی مجازی رهایی پیدا کنیم و به راحتی با اعطای این یارانه به تولیدکننده داخلی انرژی را به صورت ارزان در اختیار خریدار خارجی قرار ندهیم.
وی افزود: یکی از حمایت‌هایی که در قانون جهش تولید دانش بنیان در نظر گرفته شده این است که دوره تنفس خوراک را به صنایع بدهیم یا اعتبار مالیاتی به آن‌ها بدهیم تا سرمایه‌گذاری را به این وسیله در این حوزه توسعه دهیم.
نماینده مردم شیراز در مجلس اظهار کرد: ما دو مشکل داریم یک مشکل ما بحث تامین منابع مالی است و بحث دیگر انتقال دانش فنی و فناوری است. وزارت نفت باید زمینه ورود شرکت‌های دانش بنیان به صنایع را فراهم کنند و این امکان را ایجاد کنند که شرکت‌های دانش بنیان به این حوزه‌ها وارد شوند و محصولات تولیدی این صنایع با استفاده از تجهیزات راهبردی و گلوگاهی بومی تولید شود.
قادری گفت: ما نباید منتظر بمانیم که تحریم‌ها برطرف شود و امکان انتقال دانش فنی فراهم شود. شاید به این زودی‌ها امکان پذیر نباشد، اما در هر یک از زمینه‌ها که نگاه می‌کنیم می‌بینیم که ما واحد‌های زیادی را ساخته‌ایم و می‌توانیم از این واحد‌ها دانش فنی را تولید کنیم.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس توضیح داد: ما باید دانش فنی بومی خودمان را داشته باشیم. اگر این اتفاق بیفتد مشکلات ما هم حل می‌شود و دستگاه‌های مربوطه قانون جهش تولید دانش بنیان را اجرایی خواهند کرد و با ترک تشریفات و بدون برگزاری مناقصه این محصولات را خریداری خواهند کرد تا برای سرمایه گذاران ایجاد انگیزه شود.
