به گزارش خبرگزاری صدا وسیما برنامه مجله کشاورزی رادیو اقتصاد با حضورداریوش نعمت اللهی مدیر کل دفتر بهسازی امور تولید سازمان امور عشایر ایران به موضوع افزایش تولید دام عشایر پرداخت.
سوال: گفته می‌شود که امسال ما شاهد افزایش تولید دام عشایر هستیم، آیا تایید می‌فرمایید؟ و اگر برآوردی هست از زبان شما بشنویم، فکر می‌کنم آمار‌های سال گذشته را دیگر داشته باشید که چه میزان دام عشایر تولید داشته، چه سهمی را در تامین گوشت قرمز در کشورمان به عهده داشته است؟
نعمت اللهی: عشایر کشور ۲۹ میلیون راس دام سبک را در اختیار دارند و بهره برداری حدود ۳۵ میلیون هکتار از مراتع کشور را بعهده دارند. از حدود ۲۳ درصد گوشت تولید کشور توسط عشایر تامین می‌شود به میزان حدود ۲۰۰ هزار تن، البته سال گذشته مواردی وجود داشت که می‌تواند در تولیدات عشایر را دستخوش قرار بدهد یعنی بحث خشکسالی هر چند در زمستان سال گذشته بارندگی‌های خوبی داشتیم، ولی با این حال بارندگی‌ها نسبت به میانگین دراز مدت یک چیزی حدود ۲۰ درصد کاهش بارندگی را ما داشتیم و باز در بسیاری از مناطق مراتع که پایه اصلی تولید عشایر هست، را تحت تاثیر قرار داده و کاهش پوشش گیاهی و تولیدات علوفه‌ای را داشتیم. یک بحث این بوده، یک بحث دیگر بحث آزادسازی ارز ترجیحی بود که بحث قیمت نهاده‌ها را افزایش قیمت نهاده‌ها را به دنبال داشت که این‌ها دست به دست هم داد تا تولیدات پروتئینی و گوشت کشور را تحت تاثیر قرار داد.
سوال: الان آمار‌هایی را که عنوان کردید مربوط می‌شود به سال ۱۴۰۱ درست است؟
نعمت اللهی: بله
سوال: یعنی ۲۹ میلیون دام سبک در اختیار عشایر ما است و حدودا ۲۳ درصد نیاز کشور را هم تامین می‌کنند که شما عنوان کردید ۲۰۰ هزارتن
نعمت اللهی: ۲۳ درصد تولیدات
سوال: نیاز را در واقع تولید می‌شود برای نیازمان تولید می‌شود دیگر نیاز را بخواهیم حساب کنیم حدود صد هزار تن واردات داریم یک خورده از این کمتر می‌شود و درصدش پایین‌تر می‌آید. من بحثم تولید داخل نبود، نیازمان مشخص است حدودا، ۹۰۰ هزار تن آمار‌ها می‌گوید که من فکر می‌کنم این هم دستخوش تغییرات شده، چون این آمار را من از سال ۹۸-۹۹ می‌بینم که تغییر نکرده است و با توجه به صحبت‌هایی که می‌شود و تقاضای گوشت قرمز، کاهش پیدا کرده در کشورمان بخاطر افزایش قیمت، فکر می‌کنم این آمار هم دستخوش تغییرات شده، ولی ما کماکان داریم با همین آمار مسیرمان را هموار می‌کنیم.آقای نعمت اللهی، اول این سوال را من از شما بپرسم، آقای صدر دادرس گفته بودند که با توجه به وضعیت مناسب بارندگی‌ها ما شاهد افزایش تولید دام عشایر بودیم، با توجه به آمار شما به نظر این افزایش رقم نخورده است، ما در سال ۱۴۰۰ همان ۲۰۰ هزار تن عنوان شده بود در آمار‌ها حدودا و سهم ۲۵ درصدی را دیدند، شما هم در واقع همان آمار‌ها را اعلام کردید برای سال ۱۴۰۱ پس تغییری ایجاد نشده در میزان تولید.
نعمت اللهی: یکسری موارد باعث سال گذشته هم عنوان شد افزایش قیمت علوفه و نهاده، شاید خیلی جا‌ها باعث شد که بسیاری از دام عشایر پیش از موعد و به صورت نارس وارد چرخه بازار بشود از طرفی دیگر ما طرح‌های چهارگانه‌ای داریم که یکی از آن‌ها طرح زنجیره تولید گوشت قرمز است. میزان حدود ۴۴۰ میلیارد تومان ما طی سال گذشته تسهیلات توزیع کردیم برای عشایر در راستای طرح پرواربندی که خودش چیزی بالغ بر حدود ۴۰۰ هزار راس دام را خارج از مواردی که قبلا پروار می‌کردند وارد این طرح کردند و خودش یک افزایش تولیدی حدود ۴-۵ هزار تنی به دنبال داشته نسبت به سال‌های گذشته. ولی در کل تولیدات گوشت عشایر را حدود ۲۰۰ هزار تن می‌توانیم تخمین بزنیم و برآورد کنیم با توجه به افزایش تولیدی که فرای زنجیره تولیدمان داشتیم و مشکلاتی که سال گذشته برای عشایر در خصوص بحث نهاده‌ها و هم خشکسالی و هم ارز ترجیحی بوجود آمد.
سوال: البته ما این را در اقتصاد افزایش تولید نمی‌بینیم ما می‌گوییم ثبات تولید یعنی شما سعی کردید که تولید را به همان میزانی که قبلا بوده نگه دارید یک جا‌هایی کاهش پیدا کرده بنابر حمایت‌هایی هم یک جا‌هایی افزایش پیدا کرده است، ولی در آن نمودار یا در سری زمانی باید بگوییم که ما ثبات تولید را شاهد هستیم. در مورد قیمت هم بفرمایید که سال گذشته قیمت چگونه بود و امسال به چه صورتی هست، گفته می‌شود که یک مقدار قیمت دام زنده، کاهش پیدا کرده، اما ما در سطح خرده فروشی و مصرف کننده شاهد کاهش قیمت نیستیم به صورت نسبی، ولی حالا شما در مورد همان دام زنده قیمت‌ها را بفرمایید که سال گذشته به چه صورتی بود و امسال؟
نعمت اللهی: سال گذشته در طی سال به جز یکی دو ماه آخر سال ۱۴۰۱ قیمت دام زنده بسیار پایین بود، نسبت به قیمت تمام شده‌ی دام زنده، یعنی یک چیزی حدود فرضا ۷۰ تومان، حالا اوایل ۶۵ تومان، ۷۰-۷۵ تومان قیمت هر کیلو دام زنده بود در صورتی که با قیمت نهاده‌های روز حداقل ۱۱۵ تومان قیمت تمام شده دام بود یعنی دامدار واقعا ...
سوال: البته قیمتی که عنوان می‌کنید مربوط می‌شود به شهریور ۱۴۰۱ یکی دو ماه بیاییم جلوتر ما از مهرماه شاهد افزایش قیمت بودیم.
نعمت اللهی: بله، آن دو سه ماه آخر هم بود که قیمت دام افزایش پیدا کرد، حالا آمد رسید به ۱۱۰ تومان و بیشتر و بعد تا ۱۶۵ و ۱۸۰ هم حتی آمد، با توجه به قیمت نهاده‌ها و علوفه حدود ۱۵۵ -۱۶۰ تومان قیمت تمام شده دام بود، در صورتی که دامدار قبل از آن با تضرر و ضرر دامش را عرضه می‌کرد، ولی بعد به قیمت واقعی اش رسید، ولی قیمت گوشت باز نسبتی از قیمت تمام شده نبود و باز تناسبی با آن نداشت در صورتی که قیمت گوشت خیلی هم بیشتر از آن افزایش پیدا کرد و الان هم شاهد همان هستیم که قیمت گوشت نسبت به قیمت دام زنده که الان قیمت‌های متفاوتی معمولا در استان‌ها بر اساس این که دام استان‌های مرزی هستند یا مرکزی هستند یا نوع دام، حدود ۱۵۰ تومانی که قیمت دام هست، به قیمت تمام شده نزدیک است یا آن قیمت تمام شده باشد، ولی قیمت گوشت بیشتر از آنی که حالا شاهد هستیم در بازار‌های مختلف، در شهرستان‌های مختلف قیمتش هم متفاوت است.
سوال: پس الان ۱۵۰ هزار تومان قیمت میانگین دام زنده است که عشایرمان دارند عرضه می‌کنند. درست است؟
نعمت اللهی: بله
سوال: ولی خیلی فاصله دارد با آنچه که ما در بازار می‌بینیم و عملا نفع را ما نمی‌بینیم که نصیب عشایرمان بشود و شاید بگوییم که دلالان در واقع دارند منافع اصلی را بدست می‌آورند. آیا برنامه‌هایی داریم برای افزایش تولید دام عشایر؟
نعمت اللهی: عرض کردم ما طرح‌های چهارگانه را داریم برای تولیدات جامعه عشایری، طرح گردشگری است، صنایع دستی است و گیاهان دارویی است و طرح زنجیره تولید گوشت قرمز با رویکرد جدید یعنی هم در خصوص بحث پرواربندی آن هم بحث به گزینی و آموزش یکی از ارکان اصلی است برای طرح‌های توسعه‌ای این طرح را داریم و با پیش بینی تسهیلات و اعتبارات در این زمینه سال جاری هم در خصوص به گزینی دام البته اعتباری که گرفتیم نسبت به آن چیزی که پیش بینی شده اندک است، ولی این کار را در ۹ استان داریم انجام می‌دهیم و در کل استان هم همانطور که عرض کردم حدد ۴۴۰ میلیارد تومان سال گذشته و ۱۶۰ میلیارد هم هست که جدیدا توزیع خواهد شد برای پروار بندی عشایر که بخشی از نقدینگی که نیاز است برای پروار بندی انجام بشود. مشکلاتی هم در این زمینه وجود دارد که یکی بحث خشکسالی و شرایط اقلیمی کشور است که مراتع و پوشش گیاهی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و دام عشایر هم مستقیما وابسته به مراتع کشور است، بحث بعدی عدم تعادل بین قیمت نهاده‌ها و قیمت دام زنده و عدم ثباتی که در این زمینه وجود دارد، بحث بعدی بحث صادرات هست که عدم صادرات اگر صادرات صورت بگیرد و به صورت قابل اطمینانی خواهد بود برای بازار گوشت و دام و همچنین بحث‌هایی که تسهیلات بیشتر مورد نیاز است، بحث کمبود تسهیلات و همچنین بحث وثیقه‌ای که عشایر نیاز دارند برای اخذ تسهیلات که معمولا به علت نبود مسکن و املاک و اسناد ملکی معمولا برخی از عشایر از گرفتن تسهیلات و اعتبارات اینچنینی بی بهره می‌شوند و مشکلاتی برای نقدینگی شان بوجود می‌آید
سوال: البته پیشتر گفته میشد حالا ما شنیدیم حالا این که در عمل به چه صورت است باید باز هم مورد بررسی قرار بگیرد این که این مشکل را برطرف کرده بودند بحث وثیقه ملکی و این‌ها برای دریافت تسهیلات را، حالا که شما مجدد عنوان می‌کنید به نظر می‌آید که برطرف نشده است.
نعمت اللهی: تسهیلات که از ماده ۱۰-۱۲ بود واقعیتش ضمانت آن را دولت پذیرفته بود و به صورت ضمانت زنجیره‌ای انجام میشد و آن بسیار خوب انجام شد، ولی تسهیلات پروار بندی که از محل بند ب ماده ۵۲ هست ضمانت زنجیره‌ای پذیرفته نیست، ولی خوشبختانه در قانون الحاق سه قانون ترتیب بخشی از مقررات مالی دولت در یکی از مواد آن بحث پذیرفتن وثیقه عشایر بحث کارت یارانه، بحث پروانه چرا، ضمانت زنره‌ای آمده که بانک مرکزی این را برای بانک‌های عامل ابلاغ کند که بتوانند از این ظرفیتی که بوجود آمده برخوردار بشوند.
