به گزارش خبرگزاری صدا وسیما برنامه مجله کشاورزی رادیو اقتصادباحضور فضل خرم مدیر عامل اتحادیه تعاونی‌های عشایری دامداران به موضوع آمار و ارقام دام عشایرپرداخت.
سوال: دقایقی پیش با دکتر نعمت اللهی صحبت کردیم و آمار و ارقام دام عشایر را از زبان ایشان شنیدیم فکر می‌کنم شما هم شنیده باشید اگر نه من خدمت شما عرض می‌کنم عنوان شده بود که حدودا ۲۳ درصد گوشت قرمز مورد نیاز کشور از طریق عشایر تامین می‌شود با تولید حدودا ۲۰۰ هزار تن. آیا آمار جدیدتری هست؟ یا این که شما هم همین آمار را تایید می‌کنید؟
خرم: آمار همین است.
سوال: در مورد قیمت هم عنوان کرده بودند که امسال ما حدود ۱۵۰ هزار تومان را به صورت میانگین برای قیمت دام زنده شاهد هستیم، این را هم تایید می‌کنید شما؟
خرم: کاملا درست است بله، تقریبا یک ذره تغییر می‌کند، ولی متوسطش همین ۱۵۰ هزار تومان است.
سوال: یعنی امسال شروعش با همین ۱۵۰ هزار تومان بوده است، چون سال گذشته باز هم بالاتر بود. گفته می‌شود که ما شاهد افزایش تولید دام عشایر هستیم و با توجه به آمار‌هایی که الان بنده خدمت شما عرض کردم آقای دکتر نعمت اللهی هم عنوان کردند به نظر نمی‌آید ما خیلی افزایش تولید را داشته باشیم، اما با حمایت‌هایی که دوست دارم راجع به آن صحبت کنید سعی کردند که تولید دام عشایر را یک ثباتی به آن بدهند و ما شاهد کاهش تولید حداقل نباشیم، از حمایت‌ها برای ما بگویید، وضعیت تولید دام عشایر را دوست داریم از زبان شما بشنویم، با چه مشکلات، موانعی روبرو هستند و آیا حمایت‌ها توانسته کمک کند به حل این مشکلات یا خیر؟
خرم: تولید ناخالص داخلی کشور چیزی حدود ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار میلیارد تومان بوده است، سهمی که جامعه عشایر در این تولید ناخالص داخلی داشته بر اساس بررسی‌هایی که ما داشتیم چیزی حدود ۸۵ هزار میلیارد تومان بوده است یعنی ۳/۱ درصد از تولید ناخالص داخلی را به خودش اختصاص داده است که بخش اعظم آن هم در بحث تولید گوشت قرمز است. آنچه که ما امروز داریم می‌گوییم اگر بر اساس روند سال‌های گذشته بود قطعا افزایش تولید گوشت قرمز در جامعه عشایری صورت می‌گرفت، ولی با شرایطی که وجود دارد وقتی ما از مصرف نهاده‌ها می‌رسیم به خروجی مان که در سال ۱۴۰۰ هشتصد هزار تن نهاده توزیع کردیم و در سال ۱۴۰۱ سیصد هزار تن، یعنی ۳۷ درصد تقریبا عملکرد سال ۱۴۰۰ را داشتیم، بیانگر این است که همان نکته‌ای که آقای دکتر نعمت اللهی هم اشاره کردند، دامی که بایستی در فرآیند تولید قرار می‌گرفت، پروار بندی قرار می‌گرفت و افزایش گوشت صورت می‌گرفت زودتر از موعد به بازار عرضه شده است، پس این اگر بخواهیم بگوییم افزایشی است غیرواقعی است. یعنی انتظار نداریم که ما همین دویست هزار تنی که مورد انتظارمان بود دوباره در سال ۱۴۰۲ هم همین را داشتیم حتی با حمایت‌هایی که قرار است انجام بشود، برای این که ما یک ذخیره‌ای را از دست دادیم بایستی آن ذخیره جبران بشود که بتوانیم دوباره به آن تولیدمان برسیم این یک بحث است. منتها کاری که دولت و ما‌ها داریم الان پیگیری می‌کنیم ما بعنوان نماینده خود جامعه عشایری و عزیزانمان دکتر نعمت اللهی و سازمان بعنوان نماینده دولت داریم پیگیری می‌کنیم، از سال گذشته هم از آقای وزیر دستورش را گرفتیم، بحث تولید قراردادی است، یعنی امروز جامعه عشایری وقتی می‌خواهد دامش را عرضه کند پیک عرضه اش تقریبا تیرماه و مردادماه است، هنر ما باید این باشد که این پیک را تبدیل به یک بازه زمانی مثلا سه ماهه، چهارماهه بکنیم که دام در یک برهه زمانی به جامعه عرضه نشود، قیمت‌های نهاده‌ها که افزایش پیدا کرده، قیمت تمام شده افزایش پیدا کرده، قیمت بازار کاهش پیدا می‌کند با عرضه زیاد مواجه می‌شود. نتیجتا جامعه عشایری ضرر می‌کند لذا برای این قضیه با معاونت امور دام هم جلساتی داشتیم که الان در شرف انعقاد قرارداد تولید قراردادی هستیم که از این نظر به امید خدا انجام می‌شود.طرحی هم که آقای دکتر نعمت اللهی اشاره کردند این از سال‌های گذشته انجام می‌گیرد منتها در سال جاری توجه خیلی زیادی به آن شده از سه ماه پیش موضوعاتش شروع شده که پیگیری هایش انجام شده، مسئولین میزش تعیین شده است تا در استان‌ها بتوانیم این زنجیره تولید گوشت قرمز را فعال‌تر از سال‌های گذشته انجام بدهیم، تا بتوانیم که یک قیمت تمام شده‌ی مناسب تری را احصا بکنیم و قیمت بازار هم اگر بر اساس همین قیمت باشد می‌تواند انگیزه‌ای برای افزایش تولید برای بعد از این هم باشد.
سوال: ما خیلی داریم تلاش می‌کنیم که بتوانیم قیمت را به نوعی مدیریت کنیم، کنترل کنیم، طرح‌های مختلفی هم پیاده سازی می‌شود، اما همیشه این گلایه وجود دارد که نفع اصلی به دلالان و واسطه گر‌هایی می‌رسد که عملا در تولید نقشی ندارند، ریسکی را بعهده نمی‌گیرند و کمترین منفعت به مصرف کنندگان و تولید کنندگان واقعی ما می‌رسد، یعنی ما الان عشایر را بگوییم که دام زنده را دارند ۱۵۰ هزار تومان در اختیار دلالانی قرار می‌دهند یا در اختیار سیستم توزیعی قرار می‌دهند که معیوب است و باعث می‌شود گوشت با قیمت خیلی بالاتری به دست مصرف کننده برسد و‌ای کاش حتی این اگر افزایش قیمت هم داریم نفعش به تولید کننده ما برسد کسی که دارد ریسک تولید را قبول می‌کند و کار تولید را انجام می‌دهد نه این که آن واسطه گر‌ها و آن سیستم توزیع ناکارآمدی که ما داریم. امیدواریم که این فاصله کمتر بشود و ما شاهد یک قیمت منطقی در بازار باشیم.
خرم: من موافق این نظریه نیستم که همه‌ی این سود‌ها به دلال‌ها می‌رسد، یک محاسباتی وجود دارد وقتی شما امروز قیمت دام زنده ات را ۱۵۰ هزار تومان در نظر می‌گیرید، در تولید، وقتی که می‌خواهید کشتارگاه گوشت را تحویل بگیرید، ضربدر ۳/۲ بکنید تقریبا ۳۴۰ هزار تومان می‌شود ۳۴۰ هزار تومان این کشتارکن این قصاب، این مغازه که می‌خواهد برود افتی که وجود دارد، اگر ۲۰ درصد برای آن‌ها در نظر بگیریم بین ۴۰۰ تا ۴۲۰ هزا رتومان می‌شود، متوسط گوشتی که این قیمت است مشخص است که ران آن را می‌دهند ۴۸۰ هزار تومان سردست را می‌دهند چهارصد و خورده‌ای هزار تومان و مثلا بقیه قسمت‌ها را می‌دهند به قیمت‌های ۳۴۰-۳۵۰-۳۶۰ هزار تومان، لذا خواهشم این است که این را دوستانی که مطرح می‌کنند دلال، اصلا دلال جزو الزامات این مجموعه است، چون من در خرید و فروشش هم ورود پیدا کردم عرض می‌کنم، من تا زمانی که ورود پیدا نکرده بودم متوجه نمی‌شدم که مثلا اگر ده تا دام بردم در کشتارگاه سه تایش ضایعاتی و تلفاتی می‌شود می‌اندازند در چاه ضایعات این‌ها را دریافت نمی‌کردم، ملاحظه می‌فرمایید، لذا اگر می‌خواهید منطقی بحث کنید که قیمت، قیمت منطقی است گران نیست، گران زمانی است که قیمت تمام شده به جای دویست هزار تومان آن‌ها بفروشند سیصد هزار تومان.
سوال: با منطق شما این طور است.
خرم: من با محاسبات عرض می‌کنم.
سوال: شما محاسبه تان دو و سه دهم بود درست است؟
خرم: بله
سوال: من اگر محاسبه ام یک و هشت دهم باشد چه؟
خرم: نمی‌تواند دام وزن دارد
سوال: من هم همین را عرض کردم گفتم با محاسبه شما این که قیمت منطقی باشد حرف شماست، ولی از نظر مصرف کننده از نگاه مصرف کننده و آن عزیزانی که در کار آنالیز قیمت‌ها هستند معتقد هستند که این قیمت بالاست و الان ما در مورد مرغ هم همین را داریم مردم دارند ۸۵ هزار تومان ۱۰۰ هزار تومان خرید می‌کنند، ولی ما کماکان قیمت مصوب مان ۶۳ هزار تومان است.
خرم: باید بررسی کنیم که چرا این صورت می‌گیرد من یک جمله‌ای عرض کنم .
سوال: اجازه بدهید، چون اقای جهانبخش فلاحیان هم با ما همراه هستند نظر ایشان را هم بشنویم و در ادامه نظر شما را هم شنونده ایم.اقای فلاحیان، الان دام زنده عشایر کیلویی چند خرید و فروش می‌شود؟
فلاحیان: دام عشایر الان در بازار بیشتر خرید و فروش دام دست دلال است یعنی دست من عشایر هم نیست.
سوال: از شما چقدر خریداری می‌کنند؟
فلاحیان: قیمت روز که این‌ها بخواهند بفروشند شما این را در نظر بگیر مثلا الان اگر در بازار کیلویی زنده ۱۸۰ هزار تومان باشد این‌ها ۱۳۰ هزار تومان و ۱۳۵ هزار تومان از ما می‌خرند. یعنی قیمت بازار دست این هاست، من الان یک دام ببرم در بازار از من آن قیمتی که بخواهم نمی‌خرم مجبور می‌شوم یک هزینه دوباره بدهم برش گردانم محل خودم، یا این که به قیمت ارزان به این‌ها بدهم، یکی از دلایلش هم این است که کنترلی در کشتارگاه و خرید دام نیست.
سوال: یعنی قیمت پایین تری از شما واسطه گر‌ها می‌خرند، ولی آن‌ها به قیمت روز دارند می‌فروشند. ولی شما حدودا ۱۳۰-۱۳۵ هزار تومان عنوان کردید. اقای فلاحیان امسال وضعیت تولید دام عشایر به چه صورتی بود از زبان شما بشنویم با چه مشکلاتی روبرو بودید و چه حمایت‌هایی می‌خواهید؟
فلاحیان: در مورد خرید علوفه و این‌ها فرمودید، یکی از مشکلات ما عشایر نبود چراگاه است یعنی ما الان هر ییلاق و قشلاقی که می‌خواهیم جابجا بشویم، چون منابع طبیعی و مرتع به اندازه کافی در اختیار ما نیست مجبور می‌شویم زودتر از موقع جابجا بشویم، جلوتر از موعد هم جابجا بشویم، چون مراتع خیلی کم است مجبور می‌شویم که علوفه دستی به دام بدهیم یعنی همه چیز باید در بازار آزاد تهیه کنیم، سازمان عشایری هم به ما می‌دهند از طرف سازمان امور عشایری یا تعاونی‌ها ما ساپورت می‌شویم منتها جوابگو نیست، ما در ایل مان داریم دو هزار گوسفند دارد اگر دو تن چهار تن ده تن به ما خوراک دام بدهند به اندازه ده روزشان می‌شود نمی‌رسد. بیشتر مشکلات ما همین خرید علوفه و نهاده دامی است. از ذرت و علوفه و جو و همین خوراک‌های دامی سوال: یعنی دوست دارید که حمایت‌ها هم در همین راستا باشد، کمک بکنند که بله ما الان در مسیر کوچ قبلا‌ها ۲۰ روز یک ماه بیست و پنج روز ما در مسیر کوچ بودیم روز به روز می‌آمدیم دام چرا می‌کرد، الان همه شده جاده و بین مزارع ما هم مجبور می‌شویم از آن محلی که می‌خواهیم کوچ کنیم و به جای دیگر جابجا بشویم باید برویم کرایه چند میلیونی ماشین بگیریم از آن نقطه به نقطه دیگر همان روز بلند بشویم و بنشینیم.
سوال: که در واقع هزینه هایتان افزایش پیدا می‌کند.
فلاحیان: من اگر از خوزستان بلند بشوم و به ییلاق بروم همان روز باید بروم و همان روز بنشینم، اما قبلا‌ها در آن مسیر ما ایل راه داشتیم کوچ راه داشتیم، یکسری جا‌هایی بود ما می‌توانستیم اطراق کنیم، دو روز سه روز پنج روز ده روز ما از فکه خوزستان مثلا برای استان کرمانشاه یک ماه ۲۵ روز ما در مسیر دام مان چرا می‌کرد می‌آمدیم، الان همان روز باید با خودرو خودمان را برسانیم، جایی نیست یا باید درگیر بشویم با مردم با روستا یا مسیر جاده نمی‌شود ماشین هست در سال چندین راس گوسفند گله مان را ماشین می‌زند و از بین می‌برد، مجبور می‌شویم همان روز بلند شویم و همان روز هم نقطه مورد نظر بنشینیم، این است که منطقه داریم نابود می‌کنیم و نمی‌گذاریم رشد کند.
سوال: الان کجا هستید؟
فلاحیان: الان کرمانشاه هستیم، بهرحال مشکلاتی هست که ما هم یا توقعمان زیاد است یا این که به ما اندازه نمی‌رسد و ما مشکل داریم.
سوال: نه توقع شما زیاد نیست تولید کنندگان فکر نمی‌کنم توقعشان زیاد باشد. اقای خرم صحبت‌ها را شنیدید این عزیزان هم یکی از گلایه‌های اصلی شان بحث مراتع بود و در مورد قیمت هم گفتند، گفتند ما ۱۳۰-۱۳۵ هزا رتومان به کشتارگاه نمی‌دهیم واسطه گر‌ها می‌آیند از ما می‌خرند آن‌ها ۱۸۰ این‌ها به کشتارگاه‌ها می‌دهند این را من به آن می‌گویم نظام توزیع معیوب ما، در کشتارگاه‌ها هم به همین ترتیب یعنی کشتارگاه وقتی کار انجام می‌شود عملا باید بگوییم که تمام شده است، می‌رود سوار خودرو می‌شود و باید برسد به دست مصرف کننده، ما در سطح خرده فروشی هم سودهایمان مشخص است، فاصله داریم با آنچه که قیمت منطقی می‌توانیم اسمش را بگذاریم در بازار گوشت قرمز. پاسخ را بفرمایید.
خرم: من عرضم این است که قیمت گوشت را خواهشم از محضرتان این است با توجه به این که در طول ۵ سال گذشته، وقتی یک تحقیق میدانی کردیم و بر اساس اطلاعاتی که در سیستم‌ها ثبت شده، گوشت قرمز ۵۵۰ درصد رشد داشته از ۹۷ به این طرف، گوشت ماهی ۷۰۰ درصد رشد داشته، گوشت مرغ ۶۶۰ درصد رشد داشته و تخم مرغ که یک کالای جانشینی هست به تعبیری می‌شود گفت باز آن هم، آن هم یک چیزی حدود ۶۰۰ درصد رشد داشته است، لذا استحضار دارید در رابطه با کالای جانشینی در یک مرحله‌ای به تعادل می‌رسند، ولی وقتی این قیمتش خیلی افزایش پیدا می‌کند می‌رود سراغ آن یکی جایگزینش می‌کند، این که ما امروز یک امر واقعی را با یک مسئله را درست شناسایی بکنیم، نهادهایش را خدمات تولیدش را درست ارائه بدهیم و بعد انتظار داشته باشیم که این با قیمت پایین تری بیاید در بازار در نتیجه مصرف کننده هم بتواند مصرف کند.
سوال: این آمار‌ها را از کجا عنوان کردید؟
خرم: آی تی پی نیوز را شما باز کنید ۵ سال گذشته را ماه به ماه اطلاعات همه این‌ها را ثبت کرده اگر هم لازم دیدید.
سوال: سال گذشته همین موقع‌ها گوشت گوسفندی کیلویی چند بوده است؟
خرم: زنده اش ۵۹ هزار تومان بود، گوشتش تقریبا ۱۸۰ تا ۲۱۰ هزار تومان بود.
سوال: نه، اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۱- ۱۳۰ هزارتومان بود، الان چند است؟ شما همین را حساب کنید وضعیت ما مشخص است که چقدر ما شاهد افزایش قیمت بودیم.
خرم: روند افزایش‌ها این طوراست، همیشه فروردین ماه یک افزایش است و از فروردین ماه سال بعد هم یک افزایشی می‌خورد، ولی تا می‌رود تا آخر مهر و آبان قیمت‌ها یا راکد است یا افزایشش ملموس نیست در بعضی سال‌ها هم کاهشی بوده است.
