در این لایحه پیشنهاد شده است که ادارات به‌استثنای نهادهای خدمات‌رسان مثل مراکز درمانی بهزیستی و بانک‌ها در روزهای پنجشنبه تعطیل شوند.علاوه بر این، ساعات کار کارکنان دولت از ۴۴ ساعت در هفته به ۴۲ ساعت و ۳۰ دقیقه تقلیل یافته است. همچنین، کارمندان اجازه یافته‌اند تا در صورت موافقت دستگاه اجرایی ساعات کار خود را تا یک‌چهارم ساعات کار روزانه (حداکثر ۱۰ ساعت) تقلیل دهند که البته حقوق، مزایا و محاسبات سوابق خدمتی آنها نیز متناسب با ساعات کار آنها تعیین خواهد شد.قرار است، متن نهایی پیشنهادات دولت پس از بررسی و تصویب در کمیسیون اجتماعی به صحن علنی مجلس شورای اسلامی ارجاع داده شود.هرچند این لایحه شامل بخش عملیاتی، مراکز و واحدهای خدمات‌رسانی نظیر واحدهای ذی‌ربط بهزیستی، بانک‌ها، بیمارستان‌ها، مراکز بهداشتی، درمانی، اماکن ورزشی و واحدهای نظامی، انتظامی و امنیتی نمی‌شود، اما با این حال مخالفان سرسختی دارد و یکی از مهم‌ترین دلایل این مخالفت، افزایش ناهماهنگی روزهای تعطیل ما با دیگر نقاط دنیا به‌ویژه کشورهای همسایه است.محسن پیرهادی، نماینده تهران در مجلس بااشاره به این موضوع می‌گوید: برای کاستن از هزینه افزایش تعطیلات رسمی کشور، باید تعطیلات را حتی‌المقدور برحسب مبادلات بین‌المللی یکسان‌سازی کنیم. اجمالا به‌نظر می‌رسد تعطیلات کشورهای مسلمان مبنی بر تعطیلی جمعه و شنبه درست‌تر باشد.در گزارش امروز صمت از فعالان عرصه صنایع معدنی و معدن پرسیدیم که تعطیلی شنبه و یکشنبه چه تاثیری بر توسعه روابط بین‌المللی در معاملات معدنی دارد؟
جمشید نفر ـ عضو کمیسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق بازرگانی ایران:به‌نظر من، هماهنگ شدن تعطیلات هفتگی در ایران با کشورهای همسایه اقدام مثبتی است که می‌تواند راندمان و بهره‌وری را افزایش دهد. واقعیت این است که مدتی است در سراسر کشور پنجشنبه‌ها به‌روزی تبدیل شده که تکلیف هیچ‌کس با آن روشن نیست. بیشتر بنگاه‌های تجاری و اقتصادی، پنجشنبه‌ها به حالت تعطیل و نیمه‌تعطیل درآمده‌اند. کارکنان و مدیران بنگاه‌های اقتصادی و مجموعه‌هایی که نیمه‌روز هستند، کارها را به‌روز عادی کاری موکول می‌کنند و به‌این‌ترتیب، در واقع، هیچ فعالیت مثبتی انجام نمی‌شود.از سوی دیگر، وجود 2 روز تعطیلی در هفته برای تمام کارکنان یک مجموعه از کارمند گرفته تا کارگر اثرات مثبتی دارد و باعث می‌شود خستگی کار در طول هفته را کاملا از تن به در کنند و با انرژی و توان بیشتری فعالیت هفتگی خود را ادامه دهند و به‌این‌ترتیب، میزان بهره‌وری افزایش پیدا می‌کند.از این‌رو بسیاری از کشورهای دنیا به‌ویژه همسایگان ما 2 روز در هفته تعطیل هستند، اما تلاش کرده‌اند تا در یکی از روزهای تعطیل با دیگر نقاط دنیا مشترک باشند و به‌این‌شکل، هم راندمان کاری خود را افزایش دهند و هم در فعالیت‌های تجاری و اقتصادی حداقل ناهماهنگی را داشته باشند.
البته اختلاف ساعت هم نکته‌ای است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت و چه‌بسا زمانی که در کشور ما جزو ساعات کاری است، در کشور شریک تجاری و اقتصادی، زمان تعطیلی بنگاه‌های اقتصادی است، اما در واقع نمی‌توان اقدامی برای رفع این چالش انجام داد.نکته‌ای که در این‌باره باید به آن توجه داشت، این است که در دنیای اقتصاد و تجارت با چند نوع کشور طرف هستیم؛ برخی کشورها توسعه‌یافته هستند و در آنها فعالیت‌های تجاری و اقتصادی، به‌غیراز فعالیت‌های مالی و بانکی، تعطیل‌بردار نیست و همه فعالیت‌ها از طریق اتوماسیون انجام می‌شود. به‌این‌ترتیب، نه ساعت، نه تعطیلی و نه بعد مسافت هیچ‌یک خللی در پیگیری کارها و فعالیت‌ها ایجاد نمی‌کند، اما این چالش در کشورهای در حال توسعه وجود دارد.
تغییر روز تعطیلی، بیشتر برای هماهنگی ایران با کشورهای همسایه کارآیی دارد. برای مثال، تعطیلی هفتگی برخی کشورهای جنوبی و حاشیه خلیج‌فارس جمعه و شنبه است. در برخی همسایگان شمالی مثل قزاقستان، ازبکستان و... شنبه تعطیل است. پس تعطیلی شنبه به‌جای پنجشنبه سبب می‌شود یکی از روزهای تعطیلی کشور ما با همسایه‌های‌مان مشترک شود.البته این تغییر به‌شرطی مفید است که روز پنجشنبه از حالت نیمه‌تعطیل فعلی خارج شود و یک روز کامل کاری باشد تا این تغییر به نتیجه مثبت موردنظر دست پیدا کند.
سجاد غرقی ـ نایب‌رئیس کمیسیون صنعت و معدن اتاق بازرگانی تهران:بدیهی است که هماهنگی با دیگر نقاط دنیا، حتی اگر به‌اندازه یک روز هم باشد، می‌تواند تاثیرات مثبتی در روابط تجاری و اقتصادی به‌دنبال آورد. تعطیلات هفتگی در کشور ما پنجشنبه و جمعه است، اما در بسیاری از کشورها شنبه و یکشنبه است. این ناهماهنگی باعث می‌شود که زمان کاری در عمل ۴ روز اختلاف داشته باشد و تنها در ۳ روز کاری دوشنبه، سه‌شنبه و چهارشنبه با هم در ارتباط باشیم. روشن است که این مجال کوتاه و این ناهماهنگی‌ها کسب‌وکارها را با چالش روبه‌رو می‌کند.البته شاید تا امروز این ناهماهنگی و مشکلات چندان خود را نشان نداده باشد، زیرا کشور ماتحت تحریم‌های شدیدی قرار دارد و دیپلماسی اقتصادی فعالی ندارد.اما فارغ از این موضوع، هماهنگ شدن با کشورهای دیگر روالی منطقی است که بسیاری از کشورها طی کرده‌اند و انتظار می‌رود در کشور ما هم این موضوع ساده حل‌وفصل شود.
بنابراین پاسخ به این پرسش که تغییر روزهای تعطیل چقدر می‌تواند در امر توسعه تجارت و روابط خارجی موثر باشد، مشروط به این است که مقدمات و پیش‌زمینه‌های اولیه فراهم شود.مهم‌ترین مسئله امروز ما، این است که تعامل با کشورهای منطقه باید به‌شکل منطقی‌تری برسد تا بتوانیم روابط تجاری را گسترش دهیم. هرگاه چنین تغییراتی انجام گرفت، آن‌وقت می‌توان انتظار داشت تغییر ایام تعطیل در راستای هماهنگی بیشتر با کشورهای دیگر روند فعالیت را تسهیل کند. به‌عبارت‌دیگر، این به‌تنهایی نمی‌تواند برای توسعه روابط تجاری و گسترش صادرات البته تاثیر چندانی در توسعه تجارت داشته باشد.به‌عنوان‌مثال، مراودات بانکی ما باتوجه به تحریم‌هایی که با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنیم، در عمل غیرممکن شده است و به‌این‌ترتیب،در حال حاضر، جایی برای نگرانی درباره اختلاف ساعت و روزهای کاری وجود ندارد و نمی‌توان اصل را رها و بر فرعیات تمرکز کرد.
البته این نکته را هم باید در نظر گرفت که با فرض رفع موانع اصلی و فراهم شدن پیش‌نیازها باز هم شرایط جغرافیایی کره زمین اجازه نمی‌دهد که با روزها و ساعات دیگر کشورها، انطباق کامل پیدا کنیم و به‌هرحال اختلاف ساعت فعالیت در نقاط مختلف دنیا باز هم روی زمانبندی‌ها تاثیر می‌گذارد و باتوجه به اینکه کشور موردنظر در کجای کره خاکی واقع شده است، شاید ساعات کاری همپوشانی اندکی داشته باشند.اما مسئله این است که ما تقریبا با هیچ‌کدام از کشورها ارتباطی نداریم و بنابراین همان‌طور که اشاره شد، این موضوعات نقش چندان کلیدی در توسعه روابط خارجی ندارند.
اگر قرار باشد همچنان درهای کشور را بسته نگه داریم، می‌توانیم کل روزها را تعطیل کنیم و اتفاقی هم نخواهد افتاد، اما اگر قرار باشد، سیاست‌ها تصحیح شود، بهتر است در راستای هماهنگی بیشتر اقدام کنیم. تجارت جهانی نرم‌ها و قواعدی دارد و ما نمی‌توانیم خیلی خارج از آن عمل کنیم. بسیاری از کشورهای مسلمان حاشیه خلیج‌فارس هم تعطیلی خود را به جمعه و شنبه انتقال داده‌اند.یا برای مثال نمی‌توانیم بگوییم چون زمان کار مفید در ایران بسیار کم است، ساعت کاری را در روز از ۸ ساعت به ۳ ساعت کاهش دهیم، چون روال فعالیت اداری در جهان ۸ ساعت است.این بحث‌ها فرعیات است، اما در صورتی که زمان حل‌وفصل این موضوع فرا رسید، شاید بتوان موردی تصمیم‌گیری کرد. به‌عبارت‌دیگر، کشور هدف را مدنظر قرار داد و میزان همپوشانی ساعات و روزهای کاری را با همان کشور خاص در نظر گرفت.
درباره تعطیلات سال نو هم این مشکل وجود دارد. تعطیلات سال نو میلادی از ۴ تا ۱۵ دی، تعطیلات سال نو چینی ۹ تا ۱۸ بهمن و تعطیلات سال نو ما با فاصله کوتاهی بعد از آن از اول تا ۱۳ فروردین است. به‌این‌ترتیب، از اوایل بهمن تا نیمه فروردین ارتباط تجاری با بخش‌هایی از دنیا قطع است. اگر قرار است، روی رشد تجاری و توسعه اقتصادی تمرکز کنیم، به‌نظر من باتوجه به تعطیلی ۲۹ اسفند، 3 روز تعطیلی برای جشن سال نو کافی است و بیشتر از آن توجیه ندارد.هرچه تعطیلات کمتر شود،فرصت برای کسب‌وکار بیشتر خواهد شد، اما باز تاکید می‌کنم که باید پیش‌نیازها فراهم شود تا این اقدامات مجالی برای اثرگذاری پیدا کنند.
از دیگر دلایل مخالفت نمایندگان با این لایحه، کاهش ۹۰دقیقه‌ای ساعت کار هفتگی است. نمایندگان مخالف باور دارند که این لایحه استاندارد، دوگانه‌ای برای کارکنان دولت و بخش خصوصی در نظر گرفته است.
به‌عبارت‌دیگر، دولت در این لایحه باید کاهش ساعات کاری هفتگی کارکنان بخش دولتی و خصوصی را به‌صورت همزمان در نظر بگیرد، اما در لایحه اخیر، تعطیلی پنجشنبه‌ها فقط برای کارمندان دولت در نظر گرفته شده است و برنامه‌ای برای بخش خصوصی وجود ندارد.برخی از نمایندگان مجلس معتقدند رفع تبعیض از همه نیروهای شاغل در تعطیلات همگانی، گامی مهم و ضروری است که باید شامل حال همه کارکنان اعم از دولتی و بخش خصوصی شود. توجه به طیف کمتر از ۲۰ درصدی کارمندان دولت، نه‌تنها منجر به توسعه گردشگری مدنظر دولت نمی‌شود، بلکه هدف بهره‌وری مستتر در دل لایحه را نیز طبقاتی خواهد کرد. این نمایندگان تاکید دارند؛ اگر فقط برای به‌دست آوردن یک هدف فرعی، کلیت اقتصاد آسیب ببیند، گویی انگار خواستیم ابرو را درست کنیم، اما چشم را هم کور کردیم.درعین حال نمایندگان نیز همراستا با کارشناسان و فعالان اقتصادی بر ضرورت ساماندهی تعطیلات رسمی و همگانی تاکید دارند. بنابراین به نظر می‌رسد رویکرد جهانی ۲ روز تعطیلی آخر هفته، الگوی موفقی بوده و حتما پیوستن به این الگوی جهانی اقدامی موثر در بهره‌وری نیروی کار و رونق گرفتن گردشگری داخلی است. یااینهمه در این رویکرد باید براساس فرمت جهانی آن و حساب‌شده اقدام کرد./روزنامه صمت
