حمید ابوطالبی، مشاور سیاسی رئیس جمهور سابق در رشته توئیتی نوشت:
سوال بزرگ فراروی برجام -برای همه- این است که آیا به لحاظ تکنیکی، برجام قابلیت اجرا ویا حتی بازبینی زمانی را دارد یاآنکه بایدبه آن بدرود گفت؛ و برجام رابرای همیشه به تاریخ سپرد؟ آیابرجام صرفا «امیدی باقیمانده» است، یا آنکه هنوزیک واقعیت تامّ است؟
چرا که برجام، که برای موافقانِ دیپلماسی درعرصه جهانی صورت پاندورا به معنای (تمامی نعمت‌ها) را به خود گرفته بود، پس از گشوده‌شدن جعبه‌ی آن، صرفا مصیبت‌هایش بود که پراکنده گردید؛ و اکنون،«امیدِ باقیمانده در جعبه» هم رنگ باخته و برجام دیگر یک واقعیت تامّ نیست!
زیرا بازگشت به برجام و یا ایجاد تغییرات درآن به لحاظ تکنیکی دیگر ممکن نیست؛ چون:
۱) پس ازحمله روسیه به اوکراین و تحولات تایوان، منافع جدید روسیه وچین دیگر با غرب در یک راستا نبوده ومعادلات قدرت ۵+۱ وهمکاریهای استراتژیک آنان به هم خورده است؛ ازاین‌رو مکانیسم ۵+۱ ناکارآمد شده است.
۲) به لحاظ تکنیکی،برای غرب، بازگشت به برجام یعنی پذیرش انقضای تحریم‌های موشکی در اواخر مهرماه امسال و انقضای تحریم‌های هسته‌ای در معنای ضرورت کمک به توسعه فعالیتهای هسته‌ای ایران با خاتمه قطعنامه ۲۲۳۱ در سال ۲۰۲۵؛ آنچه قطعابه نفع روسیه و چین در افق همکاری‌های تجاری و نظامی است.
۳) بازگرداندن توانایی و تجربه هسته‌ای ایران به زمان امضای برجام، به لحاظ تکنیکی ناممکن است؛ زیراتحولات بسیاری، از وقفه درنظارت آژانس تا پیداشدن ذرات اورانیوم غنی شده باخلوص «۸۳/۷ درصد»، ابهامات سه سایت هسته‌ای ظاهرا اعلام نشده و…رخ داده و ایران از بسیاری از نقاط حساس عبور کرده است.
۴) ایران هم برسر دوراهی است؛ چراکه بازگشت به برجام اگرچه در شرایط فعلی به سود کشور است، ولی معنای آن عدول از تمامی شعارهای انتخاباتی است. لذا باید تغییراتی، ولو صوری،شکل بگیرد تا بشود آنرا به عنوان تحول استراتژیک جلوه‌گر ساخت! به نوعی همان«توافق موقت» غرب؛ که البته پذیرفته نشده است.
۵) بعلاوه و به لحاظ تکنیکی، توافق موقت-هرچه که باشد- به معنای تعیین تکلیف انقضاهای زمانی برجام نیست؛ نبود زمان، تحولات داخلی ایران، و ورود ایران و آمریکا به عرصه انتخابات هم امکان ریسک سیاسی برای توافق را از میان برده است. لذا غرب از مکانیسم ماشه برای بازگشت به فصل هفت بهره خواهد گرفت.
بنابراین در وضعیت جدید و نقش روسیه وچین: بازگشت غرب به برجام ناممکن خواهدبود؛ برجام به لحاظ تکنیکی و زمانی قابلیت دوام ندارد؛ امید باقیمانده در جعبه پاندورا ازبین رفته است؛ و این هم که آمریکا دیپلماسی را تنها راه‌حل مساله هسته‌ای میداند، چیزی جز مذاکره «مستقیم و جامع» با ایران نیست.
