به گزارش برنا، در این برنامه ضمن پخش تصنیف «از خون جوانان وطن لاله دمیده» در آواز دشتی که نام هفتمین و مشهورترین تصنیف از مجموعه سرودههای عارف قزوینی است شناسنامه اثر بررسی می شود.
مضمون این تصنیف اشاره به افسانهای دارد که از قطرات خون سیاوش (یکی از قهرمانان شاهنامه)، گلهای لاله روییدهاست.
مضمون این سرود با گذشت یکصد سال، همچنان در نوشتارهای سیاسی دوران معاصر، مشاهده میشود.
این تصنیف با نامهای «راز دل» و «هنگام می» نیز شناخته شدهاست.
عارف قزوینی در دیوان خود و در مقدمهای بر این تصنیف، آوردهاست:
این تصنیف در دوره دوم مجلس شورای ایران در تهران ساخته شدهاست. بواسطه عشقی که حیدرخان عمواوغلی بدان داشت، میل دارم این تصنیف به یادگار آن مرحوم طبع گردد. این تصنیف در آغاز انقلاب مشروطه ایران بیاد اولین قربانیان آزادی سروده شدهاست.
نخستین اجرای این تصنیف، با صدای خود عارف بود. عارف این تصنیف را تنها با یک سه تار اجرا میکردهاست که در حال حاضر از اجراهای عارف هیچ نسخه صوتی وجود ندارد. این تصنیف بعدها، بارها توسط خوانندگان مختلف همچون افتخار، زری و امجد(۱۲۹۱)، عبدالله دوامی (۱۲۹۳) و عسگر عبداللهیف (در تفلیس و در همان سالها) اجرا گردید.
ولی مشهورترین اجرای این اثر، مربوط به سال ۱۳۵۱ و با صدای محمدرضا شجریان و همکاری گروه شیدا به سرپرستی محمدرضا لطفی است. در سال ۱۳۵۸ این اثر با تنظیم متفاوتی از فرامرز پایور و صدای محمدرضا شجریان و اجرای گروه پایور بازخوانی گردید و در آلبوم راز دل منتشر شد.از دیگر اجراهای مشهور این اثر میتوان به اجرای سالار عقیلی، علیرضا قربانی اشاره کرد.
برنامه « با کاروان شعر و موسیقی » ساعت۱۱:۴۰به تهیه کنندگی « یلدا احتشامی» و اجرای « مریم واعظ پور» روی موج اف ام ردیف۱۰۶ مگاهرتز از رادیو فرهنگ پخش می شود.