شاید متعجب شوید، اما مطالعات معتبر نشان می‌دهند که خطر ابتلا به سرطان ریه میان مردان سیگاری که دوز بالایی از مکمل‌های ویتامین ب را دریافت می‌کنند، بیشتر است! این در حالی است که ارتباط مشابهی بین سایر گروه‌ها از جمله بانوان و افراد غیر سیگاری مشاهده نشده است.
بر اساس مطالعه‌ای که توسط مجله انکولوژی بالینی منتشر شده است، مردانی که دوز بالایی از مکمل‌های حاوی ویتامین B۶ و B۱۲ مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه قرار دارند و این ارتباط میان افرادی که در حاضر سیگاری هستند، بالاتر است.
این مطالعه نشان داد که خطر ابتلا به سرطان ریه در آقایان مصرف کننده ویتامین‌های مذکور (بالاتر از دوز توصیه شده)، ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش می‌یابد. لازم به ذکر است که این ریسک فاکتور قابل ملاحظه بیشتر مربوط به مکمل‌هایی است که منحصرا حاوی گروه ویتامین‌های ب به خصوص B۶ و B۱۲ هستند و نه مولتی ویتامین‌ها یا حتی دریافت از رژیم غذایی به تنهایی.
تئودور براسکی، نویسنده این مطالعه و اپیدمیولوژیست بخش پیشگیری و کنترل سرطان در دانشکده پزشکی دانشگاه ایالتی اوهایو می‌گوید: این اتفاق در سیگاری‌های فعالی رخ می‌دهد که به مراتب بیش از مقادیر توصیه شده روزانه از ویتامین‌های خانواده ب استفاده می‌کنند.
براسکی اضافه می‌کند: «فکر می‌کنم این نتایج نشان دهنده یک مکانیسم هم افزایی باشد؛ ویتامین‌های ب با دوز بالا، استعمال سیگار و خطر ابتلا به سرطان ریه در مردان»
هم اکنون مردان سیگاری فعال که بالاترین سطوح ویتامین B۶ را مصرف می‌کنند، در مقایسه با افرادی که هیچ مکملی استفاده نمی‌کنند، طی بازه زمانی شش ساله با خطر سه برابری ابتلا به سرطان ریه رو به رو هستند. برای ویتامین B۱۲، این خطر تقریبا چهار برابر گزارش شده است. گفتنی است که دوز مصرفی بیش از ۱۱ برابر مقدار توصیه شده روزانه برای ویتامین B۶ و ۲۳ برابر برای ویتامین B۱۲ بوده است.
براسکی ادامه می‌دهد: «اگر به قوطی‌های مکمل ویتامین ب نگاه کنید، بیشتر آن‌ها بین ۵۰ تا ۲۱۰۰ برابر مقدار توصیه شده سازمان غذا و دارو آمریکا ماده موثره دارند» همچنین تزریق B۱۲ در سال‌های اخیر به شدت"مد" شده است!
در مقادیر کمتر و کنترل شده، این ویتامین‌ها در چندین فرآیند حیاتی بدن از جمله تکثیر DNA نقش دارند. اما در بسیاری از مکمل‌ها با دوز بالا ادعا می‌شود که این ترکیبات انرژی را افزایش می‌دهند و مزایای اثبات نشده دیگری هم دارند. وی می‌گوید: "این بازاریابی است نه علم"
این مطالعه به حدود ۷۷۰۰۰ بزرگسال آمریکایی با رده سنی ۵۰ تا ۷۶ ساله محدود شد و نتایج آن متشکل از ۱۳۹ مورد سرطان ریه میان بیش از ۳۲۰۰ مرد سیگاری فعال بود. بیش از ۹۳ درصد از شرکت کنندگان این مطالعه سفید پوست بودند. قابل ذکر است که موارد بسیار کمی از سرطان ریه بین افراد غیرسیگاری ثبت شد. همچنین هیچگونه افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه در زنان یا به دنبال مصرف دوز بالای ویتامین B۹ که تحت عنوان فولات نیز شناخته می‌شود، گزارش نشد.
البته باید بدانیم که یافته‌های ضد و نقیضی در این زمینه وجود دارد که تا به امروز توجیح علمی دقیقی برای آن‌ها ارائه نشده است. برای مثال برخی از مطالعات ویتامین B۶ را با خطر پایین‌تر ابتلا به سرطان ریه مرتبط می‌دانند و پژوهش‌های دیگری نیز نشان می‌دهند که B۱۲ تاثیر معناداری بر میزان خطر ندارد. نویسندگان این نوع از مطالعات جدید توضیح می‌دهند: چنین اختلافانی می‌تواند به این دلیل باشد که شماری از این بررسی‌ها سطح ویتامین‌های ب را تنها در خون افراد اندازه گیری می‌کنند و توجه چندانی به پیگیری‌های تغذیه‌ای ندارند. همچنین ممکن است سرطان ریه خود سطح ویتامین‌های نام برده را در بدن افزایش دهد.
متخصصان هشدار می‌دهند که تمرکز بر عدم مصرف ویتامین‌های خانواده ب، یقینا موثرترین راه محافظت از سرطان ریه نیست. براسکی می‌افزاید: دود تنباکو نه تنها در سرطان ریه بلکه در بسیاری از سرطان ها، مهم‌ترین عامل و در واقع فاکتور شماره ۱ است.
به گفته CDC، سیگار عامل ۸۰ تا ۹۰ درصد کیس‌های ابتلا به سرطان‌های ریه در آمریکا است. افراد سیگاری ۱۵ تا ۳۰ برابر بیشتر از افراد غیرسیگاری در معرض ابتلا به سرطان ریه یا مرگ ناشی از آن هستند. به گفته براسکی اگر شما یک مرد سیگاری هستید و قصد مصرف ویتامین ب را دارید، بهتر است سیگار را ترک کنید!
در این میان برای بیمارانی که مبتلا به کم خونی یا سلیاک هستند و احساس خستگی مزمن دارند، مکمل‌ها می‌توانند در قالب یک ابزار کمکی وارد عمل شده و موثر واقع شوند. اما مصرف «مگادوز» از مکمل‌ها برای یک فرد سالم معمولی نه تنها فایده‌ای ندارد، بلکه در بسیاری از شرایط مضر نیز خواهد بود. در واقع بدن تمایل دارد به هر نحوی که شده از شر ویتامین‌های اضافی خلاص شود.
ریگان بیلی، دانشیار علوم تغذیه در دانشگاه پردو می‌گوید: «همیشه ابهامی ظریف بین آنچه که مردم می‌خورند با آنچه که واقعا توسط بدن جذب می‌شود، وجود داشته است» به گفته بیلی، اسید معده و فرآیند هضم می‌توانند B۱۲ را از غذا خارج کنند تا بدن امکان جذب آن را داشته باشد. با این حال، برخی از مکمل‌های کارخانه‌ای ممکن است جذب راحت تری داشته باشند
ویتامین B۱۲ در فرآورده‌های حیوانی مانند گوشت، تخم مرغ و شیر یافت می‌شود. همچنین گفتنی است که آمریکایی‌ها بیشتر B۶ خود را از غلات غنی شده، گوشت گاو، مرغ، میوه‌ها و سبزیجات نشاسته‌ای تامین می‌کنند.
همانطور که می‌دانیم ممکن است هنگام ساخت رشته‌های جدید DNA خطا‌هایی رخ دهد و باعث شکست آن‌ها شود. هرچند این موضوع می‌تواند یکی از مکانیسم‌های ایجاد بیماری باشد، اما در غلظت‌های بالا رابطه دقیق بین ویتامین B۶ و B۱۲ و سرطان ریه همچنان نامشخص است.
