«تابناک با تو» - یخچال‌های طبیعی و تکه یخ‌های اروپا برای دست‌سازه‌ها حکم یک فریزر بسیار بزرگ را دارند. در این مطلب با تعدادی از جالب‌ترین اشیاء یافت‌شده پس از آب شدن یخ‌های اروپا آشنا می‌شوید.
یخچال‌های طبیعی و تکه‌یخ‌های بزرگ اروپا برای اشیاء قدیمی حکم یک فریزر بسیار بزرگ را دارند. این یخچال‌ها گنجینه‌ای از دست‌سازه‌های باستانی هستند که نشان می‌دهند تمدن و فناوری به مرور هزاران سال چگونه تغییر کرده‌اند.
در این مطلب با تعدادی از جالب‌ترین اشیاء یافت‌شده پس از آب شدن یخ‌های اروپا آشنا می‌شوید.
۱. صندل عصر آهن
کشف این صندل ساده و بی‌آلایش که در گردنه‌ای در مرکز نروژ سالم باقی مانده حاکی از آن است که این ناحیه حدود ۱۷۰۰ سال پیش مسیر تردد مسافران بوده است. به احتمال زیاد زمانی که از این صندل استفاده شده نسبت به زمان کنونی، برف و یخ کمتری وجود داشته است. بر اساس تاریخ‌گذاری پرتوکربنی، قدمت این صندل به حدود سال ۳۰۰ پس از میلاد می‌رسد و سبک آن شبیه صندل‌های رومی آن دوران است.
۲. شمشیر وایکینگ
این شمشیر آهنی توسط شکارچیان در شیب کوهی در نروژ در ارتفاع ۱۶۰۰ متری بالای سطح دریا یافت شد. هیچ نشانی از تدفین اطراف آن نبود و از آنجا که هیچ دلیلی برای وجود شمشیر در چنین مکانی وجود ندارد، پس شاید صاحب این شمشیر گم شده باشد.
۳. دستکش یک انگشتی عصر وایکینگ
این دستکش یک انگشتیِ دست چپ در گردنه لِندبرین در خط‌الراس کوه لومسگن، نزدیک روستای لوم در مرکز نروژ پیدا شد. در این مکان، یافته‌های مهم زیادی کشف شدند. این دستکش یک انگشتی از چندین تکه پارچه مختلف حدود ۹۰۰ پس از میلاد در عصر وایکینگ‌ها درست شده است.
۴. میخ چوبی
این میخ چوبی با آب شدن تکه یخ‌های لِندبرین خودنمایی کرد. روشن نبود کاربرد این مدل میخ که در یک موزه‌ی محلی به نمایش گذاشته شد چه بوده، اما یک زن سالخورده پس از تماشای این میخ در موزه سرانجام این معما را حل کرد: به گفته او این میخ‌ها دهانگیر بچه بز‌ها و بره‌ها بوده تا آن‌ها را به این وسیله از شیر مادر بگیرند تا مردم از شیر آن‌ها استفاده کنند. این خانم سالخورده به یاد می آورد که در دهه‌ی ۱۹۳۰ از این میخ‌ها استفاده می‌کرده است. این میخ کشف‌شده متعلق به قرن یازدهم است.
۵. پیکان‌های فلزی
«گوزن شمالی» شکار اصلی شکارچیان کوهستان‌های یخی نروژ بود و نوک پیکان‌های آهنی مانند این یکی در نزدیک قله کوه سندگروُوسکارت در ۸۰ کیلومتری شمال شرقی لِندبرین پیدا شده‌اند. باستان‌شناسان تاکنون شاهد فزونی مصنوعات اواخر عصر یخبندان کوچک باستانی بوده‌اند؛ دوره‌ای از ۵۳۶ تا ۶۶۰ پس از میلاد که فوران‌های آتشفشانی و ابر‌های غبارآلود منجر به خنک کردن دمای جهانی شدند. شمار یافته‌های باستان‌شناسان از دل یخ‌ها بیشتر مربوط به همین دوره بوده است، شاید به این دلیل که شکار گوزن شمالی با سخت شدن کشاورزی، اهمیت بیشتری یافت.
۶. مرد یخی اوتزی
یکی از معروف‌ترین اکتشافات بدست آمده از کوه‌های یخی اروپا، بدن و اسباب کار مرد یخی اوتزی است که ۵۳۰۰ سال پیش در گردنه آلپاین، بین ایتالیا و اتریش امروزی از دنیا رفته است. باستان‌شناسان نزدیک بقایای اوتزی، بقایای تبری با تیغه‌ی مسی، یک کمان، فیبر گیاهی، پوست حیوانات و تکه‌هایی از چرم را پیدا کردند. یک زخم شدید ناشی از نوک پیکان به شانه‌ی اوتزی اصابت کرده بود و بریدگی عمیقی روی سرش داشت که شاید جراحت ناشی از دفاع شخصی بوده باشد. شاید اوتزی را غافلگیرانه و پنهانی کشته باشند.
۷. زوج مومیایی‌شده
اوتزی یکی از قدیمی‌ترین یافته‌های آلپ است، اما جسدهای نسبتاً مدرنی هم پیدا شدند که درون یخ سالم مانده‌اند. سال ۲۰۱۷، بدن مومیایی‌شده‌ی یک زوج سوئیسی توسط یک تکنسین بالابر اسکی نزدیک یخچال طبیعی تسانفلورون در آلپ غربی برن پیدا شد. این زوج مدت ۷۵ سال گم شده بودند. در آگوست سال ۱۹۴۲، مارسلین و فرانسین دامولین خانه‌شان در دهکده‌ی کوهستانی شاندولین را ترک کردند تا گاوهایشان در یک مرتع نزدیک چرا کنند، اما هیچ‌کس دیگر آن‌ها را زنده ندید. تصور می‌شود این زوج در شرایط بد آب و هوایی، درون شکاف عمیق یک یخچال طبیعی افتاده باشند.
۸. هواپیمای عصر جنگ جهانی دوم
یخچال‌های طبیعی اشیاء نسبتاً مدرن را هم سالم نگه می‌دارند، مثلاً این هواپیمای جنگ جهانی دوم که کوهنوردان سال ۲۰۱۲ آن را یافتند. باستان‌شناسان تخمین زدند این لاشه‌ی هواپیمای C-۵۳ Skytrooper Dakota است؛ یک هواپیمای حمل و نقل نظامی آمریکایی که در شرایط بد آب و هوایی سال ۱۹۴۶ در آلپ سوئیس پس از پرواز از وین در اتریش به مقصد پیزا در ایتالیا سقوط کرده است.
۹. نعل برفی عصر آهن
این نعل برفی روی تکه یخ لِندبرین نروژ در سال ۲۰۱۹ پیدا شد و به قدری خوب مانده بود که به نظر می‌رسید به تازگی گم شده است، اما تاریخ‌گذاری پرتوکربنی آن نشان داد متعلق به قرن سوم پس از میلاد است. باستان‌شناسان می‌گویند این یافته متعلق به اوایل استفاده از گردنه لِندبرین توسط مسافران است؛ بنابراین اسب بارکش بدشانسی که نعلش را گم کرده شاید نخستین حیوانی بوده که از این گردنه یخی عبور کرده است.
۱۰. نیم‌بوت عصر برنز
یکی از مهمترین درس‌هایی که از دست‌سازه‌های بیرون آمده از یخ آموختیم این است که انسان‌ها از کوه‌های مرتفع، گسترده‌تر از چیزی که ما تصور می‌کردیم استفاده می‌کردند. این گالش ۳۰۰۰ ساله که قدمتش به ۱۱۰۰ پیش از میلاد بازمی‌گردد، قدیمی‌ترین کفشی است که تا کنون در نروژ پیدا شده است. این گالش ساخته‌شده از چرم احتمالاً به یک زن یا مرد جوان تعلق داشته است.
۱۱. پیراهن عصر آهن
این پیراهن پشمی متعلق به ۳۰۰ پس از میلاد و اواخر عصر آهن، قدیمی‌ترین تکه لباس کاملی است که تا کنون در نروژ پیدا شده است. این دست‌سازه سال ۲۰۱۱ نزدیک لبه بالایی قطعه یخ لِندبرین در حالی کشف شد که درون یک توپ مچاله شده بود. این پیراهن بسیار مندرس است و وصله‌های روی آن نشان می‌دهد بار‌ها تعمیر شده است و شخصی که آن را جا گذاشته شاید نخستین صاحب آن نبوده باشد. باستان‌شناسان حدس می‌زنند این پیراهن یک شکارچی گوزن شمالی باشد که آن را با یک لایه ضدآب خارجی ترکیب کرده است.
۱۲. عصای پیاده‌روی قرون وسطایی
حروفی رمزگونه به معنای «متعلق به جور» روی این عصای پیاده‌روی ۱۰۰۰ ساله حک شده است که امیدواریم صاحبش بدون این عصا توانسته باشد از گردنه سالم عبور کرده باشد. کار میدانی در چنین سایت‌های باستان‌شناسی در یخچال‌های طبیعی می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. این قبیل کار‌ها با باستان‌شناسی در زمین‌های پست بسیار متفاوت است، چون جزئیات زیادی هست که باید به آن‌ها رسیدگی کرد، از جمله نصب چادرها، اسب‌های بارکش و غذا. علاوه بر این، آب و هوا می‌تواند در یک چشم بهم زدن تمام فعالیت‌های باستان‌شناسی در مناطق یخبندان را متوقف کند.
