به گزارش خبرگزاری صدا و سیما رادیو گفتگو در برنامه رویداد با سخنگوی سازمان تعزیرات مصاحبه کرده و به موضوع قیمت کالاها در بازار پرداخته است.
سوال: قیمت‌هایی که در بازار است بالاخره گرانفروشی است یا افزایش قیمت کالاها؟
اسفنانی: هم می‌تواند گرانفروشی باشد و هم افزایش قیمت کالاها، پرونده‌هایی که ارجاع می‌شود به سازمان تعزیرات حکومتی، عمدتا آن‌هایی که گرانفروشی شان مسلم است و علاوه بر این که قیمت مشخصی برای کالا در نظرگرفته شده یا قواعدی برای تعیین قیمت در نظر گرفته نشده تحت عنوان گرانفروشی پرونده تشکیل می‌شود برای رسیدگی می‌آید، ولی در کنار آن افزایش قیمت و گرانی هم داریم که اخیرا هم دیروز در خبر‌ها دیدم که بعضی از کالاها و بعضی از خدمات دارد افزایش قیمت پیدا می‌کند طبیعتا آن‌ها با مجوز است، ولی گرانفروشی این است که معمولا یکی بدون مجوز و راسا اقدام به گران کردن کالا کند.
سوال: چقدر افزایش پرونده داشتید؟
اسفنانی: امسال نسبت به سال گذشته درصدی دقیقا نمی‌توانم بگویم، ولی بالای یک چهارم نسبت به گذشته حدود ۲۵ درصد نسبت به گذشته افزایش تعداد پرونده داشتیم.
سوال: اشاره کردید که تعدادی از کالاها با مجوز افزایش قیمت دارند، در بازار وقتی دست روی هر کالایی می‌گذاریم چه کالای اساسی و چه کالای مصرفی همه افزایش قیمت را داشتند بعضی‌ها این افزایش قیمت این قدر زیاد بوده که وقتی قیمت را می‌پرسیم از فروشنده تشکر می‌کنیم و از مغازه بیرون می‌آییم. کدام کالاها الان مجوز دارند که افزایش قیمت داشته باشند؟ آن‌هایی که خیلی پرطرفدار است و مردم سراغشان می‌روند که خرید کنند.
اسفنانی: برخی از کالاها قیمت پیشینی دارند یعنی حتما باید اول قیمت گذاری شود و بعد نسبت به افزایش قیمت آن کالا اقدام کنند مثل کالا‌های اساسی که الان به نوعی مشمول یارانه هستند مثل پنیر و شیر و ماست و امثال این‌ها، همچنین مرغ و تخم مرغ. برخی از کالاها هم قیمت پسینی دارند یعنی اول قیمت تعیین نمی‌شود و اجازه عرضه به آن بدهد وقتی می‌خواهند افزایش قیمت دهند باید دلایل افزایش قیمتشان را به ستاد تنظیم بازار یا سازمان حمایت اعلام کنند آن‌ها اگر مجوز صادر کردند برای افزایش قیمت، آن وقت می‌توانند افزایش قیمت دهند مثلا من دیروز در خبر‌ها البته رسمی نبود، ولی در فضای مجازی دیدم که گفتند شیر خام از ۱۲ هزار تومان به ۱۵ هزار تومان مصوب شده که افزایش قیمت پیدا کند وقتی شیرخام افزایش قیمت می‌یابد طبیعتا بسیاری از کالاها متاثر از شیر افزایش قیمت می‌یابد، کره، پنیر، ماست و محصولات لبنی و وقتی آن‌ها افزایش قیمت می‌یابند برخی از کالا‌های جانبی و کالا‌هایی که متاثر از آن کالا هستند مثل شیرینی پزی‌ها، آن‌هایی که مواد لبنی را استفاده می‌کنند مثل بستنی فروش‌ها و امثال آن ها، طبیعتا در کالای آن‌ها هم تاثیرگذار خواهد بود لذا بخشی از افزایش قیمت آن چه که در بازار ما الان می‌بینیم دارای مجوز است و بخشی هم نه طرف مثلا فرض کنید در مورد نانوایی‌ها
سوال: بخشی که مجوز ندارند و افزایش قیمت می‌دهند خیلی زیاد هستند و همین سبب شده که شما می‌فرمایید پرونده‌ها ۲۵ درصد نسبت به مدت مشابه در سال قبل افزایش داشته.
اسفنانی: بله همین طور است البته همه به خاطر قضیه افزایش قیمت بی رویه نیست ما اگر بخواهیم حجم پرونده‌هایی را که در بازار بعنوان تخلف تنظیم می‌شود و گزارش‌هایی که تنظیم می‌شود بخواهیم دقیق آن را محاسبه کنیم منوط به این است که یک تعداد بسیار قابل توجهی بازرس داشته باشیم با همین تعداد بازرس محدودی که، چون کار نظارتی ما به نحوی نیست که ما خودمان بازرس بفرستیم، اما مراجعی مثل سازمان حمایت، سازمان صمت استان‌ها و ادارات
سوال: بازرس می‌فرستند و پرونده‌ها به شما ارجاع می‌شود.
اسفنانی: بله اتاق اصناف و سازمان جهاد کشاورزی و امثال آن‌ها گزارش تخلف می‌کنند اگر به تعداد کافی بازرس داشته باشند
سوال: این همه سازمان و نهاد هستندکه کار نظارتی را انجام می‌دهند به نظر نمی‌آید که تعداد بازرس کم داشته باشند مگر این که خدای نکرده کسی بخواهد چشم پوشی کند.
اسفنانی: نه این که کم داشته باشند عرضم این است که وضعیت به نحوی است که شما ببینید در یک خیابان وقتی شما می‌روید ممکن است ۱۰۰-۲۰۰ مغازه باشد الزاما همه این مغازه‌ها را نمی‌روند در واحد‌های صنفی، در شرکت‌ها هم به همین صورت است اگر بخواهند همه این‌ها را بررسی کنند باز هم فکر می‌کنم عدد تخلفات از این که عرض کردم بیشتر خواهد بود.
سوال: یک بازاری است و یک تخلفاتی در آن دارد صورت می‌گیرد که این تخلفات از سوی نهاد‌های بازرسی احصا می‌شود، پرونده‌ها به شما ارجاع می‌شود در حالت کلی بفرمائید که بالاخره چطور می‌شود این بازار را نظارت کرد و هدایتش کرد؟ هدایت شدنی است این بازاری که ما در آن هستیم یا خیر؟
اسفنانی: بله حتما قابل هدایت است، ما همین بازار در یک دورانی تنظیم شده بود یعنی میزان افزایش قیمت‌ها به نحوی نبوده که مردم خیلی گله‌مند باشند، ثباتی حاکم بوده طبیعتا یکسری عوامل داخلی و خارجی دست به دست هم دادند و یک بخشی هم متاسفانه اعمال سلیقه و نحوه برخورد با برخی از تخلفات است که چه مرجع کاشف و چه مرجعی که تنظیم کننده بازار است گاهی تاثیرگذار است مثلا یکی از عوامل، کمبود کالا است وقتی شما کالایی را به میزان کافی در سطح عرضه به مردم عرضه نمی‌کنید طبیعتا این چه بخواهیم و چه نخواهیم افزایش قیمت خواهد داشت، بخشی از آن نحوه برخورد ما مثلا الان ما در برخورد با برخی از متخلفین مثلا یکی از شرکت‌های خودرویی را ما پرونده از آن داریم که حدود هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان جریمه شده و محکوم شده البته رای قطعی نیست، ولی اگر قطعی شد حتما نتیجه را اعلام می‌کنیم یا مثلا یکی از شرکت‌های رب گوجه فرنگی که در کشور فعالیت می‌کند ۸۰ میلیارد تومان جریمه شده و به همین منوال شرکت‌های لبنی و امثال این ها، اما به تنهایی کافی نیست. به نظر من بازدارنده است، ولی به این شرط که
سوال: یعنی این قدر سودشان زیاد است که شاید بگوید ۸۰ میلیارد چیزی نیست که من دارم از افزایش قیمت بی رویه به دست می‌آورم.
اسفنانی: واقعا این گونه نیست، جلساتی در مجموعه‌های دیگری که از تولید دارند حمایت می‌کنند تشکیل می‌شود که ببینند چطور می‌شود به آن‌ها هم مساعدت کنند که تولیدشان ادامه یابد و هم این که تخلف نکنند و جریمه شان هم پرداخت شود. در هر حال بخشی از آن برمی گردد به نحوه مدیریت بازار و یک بخشی هم متاسفانه زیاده طلبی افراد است مثلا در روغن موتور ما آن چه که شاهد هستیم متاسفانه زیاده طلبی واحد‌های صنفی و آن واحد‌های توزیع و پخش هستند که کالا در کارخانه به قیمت واقعی دارد عرضه می‌شود، ولی متاسفانه وقتی به بازار می‌آید ما می‌بینیم که قیمت مازاد دارد این دیگر زیاده طلبی است و نیاز به برخورد قانونی دارد که داریم این کار را انجام می‌دهیم.
سوال: اشاره کردید این افزایش‌ها بخشی را فرمودید که بحث زیاده طلبی فروشنده است و بخشی را اشاره فرمودید ممکن است کمبود کالا را داشته باشیم، سوال من این است که واقعا کمبود کالا را داریم یا احتکار کالا را داریم؟ الان واقعا افزایش قیمت‌ها اگر نخواهیم خیلی بدبینانه نسبت به آن صحبت کنیم و نگوییم که این‌ها دارد لحظه‌ای افزایش می‌یابد بگوییم روزانه دارد افزایش می‌یابد بگوییم این کالا را در انبارم نگه دارم و فردا که بگذارم در مغازه با سود بیشتری آن را می‌فروشم بنابراین احتکارش کنم.
اسفنانی: فرمایش شما کاملا درست است آن جایی که ثابت در بازار حاکم نباشد همین اتفاق می‌افتد یعنی ما در یک برهه‌ای در سال ۹۷ شاهد این بودیم که تولیدکنندگان و فروشندگان لوازم خانگی به لحاظ این که بی رویه داشت افزایش قیمت پیدامی کرد خیلی هایشان حاضر نبودند کالاهایشان را از انبار به مغازه بیاورند و وقتی خریدار مراجعه می‌کرد می‌گفتند که این کالا موجود نیست و حتی به صراحت در جلسات اعلام کردند گفتند اگر ما این را بفروشیم بعد باید گران‌تر بخریم پس منطقی است که نگه داریم مثلا بعد از مدتی بفروشیم این همان مصداق احتکار است که قانون هم مجازات برایش تعیین کرده و مجازاتش هم سنگین است با توجه به اختیاری که سران قوا دادند به این که ۵ برابر افزایش یابد میزان جریمه‌ها، هم آن چه که در قانون آمده تازه آن ۵ برابر اضافه شود طبیعتا این تاثیرگذار است
و آن رقم ۸۰ میلیارد تومانی که عرض کردم در مورد یک کارخانه رب گوجه فرنگی مشمول همان قانون شده و حتما تاثیرگذار است، ولی یک بخشی هم ممکن است در تائید فرمایشات شما بحث کمبود را داشته باشیم مثلا در مورد روغن موتور ما اول با کمبود مواجه شدیم به لحاظ عرضه‌ای که شرکت‌های تولیدی داشتند تخلف این موردی داشتند آن‌ها را مجازات کردیم طبیعتا آن‌ها آمدند در میدان و عرضه کردند منتها بعد با تخلف دیگری مواجه شدیم مبنی بر گرانفروشی که این دیگر زیاده طلبی و زیاده خواهی برخی از فروشندگان است که با آن‌ها هم برخورد می‌شود.
