دانشگاه‌ها برای این که اساتید و دانشجویانشان بتوانند به پایگاه‌های علمی دنیا و به‌روزترین مقالات، کتاب‌ها و نشریات جهان در حوزه‌های مختلف علمی دسترسی داشته باشند، مبالغی را به وب‌سایت‌ها و پایگاه‌های علمی و معتبر می‌پردازند تا امکان استفاده از این منابع برای اعضای دانشگاه آسان‌تر باشد. در صورتی که مبالغ مذکور پرداخت نشود، این پایگاه‌ها، نوشته‌ها و منابعشان هم در دسترس نخواهد بود.
طبق آنچه مهدی فکور، معاون پژوهشی دانشگاه تهران، به خبرگزاری مهر اعلام کرده، این قطعی دسترسی برای دانشگاه تهران اتفاق افتاده است. به گفته او، بالا رفتن نرخ ارز باعث شده بدهی این دانشگاه به پایگاه‌های علمی دنیا به چند ده میلیارد تومان برسد: «با توجه به افزایش نرخ ارز در ماه‌های اخیر، مجموع بدهی‌های دانشگاه تهران از سال ۹۷ تا کنون به ۶۰ میلیارد تومان رسیده است.»
هرچند فکور توضیح داده که «هزینه دسترسی به یک سری بانک‌های اطلاعاتی را که مبلغ بدهی به آن‌ها، پایین‌تر است، پرداخت کرده‌ایم» اما تعدادی از پایگاه‌ها و وب‌سایت‌های علمی دیگر برای اساتید، دانشجویان و پژوهشگران دانشگاه تهران قابل دسترس نیست.
معاون پژوهشی دانشگاه تهران در ادامه به این نکته اشاره کرده است که دسترسی به پایگاه‌های علمی مربوط به رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی به‌صورت محدود فراهم شده: «با توجه به شعار اصلی دانشگاه تهران در راستای حمایت از پژوهش‌های علوم انسانی، علوم اجتماعی و رفتاری و همچنین با توجه به این که دسترسی به مقالات در این حوزه ها سختتر است، به‌صورت محدود یک سری از سایت‌های اطلاعاتی بین‌المللی در این حوزه باز شده و اقدام به پرداخت مبالغ بدهی‌های آن‌ها کرده‌ایم.»
با وجود این در حوزه‌ها و رشته‌های دیگری مانند پزشکی، محدودیت دسترسی برای دانشجویان وجود دارد مهدی فکور در این خصوص تصریح کرد: «پرداخت بدهی به بانک‌های اطلاعاتی در سایر حوزه‌ها مثل الزیور، که یکی از بزرگترین ناشرین مطبوعات پزشکی و علمی جهان بوده، و همچنین اشپرینگر، ناشر کتاب‌های الکترونیکی و مجلات مروری علمی، فنی و پزشکی، از عهده دانشگاه‌ها به‌صورت مستقل و فردی خارج است.»
او در پایان ابراز امیدواری کرده است که با تلاش وزارت علوم در سه ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۲ تسویه حساب‌ها با پایگاه‌های علمی جهانی انجام شود تا بار دیگر پژوهشگران بتوانند به این وب‌سایت‌های علمی و پایگاه‌های اطلاعاتی دسترسی پیدا کرده و متصل شوند.
این قطعی دسترسی به دنبال بدهی چند ساله به پایگاه‌ها، که دلیل آن افزایش نرخ ارز یا تحریم‌های بانکی و عدم امکان جابه‌جایی پول است در کنار عدم دسترسی‌هایی که به‌خاطر محدودیت‌های اینترنت، فیلترینگ و اختلالات وجود داشته و هنوز هم کم‌وبیش وجود دارد، مشکلات متعددی را برای دانشگاهیان ایجاد می‌کند.
محدودیت در دسترسی به این پایگاه‌ها، به هر دلیل، می‌تواند آن‌ها را از دانش روز دنیا و جدیدترین منابع موردنیاز محروم و پژوهش‌هایشان را با سختی و چالش‌های متعدد روبه‌رو کند و شاید همین موضوع یکی از دلایل مهاجرت این قشر به سایر کشورها باشد.
۲۲۷۲۲۷
