به گزارش همشهری آنلاین هفتاد و ششمین دوره جشنواره فیلم کن که می‌توان آن را مهمترین جشن سالانه سینمای جهان دانست، از ۱۶ تا ۲۷ می (۲۶ اردیبهشت تا ۶ خرداد ۱۴۰۲) در جنوب فرانسه برگزار میشود و میزبان چهره‌های مهم سینمایی است که برای رونمایی از جدیدترین آثارشان به کن خواهند آمد.
در فاصله یک روز به آغاز این رویداد سینمایی، دانستی‌های مهم از این دوره از جشنواره کن را مرور می‌کنیم:
کن که چند سالی است از تصویر چهره‌های تاثیرگذار و سرشناس سینمایی روی پوستر رسمی خود استفاده می‌کند امسال با تصویری از «کاترین دنوو» نماد سینمای فرانسه به استقبال دوره هفتاد و ششم خود می‌رود.
این پوستر با عکس سیاه و سفید، «کاترین دنوو» را در فیلم «تپش قلب» به کارگردانی «آلن کاوالیه» محصول ۱۹۶۸ به تصویر می‌کشد. کن این چهره سینمایی را به عنوان تجسم سینما و شخصیتی تسلیم‌ناپذیر توصیف کرده که حتی اگر زمانه با او ساز مخالفی می‌زد، همچنان در باورهایش راسخ است. دونو در فیلم‌های فیلمسازان مطرحی از جمله «ژاک دمی»، «آنیس واردا»، «لوئیس بونوئل»، «فرانسوا تروفو»، «مانوئل دو اولیویرا» و ... بازی کرده است.
جشنواره کن با نمایش فیلم «ژان دو باری» ساخته «مایوین» با بازی «جانی دپ» افتتاح خواهد شد. «جانی دپ» پس از حواشی پیرامون دعوای حقوقی با همسر سابقش «امبر هرد» که حضور او را در سینما کمرنگ کرده بود حالا با حضور در فیلم افتتاحیه جشنواره کن، بازگشت شکوهمندی به عرصه بازیگری دارد.
در این درام تاریخی دپ در نقش پادشاه لوئی پانزدهم بازی می کند و «مایوین» در نقش اصلی «ژان دو باری» در کنار «بنجامین لاورنه»، «ملویل پوپو»، «پیر ریچارد»، «پاسکال گرگوری» و «ایندیا هیر» نقش‌آفرینی کرده و داستان فیلم درباره رابطه پرفراز و نشیب لویی پانزدهم با همسرش ژان دو باری است.
آخرین باری که «جانی دپ» بخشی از جشنواره فیلم کن بود به سال ۲۰۱۱ و نخستین نمایش جهانی فیلم «دزدان دریایی کارائیب: سوار بر امواج ناشناخته» بازمی‌گردد. او در آن زمان یکی از بزرگ‌ترین ستاره‌های سینمای جهان بود، جایگاهی که در سال‌های بعد و پس از گزارش‌هایی مبنی بر رفتار نامناسب او در صحنه فیلم‌برداری و طلاق پرحاشیه از همسرش «امبر هرد» که شامل اتهامات آزار خانگی بود، به تدریج نزول کرد.
«قاتلان ماه کامل» ساخته جدید «مارتین اسکورسیزی» که بسیاری از اهالی سینما در انتظار تماشای ان هستند، سرانجام سهم جشنواره کن شد. پیش‌تر رقابت شدیدی میان جشنواره ونیز و کن برای نخستین نمایش جهانی فیلم یکی از مهمترین سینماگران معاصر سینما وجود داشت.
«قاتلان ماه کامل» بر اساس کتاب پرفروش و غیرداستانی نوشته «دیوید گرن» ساخته شده و داستان آن درباره مجموعه قتل‌هایی است که در دهه ۱۹۲۰ میلادی در اوکلاهاما روی می‌دهد؛ زمانی که سرخپوستان منطقه اوسیج در زیرزمین‌های خود نفت کشف کردند و سپس تک به تک کشته شدند و با افزایش آمار قتل‌ها سازمان تازه‌تاسیس اف‌بی‌آی پرونده را در دست گرفت و یکی از هولناک‌ترین جنایت‌های سازمان‌یافته تاریخ آمریکا افشا شد.
رقابت پنهان کن و ونیز بر سر «قاتلان»
این نخستین بازگشت اسکورسیزی به کن از سال ۱۹۸۵ ( ۳۸ سال پیش) است، زمانی که او برنده جایزه بهترین کارگردانی برای فیلم «پس از ساعات اداری» شد. در این فیلم وسترن که ۲۰۰ میلیون دلار برای ساخت آن هزینه شده، «لئوناردو دی کاپریو» در نقش «ارنست برکهات» بازی می‌کند که خواهرزاده یک دامدار قدرتمند به نام «ویلیام هیل» با نقش‌آفرینی «رابرت دنیرو» است. «لیلی گلداستون» نیز در نقش همسر «دی کاپریو» بازی می‌کند.
بخش مسابقه اصلی شاهد رقابت سینماگران سرشناسی از جمله «وس اندرسون»، «کن لوچ»، «نانی مورتی»، «هیروکازو کورئیدا»، «نوری بیلگه جیلان»، «آلیس رورواکر»، «تاد هینس» و «ویم وندرس» برای دریافت نخل طلای بهترین فیلم خواهد بود.
«شهر سیارکی» ساخته «وس اندرسون»، «مگس های سیاه» ساخته «ژان استفن ساویر»، «آناتومی یک سقوط» ساخته «جاستین تریه»، «کلاب زیرو» ساخته «جسیکا هاسنر»، «برگ‌های افتاده» ساخته «آکی کوریزماکی»، «خورشید آینده» ساخته «نانی مورتی»، «کایمر» ساخته «آلیس رورواکر»، «هیولا» ساخته «هیروکازو کورئیدا»، «منطقه مورد علاقه» ساخته «جاناتان گلیزر»، «درباره علف‌های خشک» ساخته «نوری بیلگه جیلان»، «بلوط پیر» ساخته «کن لوچ»، «راپیتو» ساخته «مارکو بلوکیو»، «می دسامبر» ساخته «تاد هینز» و «روزهای عالی» از «ویم وندرس» از مهمترین رقبای نخل طلای ۲۰۲۳ هستند.
«روبن اوستلوند» فیلمساز برنده دو جایزه نخل طلا، ریاست هیات داوران بخش مسابقه اصلی کن را بر عهده دارد و «جولیا دوکورنو» کارگردان و فیلمنامه نویس فرانسوی برنده نخل طلای ۲۰۲۱، «مریم توزانی» کارگردان و فیلمنامه نویس مراکشی، «دنیس منوچه» بازیگر فرانسوی، «رونگانو نیونی» نویسنده و کارگردان زامبیایی-انگلیسی، «بری لارسون» بازیگر، کارگردان و تهیه کننده آمریکایی، پل دانو بازیگر، نویسنده و کارگردان آمریکایی، «عتیق رحیمی» نویسنده و فیلمساز افغانستانی و «دامین شیفرون» نویسنده و کارگردان آرژانتینی دیگر اعضای هیات داوران هفتاد و ششمین جشنواره فیلم کن هستند که مسئولیت دشوار انتخاب برنده نخل طلای بهترین فیلم و دیگر جوایز از جمله جایزه بزرگ هیات داوران، جایزه هیات داوران، بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر مرد و زن و... را از میان ۲۱ فیلم بخش رقابتی بر عهده دارند.
«کن» در سایه ناآرامی‌های فرانسه
کن امسال در پس زمینه‌ای از ناآرامی‌های اجتماعی در فرانسه برگزار می شود که از سال ۱۹۶۸ تا به امروز بی‌سابقه بوده است. حواشی پیرامون جشنواره کن امسال در حالی به اوج خود رسیده که زندگی روزمره فرانسوی‌ها همچنان به دلیل اعتراضات، اعتصابات بخش حمل و نقل و حتی علامت سوال در مورد تامین انرژی با چالش‌هایی رو به روست.
اتحادیه کارگران انرژی فرانسه پیش‌تر اعلام کرده که رویدادهای مهمی از جمله کن را در آنچه «۱۰۰ روز اقدام و خشم» خوانده، هدف قرار می‌دهد و برق کاخ جشنواره را قطع می‌کند. این اعتراضات پس از تصویب قانون جنجالی افزایش سن بازنشستگی فرانسه توسط امانوئل ماکرون شعله‌ور شد.
تظاهرات ممنوع!
شهر کن نیز برگزاری تظاهرات در امتداد جشنواره فیلم کن و اطراف آن در طول برگزاری هفتاد و ششمین دوره این رویداد سینمایی را ممنوع کرده است. این در حالی است که اتحادیه کارگری فرانسه در حال تدارک یک تظاهرات بزرگ در ۲۱ ماه می است، اما این تظاهرات در امتداد بلوار کارنو، دورتر از مقر جشنواره برگزار میشود.
شهر کن و مقامات منطقه‌ای این ممنوعیت را در اکثر مناطق کن برای جلوگیری از بروز ناآرامی‌های مدنی اجرا کردند. جشنواره کن از زمان حملات تروریستی در سال ۲۰۱۶ تظاهرات در امتداد محل برگزاری این رویداد را محدود کرده است.
سینمای ایران با یک فیلم در بخش رسمی
فیلم «آیه‌های زمینی» امسال تنها فیلم بلندی است که از ایران در جشنواره کن به روی پرده می‌رود، این فیلم به کارگردانی و نویسندگی مشترک علی عسگری و علیرضا خاتمی است که در روزهای ۲۳، ۲۴ و ۲۵ می (۲، ۳ و ۴ خرداد) در چهار نوبت در جشنواره کن به نمایش گذاشته میشود.
علی عسگری پیش از این با فیلم‌های بلند «ناپدید شدن» در جشنواره ونیز و «تافردا» در جشنواره برلین و با فیلم‌های کوتاه «بیشتر از دوساعت» و «سکوت» در بخش مسابقه فیلم‌های کوتاه کن حضور داشته است. علیرضا خاتمی نیز با فیلم «آیه‌های فراموشی» جایزه فیلمنامه جشنواره ونیز را دریافت کرده است.
مجید صالحی، گوهر خیراندیش، فرزین محدث، صدف عسگری، حسین سلیمانی، فائزه راد، بهرام ارک، سروین ضابطیان، ارغوان شعبانی و اردشیر کاظمی بازیگران فیلم سینمایی «آیه‌های زمینی» هستند.
«درون پوست» در سینه‌فونداسیون
فیلم کوتاه «درون پوست» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی مشترک شفق ابوسبا و مریم مهدیه در اولین حضور جهانی خود در بخش سینه‌فونداسیون (فیلم‌های دانشجویی) جشنواره کن رونمایی میشود.
آریو امیری، بهراد سلاح‌ورزی، هانی صالحی، پیام موتاب بازیگرانی هستند که در این اثر به ایفای نقش پرداختند.
بخش سینه‌فونداسیون مختص فیلم‌های دانشجویی است و کارگردانان این فیلم‌کوتاه از دانش آموختگان موسسه فرهنگی هنری کارنامه هستند.
همچنین فیلکم کوتاه «مست دل» ساخته مریم تفکری هم در میان آثار کوتاه بخش دو هفته کارگردانان قرار دارد.
مایکل داگلاس نخل طلای افتخاری می‌گیرد
«مایکل داگلاس» هنرپیشه مطرح آمریکایی امسال جایزه نخل طلای افتخاری جشنواره فیلم کن را دریافت می‌کند. این جشنواره پیش از این نخل طلای افتخار خود را به ستارگان و فیلمسازانی مانند «فارست ویتاکر»، «آننس واردا»، «ژان پیر لئو»، «جودی فاستر» و «مانوئل دی اولیویرا» اعطا کرده بود.
«داگلاس» که در فیلم برنده اسکار «دیوانه از قفس پرید» ساخته «میلوش فورمن» به عنوان تهیه‌کننده حضور داشته، در مقام بازیگر با بزرگ‌ترین چهره‌های سینما چون «رابرت زمکیس» در فیلم «عشق بازی با سنگ» (۱۹۸۴)، «ریدلی اسکات» در فیلم «باران سیاه» (۱۹۸۹)، «بری لوینسون» در فیلم «افشاگری» (۱۹۹۴) و ... کار کرده است و به همراه «الیور استون» در سال ۱۹۸۷ برای بازی در نقش یک دلال حریص نیویورکی در فیلم «وال استریت» برنده اسکار بهترین بازیگر مرد شد. دنباله این فیلم با عنوان «وال استریت: پول هرگز نمی‌خوابد» نیز در بخش خارج از رقابت شصت و سومین جشنواره کن به نمایش درآمد.
کالسکه طلایی جشنواره کن برای فیلمساز ۸۲ ساله
«سلیمان سیسه» فیلمساز مالیایی هم دریافت‌کننده جایزه کالسکه طلایی از پنجاه و پنجمین دوره، بخش دو هفته کارگردانان کن خواهد بود. زندگی حرفه ای سیسه بیش از ۵۰ سال به طول انجامیده است و آثار او شش بار در جشنواره کن به نمایش درآمده است. درام او در سال ۱۹۸۷ با عنوان «یِلن»، جایزه هیات داوران جشنواره را در بخش مسابقه دریافت کرد.
بخش کلاسیک جشنواره کن ۲۰۲۳ نیز طبق روال هر ساله به بزرگداشت استادان سینمای جهان و نمایش نسخه مرمت شده آثار کلاسیک سینما می‌پردازد. بخش ویژه «خاطرات ژان لوک گدار» با نمایش نسخه بازسازی شده فیلم «تحقیر» محصول ۱۹۶۳، مستند آرشیوی «گدار به روایت گدار» به کارگردانی «فلورنس پلاتارتس» و اولین نمایش جهانی «جنگ‌های ساختگی» که تریلر ۲۰ دقیقه‌ای از آخرین پروژه این کارگردان است، همراه خواهد بود، این فیلم هرگز ساخته نشد، چرا که او در سال ۲۰۲۲ در سن ۹۱ سالگی درگذشت.
از استاد ژاپنی سینما «یاسوجیرو اوزو» نیز با نمایش نسخه بازسازی شده فیلم‌های «خاطرات یک جنتلمن مستاجر» (۱۹۴۷) و «خواهران مونکاتا» (۱۹۵۰) تقدیر خواهد شد. نسخه ترمیم‌شده «طلسم شده» (۱۹۴۵)، ساخته «آلفرد هیچکاک»، «همه خطرات را در نظر بگیرید» از «کلود سوته» (۱۹۶۰) و «می سی سی پی بلوز» ساخته «برتران تاورنیه» و «رابرت پریش» (۱۹۸۳) از جمله دیگر آثار در بخش کلاسیک خواهند بود.
بخش دو هفته کارگردانان جشنواره کن که از سوی اتحادیه کارگردانان سینمای فرانسه برگزار میشود، امسال میز «کوئنتین تارانتیو» فیلمساز آمریکایی به عنوان میهمان ویژه خواهد بود. «تارانتینو» که در سه دهه گذشته فیلم‌های مهمی از جمله «پالپ فیکشن» و «روزی روزگاری در هالیوود» را ساخته بر اساس اعلام منابع خبری در حال نگارش فیلمنامه آخرین فیلمش با عنوان «منتقد فیلم» است که برای ساخت در پائیز سال جاری در نظر گرفته شده است. گفته میشود این فیلم احتمالا درباره «پالین کیل»، یکی از تأثیرگذارترین منتقدان سینما در تمام دوران خواهد بود.
انیمیشن جدید «پیکسار» با عنوان «بنیادین» در شب پایانی جشنواره فیلم کن به نمایش گذاشته خواهد شد. این انیمیشن که به کارگردانی «پیتر سون» ساخته شده است، در بخش غیر رقابتی نمایش داده میشود و از شانزدهم ژوئن در ایالات متحده آمریکا و از بیست و یکم ژوئن در سینماهای فرانسه اکران خواهد شد.
استودیو انیمیشن «پیکسار» در سال ۲۰۰۹ نیز با انیمیشن «بالا» شصت و دومین دوره جشنواره کن را افتتاح کرده بود.
