به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا ، چشم‌هایی که هر روز و شب، پنجره‌ای برای شناخت دنیای پیرامون را به روی ما می‌گشایند و می‌توانند با نور خود، ما را در شناسایی دنیا یاری کنند. شاید اگر قرار بود تنها عضوی که همیشه نسبت به آن بی‌تفاوت‌ایم و تلاشی برای ترمیم آسیب‌دیدگی‌هایش انجام نمی‌دهیم را هم معین کنیم، این افتخار باز هم نصیب چشم‌ها می‌شد. شاید چون چشم همیشه مقابل چشم‌مان است، از آن غافل‌ایم و گاهی حتی نمی‌دانیم بیشتر امراضی که آن را درگیر می‌کند به‌سبب ناراحتی‌های مغزی و اعصاب است. در این شماره به شناسایی بیماری ای می‌پردازیم که این روزها بسیار شایع شده است و بی‌توجهی به آن می‌تواند تا ابد سوی دیدگان را از بین ببرد.
سکته چشمی وضعیت بسیار خطرناکی است که می‌تواند در اثر کاهش جریان خون در بخش‌های جلویی چشم و بخش فوقانی عصب بینایی رخ دهد. به‌طور کلی، اگر رگ‌های خونی که از عصب بینایی در مغز بیرون می‌آیند، و به سمت شبکیه چشم می‌روند، دچار گرفتگی شوند، خون نمی‌تواند جریان پیدا کند، این حالت به نام انسداد سرخرگ مرکزی شبکیه چشم مشهور است. وقتی که این سرخرگ مسدود می‌شود، خون به بافت‌های دیگر چشم مانند شبکیه نمی‌رسد و این بافت به‌مرور زمان دچار تیرگی شده و نابود می‌شود. سیاهرگ که رگی خارج‌شده از بافت است، در این حالت بدون هیچ جریان خونی می‌ماند و اصلا جریانی را از بافت شبکیه خارج نمی‌کند. دراین‌صورت، کل خون در بافت باقی می‌ماند و باعث ایجاد تورم می‌شود. خون در بافت جمع می‌شود، تورم ایجاد می‌شود، بافت بزرگ می‌شود و از درون خونریزی می‌کند. این خونریزی به بافت‌های دیگر هم انتقال پیدا می‌کند و سکته چشم رخ می‌دهد. البته این تنها دلیل سکته چشم نیست و حالت دیگری هم وجود دارد که خون به عصب بینایی نمی‌رسد و باعث کاهش بینایی و نور چشم در فرد می‌شود.
همان‌طور که اشاره کردیم، سکته چشمی عموما به دو علت ایجاد می‌شود: کاهش جریان خون در رگ‌های قسمت جلویی عصب بینایی می‌تواند چشم را سکته دهد. برای درک بهتر عملکرد عصب بینایی بهتر است با یک مثال پیش برویم. عصب بینایی مانند سیمی فلزی است که وظیفه‌اش اتصال دو قطعه با کارکرد مشابه و مهم در یک سیستم بزرگ است. این عصب، مغز را به چشم انسان متصل می‌کند و در درون خودش، میلیون‌ها رشته عصبی و رگ‌های خونی دارد. برخی از پزشکان تاکید دارند سکته می‌تواند در اثر انسداد کامل رگ خونی متصل به عصب بینایی رخ دهد و برخی دیگر معتقدند این اتفاق می‌تواند در اثر کاهش جریان خون در چشم هم رخ دهد. اما به‌طور کلی باید دانست که اگر ذخیره انرژی و اکسیژن این رشته عصب قطع شود، بافت دچار آسیب شده و کاهش بینایی رخ خواهد داد.
برخی پزشکان بر این باورند داروهای ضدفشارخون جدید که عملکرد بالاتر و سرعتی‌تری نسبت به سایر داروها دارند می‌توانند فشار خون را هنگام خواب بسیار پایین بیاورند و باعث سکته چشمی شوند. کاهش فشار خون می‌تواند باعث کاهش جریان خون در رگ‌های ورودی به بافت یعنی سرخرگ‌ها شود و احتمال سکته و زایل‌شدن بافت شبکیه را بالا ببرد.
افراد میانسال و سالمند بیشتر در معرض خطر ابتلا به سکته چشم هستند به‌طور کلی انسداد جریان‌های خونی یا همان سکته بیشتر در سالمندان شایع است، اما این دلیل نمی‌شود که این خطر را از جوان‌ترها دور بدانیم. بعضی دانشمندان معتقدند افرادی که دچار بیماری‌های قلبی و عروقی هستند، هم در معرض ابتلا به بیماری‌های سکته چشمی‌اند. این مسئله هرچند امروزه به‌طور دقیق ثابت نشده است، اما تاحدودی می‌تواند صحیح باشد، افرادی که دچار بیماری‌های قلبی و عروقی‌اند، باید داروهای دیاگرا مصرف کنند و این دارو می‌تواند فشار خون را تغییر و خطر ابتلای سکته چشم را هم افزایش دهد.
سیگاری‌ها مراقب باشند
سکته چشم با بیماری‌های داخلی بدن هم رابطه مستقیم دارد، به‌طوری که افراد دارای فشارخون بالا، بیماری دیابت و افراد دارای چربی خون بالا بیشتر مستعد سکته چشم‌اند. کم‌تحرکی و سیگارکشیدن هم می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
بد نیست بدانید اگر سرخرگ بسته شود یا خون به عصب بینایی نرسد، راهی برای درمان وجود ندارد. اما اگر سیاهرگ بسته شود، آمپول‌هایی به چشم وارد می‌شود که می‌تواند ورم چشم را کنترل کند و تا حد زیادی هم بینایی را به چشم بازگرداند. برخی پزشکان، داروهایی را برای محافظت از سلول‌های عصبی تجویز می‌کنند که می‌تواند از سلول عصبی محافظت کند و باعث ایجاد رشته‌های عصبی در عصب بینایی شود. تجویز داروهای کاهنده فشار چشم هم می‌تواند باعث بهبود جریان خون در عصب بینایی شود و احتمال ابتلا به سکته چشم را کاهش دهد. سایر روش‌های درمانی مانند کنترل بیماری‌های قلبی و عروقی هم می‌تواند مناسب باشد تا چشم دیگر دچار سکته نشود. معمولا 30 درصد احتمال دارد که چشم دیگر هم بعد از سه سال دچار سکته شود.
معمولا مشتقات سکته‌ها علائم هشداردهنده زیادی که بتواند مشخصه سکته باشد را ندارند. سکته چشم هم از این قاعده مستثنا نیست. اما علائمی وجود دارد با مشاهده آن می‌توان احتمال داد درصد ابتلای سکته می‌تواند بالا باشد. بیشتر افرادی که مستعد این بیماری‌اند، به محض بیدارشدن از خواب در صبحگاه، دچار کاهش بینایی در یک چشم می‌شوند که این کمبود دید معمولا با درد همراه نیست. برخی از افراد معمولا یک ناحیه تاریک یا سایه‌ای هم در نیمه بالایی یا پایینی میدان دید خود مشاهده می‌کنند که آن هم می‌تواند از علائم سکته‌های چشمی باشد. سایر علائم می‌تواند شامل کاهش تقابل نور و کاهش عکس‌العمل نسبت به نور باشد. اگر پزشک به احتمال سکته چشمی در شما شک کند، سابقه پزشکی‌تان را بررسی می‌کند. اگر به داشتن بیماری‌های قلبی ـ عروقی و فشارخون بالا در شما شک کند، احتمال سکته چشم در شما را بالا می‌بیند. معمولا برای تشخیص پزشکان، چشم سالم را با چشمی که قبلا دچار سکته شده مقایسه می‌کنند تا به تغییرات در آن پی ببرند. همان‌طور که اشاره کردیم، دیسک بینایی در حالت سکته معمولا کم‌رنگ‌تر و دچار ورم است.
