گروه سلامت خبرگزاری فارس- محمد تاجیک: تیک تاک دستگاه‌های پزشکی در بخش مراقبت ویژه، بی تابی و بی قراری مادر در پشت در ورودی این بخش، دلهره و اضطرابی بی انتهای پدر، قرآن خواندن و توسل به ادعیه خواهر و جنب و جوش پزشکان در بخش مراقبت ویژه و... جملگی روایت لحظات نفس گیر یک تا چند روز دهها جوان در برزخ زنده ماندن و رفتن در بیمارستانهاست.انگار قرار نیست که دیگر مادر، چهره مسعود، جوان 25 ساله خود را ببیند و قد و بالای رعنای او را ورنداز کند.
حالا، مادر باید با هزاران آرزو نظاره گر مرگ مغزی جوانش باشد که تا دیروز مانند بسیاری از هم سن و سالان خود روزگار می‌گذراند و برای دست یافتن به هزاران آرزوی خود سخت تلاش می کرد اما امروز ورق برگشته و حالا باید با مرگ جدال کند.
کتاب داستان زندگی برای جماعت دیگری طوری دیگر رقم می خورد؛ همان عزیزانی که باید از یک سو با بیماری دست و پنجه نرم کنند و از سوی دیگر مدام در انتظار خبر تامین عضو اهدایی باشند تا روزنه زنده ماندن نور حیات و زندگی را به آنها بتاباند و اعضای بدن مرگ مغزی به آنها جان دوباره بخشد.
این صحنه‌ها را تجسم کنید؛ زجر مادرانی که فرزندانشان را به دلیل عدم رضایت به اهدای عضو خانواده‌های افراد مرگ مغزی از دست داده‌اند. رضایتمندی مادرانی که به تصمیم رضایت به اهدای عضو خود افتخار می‌کنند و خود را دارای چند فرزند جدید می‌دانند و پشیمانی 85 درصد خانواده‌ای اهداکننده‌ای که به دلیل عدم باور مرگ مغزی به عنوان یک مرگ، رضایت به اهدای عضو نداده‌اند.امروز روز ملی اهدای عضو است.
صحبت از اهدای عضو و حیات دوباره بخشیدن به انسانهایی است که زنده ماندشان نیاز مند ایثار و مهربان بودن بازماندگان یک جانباخته با مرگ مغزی است.
در پزشکی دو نوع مرگ وجود دارد. مرگ مغزی که ۱ درصد مرگها را شامل می‌شود، فرصت استثنایی است برای خانواده که با تصمیمی صحیح، بتواند از مرگ عزیزش برایش جاودانگی، ثواب و صدقه جاریه و نامی نیک‌تر بیافریند.
مرگ مغزی نیز مانند مرگ معمولی نوعی مرگ و غیر قابل برگشت است؛ با این تفاوت که به دلیل اکسیژن رسانی مصنوعی توسط دستگاه، حرکات قفسه سینه شبیه به تنفس و ضربان قلب وجود دارد که حداکثر تا ۱۴ روز به این دستگاه جواب می‌دهد و فرصتی است برای تصمیم سرنوشت ساز خانواده برای اهدای عضو.
مرگ مغزی از نظر ظاهری حالتی مشابه دارد به نام کما؛ با این تفاوت که در کما سلول‌های مغزی سالم هستند و مشکل در اختلال عملکرد آنهاست؛ ولی در مرگ مغزی سلول‌ها به طور کامل از بین رفته‌اند و غیر قابل بازگشتند.
ایران تنها کشور جهان است که در آن پیوند اعضا از ارگان‌های افراد مرگ مغزی کاملاً رایگان است
در وضعیت مرگ مغزی خانواده دو راه بیشتر ندارند یا خاکسپاری ۸ ارگان (۲کلیه، ۲ ریه، کبد، قلب، روده، لوزالمعده) و یا اهدای عضو و نجات جان ۸ انسان؛ چرا که اعضای افراد مرگ مغزی، تنها راه نجات بیماران نیازمند به پیوند لیست‌های انتظار است. هر فرد مرگ مغزی هم چنین با اهدای ۱ تا ۵۳ نسج (مانند قرنیه، دریچه، قلب، تاندون و ...) می‌تواند 1 تا 53 نفر را از معلولیت برهاند.
ایران تنها کشور جهان است که در آن پیوند اعضا از ارگان‌های افراد مرگ مغزی کاملاً رایگان است؛ یعنی نه از گیرنده مبلغی گرفته می‌شود و نه به اهداکننده پولی پرداخت می‌شود.
اهدای عضو از اعضای افراد مرگ مغزی، با فتوای تاریخی امام خمینی (ره) در سال 1386 و همچنین مقام معظم رهبری در سال 1370 به یک حکم شرعی تبدیل شده است.
همچنین تاکنون 93 درصد از مراجع تشییع و تقریباً تمامی مراجع اهل سنت، این فرایند را مجاز دانسته‌اند و متأسفانه بعضاً به دلیل عدم اطلاع‌رسانی عموم، شبهاتی در این مورد وجود دارد.
یکی دیگر از چالش‌ها آن است که مردم بسیاری ساعت به ساعت از بین می‌روند و بعد از چند روز دیگر عضوی قابل اهدا باقی نمی‌ماند؛ در حالی که اگر زیر 24 ساعت رضایت بدهند، جان 8 نفر را می‌توانند از مرگ نجات دهند و پس از آن ...
علیرضا زالی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بیان داشت: این دانشگاه از پیشتازان فعالیت در خصوص اهدای عضو در سطح ملی و بین‌المللی است.
وی ادامه داد: روز ملی اهدای عضو به صورت ملی در تقویم کشور ثبت شده است. ۶۸ واحد فرآوری پیوند اعضا داریم و در سال بالغ بر ۱۵۰ هزار مشاوره تلفنی در خصوص اهدای عضو و چگونگی اهدای عضو انجام می‌شود.
زالی بیان داشت: در سطح این دانشگاه شاهد رضایت ۷۰ درصدی افراد خانواده دهنده عضو بوده‌ایم.
وی تصریح کرد: تا قبل از کرونا آمار اهدای عصو به ازای یک میلیون نفر۱۴ و نیم نفر مربوط به اهدای عضو بود اما در کرونا به ۷ رسیده و اکنون به ۱۲/۲ درصد رسیده است اما این عدد در این دانشگاه ۱۹ است.
5 متخصص باید مرگ مغزی را تایید کنند
زالی ابراز کرد: مرگ مغزی را باید بدون بازگشت تلقی کرد و در ایران باید ۴ پزشک متخصص باید این نوع مرگ را تأیید کند و بعد از آن باید پزشکی قانونی تأیید کند.
مرگ مغزی برگشت ناپذیر است
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: اگر کسی دچار مرگ مغزی شد برگشتن و زنده ماندن امکان ندارد و در دانشگاه ما ۷۵۰ مرگ مغزی اعلام شد که تنها ۳۵۰ مرگ مغزی تأیید شد.
روی دادن 5 تا 8 هزار مرگ مغزی
وی با بیان اینکه در سال ۱۴۰۱ یک میلیون و ۴۰۰ هزار تصادف به روی داد، گفت: در سال ۵ تا ۸ هزار مرگ مغزی روی می‌دهد که تنها یک سوم این موارد در بحث اهدای عضو وارد می‌شوند.
زالی با تأکید بر اهمیت زمان در اهدای عضو، خاطرنشان کرد: روز اول مرگ امکان اهدای عضو وجود دارد اما این میزان در روز سوم به ۲ عضو می‌رسد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه حدود ۴۷ هزار بیمار دیالیزی داریم، افزود: میزان ۵ برابر این عدد نارسایی کلیه دارند.
۸ درصد مردم دچار نارسایی قلبی هستند
زالی با بیان اینکه پیش‌بینی می‌شود ۸ درصد مردم دچار نارسایی قلبی هستند و یک بیمار نارسایی قلب دو برابر بیمار سرطانی هزینه دارد، گفت: تا ۵ سال آینده تعداد بیماران دیالیزی ۲ برابر می‌شود.
25 هزار بیمار لیست انتظار در کشور، روزانه 7 تا 10 نفر (یعنی هر 2 تا 3 ساعت یک نفر) و یا به عبارتی 3000 نفر سالانه فوت می‌کنند
وی با بیان اینکه سالی ۱۲ هزار ایرانی بر اثرنارسایی کبد جان می‌دهند،گفت: در حالی که اگر ۸۰ درصد کبد از بین برود با ۲۰ درصد باقیمانده می‌توان بازسازی کبد را انجام داد.
۸ میلیون نفر ایرانی کارت اهدای عضو دارند
زالی با بیان اینکه سال گذشته در این دانشگاه ۴۶۰ پیوند کلیه و ۹۰ پیوند کبد انجام شده است، گفت: حدود ۱۰ درصد مردم ایران یعنی ۸ میلیون نفر کارت اهدای عضو دارند.
عدم آگاهی از روش‌های راحت دریافت کارت اهدای عضو
براساس پژوهش‌های جامعه‌شناسی که صورت گرفت، از مهم‌ترین عوامل دریافت کارت اهدای عضو، عدم آگاهی مردم از روش‌های سریع و راحت دریافت کارت اهدای عضو مانند استفاده از سامانه پیامکی 3432 است که با استفاده از آن می‌توانند به راحتی با تلفن همراه، ثبت‌نام و در عرض کمتر از یک دقیقه لینک کارت اهدای عضو خود را دریافت کنند.
از دیگر چالش‌های اهدای عضو، وجود شیادانی هستند که با تبلیغات امکان فراهم ساختن قلب، کبد، ریه و... در قبال دریافت پول، کلاهبرداری‌های بی‌شماری از بیماران نیازمند به عضو می‌کنند و آگاهسازی مردم از عدم امکان علمی و ساختاری چنین موردی، از میزان این موارد می‌کاهد.
آگاهسازی مردم از ضرورت اهدای عضو و فوایدش برای عزیز از دست رفته، خود خانواده و بیماران نیازمند، موجب کاهش این تنش‌ها و این چالش بزرگ در زمان رضایت به اهدای عضو خواهد بود.
جالب توجه است که با توجه به شیوع بالای بیماری‌هایی مانند فشار خون و مرض قند که از بیماری‌های بسیار رایج ایران است، احتمال اینکه فردی نیازمند به پیوند عضو شود، حدود 6 برابر آن است که مرگ مغزی شود.
هر ۱۲ دقیقه یک بیمار نیازمند دریافت کلیه جان می‌دهد
ناصر سیم، فروش مشاور عالی وزیر بهداشت با بیان اینکه کمبود کلیه، بحران جهانی است، گفت: هر ۱۲ دقیقه یک بیمار نیازمند دریافت کلیه جان می‌دهد.
وی با بیان اینکه در غرب آسیا در اهدای عضو رتبه اول ودر جهان پیشرو هستیم، گفت: ۸۳ درصد می‌کنند کلیوی‌ها زنده هستند و هزینه دیالیز کردن ۸ برابر پیوند کلیه است.
در ایران سالانه 5 تا 8 هزار نفر با مرگ مغزی فوت می‌کنند که حدود 3000 نفر از آنان قابلیت اهدای عضو دارند؛ ولی با کمال تأسف فقط یک سوم آنان به اهدای عضو می‌رسند و مابقی حدود 7000 عضو قابل پیوند را سالانه با خود به زیر خاک می‌‌برند
هدیه اهدای عضو 40 برابر شده است
استاد ارولوژی و پیوند کلیه با بیان اینکه ایران در پیوند کلیه زنده رتبه اول دنیا را داریم، افزود: هدیه ایثار برای اهدای دهنده کلیه زنده ۴۰ برابر شده است و همه مراجع تقلید اهدای کلیه زنده را جایز دانستند.
مرگ بیماران دیالیزی ۵ برابر بیماران پیوند کلیه هستند
مشاور عالی وزیر بهداشت با بیان اینکه مرگ بیماران دیالیزی ۵ برابر بیماران پیوند کلیه هستند، ابراز کرد: ما در اهدای عضو در مرگ مغزی رتبه اول غرب آسیا و در پیوند کلیه زنده رتبه دوم غرب آسیا را دارا هستیم.
سیم فروش با بیان اینکه هزینه پیوند کلیه بسیار بالاست، از صورت توجه به تعرفه پزشکان در پیوند کلیه گفت.
مدل اهدای عضو در ایران در جهان منحصر بفرد است
سیم فروش با اشاره به اینکه از ۶ هزار پیوند کلیه یک مورد هم مرگ اهدای عضو نداشتیم، افزود: مدل پیوند اهدای عضو که در ایران که هدیه ایثار دریافت می‌کند در جهان منحصر بفرد است.
وی اضافه کرد: هر خارجی که نیاز به پیوند کلیه دارد نمی‌تواند از یک ایرانی دریافت کلیه داشته باشد.
مرگ سالانه 5 تا 8 هزار نفر با مرگ مغزی
در ایران سالانه 5 تا 8 هزار نفر با مرگ مغزی فوت می‌کنند که حدود 3000 نفر از آنان قابلیت اهدای عضو دارند؛ ولی با کمال تأسف فقط یک سوم آنان به اهدای عضو می‌رسند و مابقی حدود 7000 عضو قابل پیوند را سالانه با خود به زیر خاک می‌‌برند.
این در جایی است که 25 هزار بیمار لیست انتظار در کشور، روزانه 7 تا 10 نفر (یعنی هر 2 تا 3 ساعت یک نفر) و یا به عبارتی 3000 نفر سالانه فوت می‌کنند.
مردم اگر بدانند که بیش از آنچه که در معرض مرگ مغزی شدن باشند، در معرض نیازمند بودن به عضو پیوندی هستند، در دریافت کارت اهدای عضو، تعجیل خواهند کرد.
دقت کنیم!یکی از دلایل عدم رضایت به اهدای عضو، این است که مزایای اهدای عضو برای مردم، صرفاً کمک به دیگران معرفی شده که در آن شرایط بحرانی خیلی کارساز نیست و از مزایایی که اهدای عضو برای خود آن زنده‌یاد و خانواده‌اش دارد، چندان صحبتی در جامعه نشده است.قطعاً با معرفی مزایای اهدای عضو، این فرایند در جامعه تبدیل به یک افتخار و تقاضا خواهد شد.
باید فرهنگ‌سازی در خصوص اهدای عضو در جامعه صورت گیرد و اعلام هرگونه تمایل به اهدای عضو در زمان حیات فرد باید با مطالعه و دور از هیجانات احساسی باشد؛ وگرنه ابراز نظرهای احساسی در زمان حیات در مورد اهدای عضو، ممکن است عواقب ناخواسته و غیر قابل جبران برای وی، خانواده و بیماران چشم انتظار پیوند داشته باشد.
پایان پیام/
