این روزها قیمت ساده ترین مایحتاج زندگی مردم سر به فلک کشیده است و روزی نیست که قیمت یک کالای معمولی از جمله میوه جات و صیفی جات خریداران را شگفت زده نکند.
به گزارش تابناک اقتصادی، در سال های نه چندان دور به خصوص بعد از تحریم های آمریکا، قیمت دو کالای کشاورزی عمدتاً آن هم در فصولی خاص افزایش چشمگیری می یافت و اصطلاحا به کالاهای لوکس تبدیل می شدند. آن دو قلم کالا، هم سیب زمینی و پیاز بود. یک سال سیب زمینی گران می شد و سال بعد قیمت پیاز سر به فلک می گذاشت.
عمده دلیل این افزایش قیمت سیب زمینی و پیاز هم به قضیه تار عنکبوتی در اقتصاد باز می گشت. قضیه تار عنکبوتی، قضیه ای است که قیمت بعضی تولیدات (به طور کلی تولیدات فاسدشدنی زراعی) در نقطه تعادل استقرار نمی یابد، بلکه در اطراف نقطه تعادل نوسان می کند. اگر نمودار مسیر قیمت این گونه کالاها در ظرف چند سال ترسیم شود شکل آن به تار عنکبوت می ماند. از این رو آن را قضیه یا مسئله تار عنکبوتی گویند.
دلیل اصلی رخ دادن قضیه تار عنکبوتی برای محصولات کشاورزی به بحث عرضه و تقاضای این محصولات کشاورزی بر می گردد.
در سالی که قیمت در اوج است تولیدکنندگان تصمیم می گیرند که برای سال زراعی آینده جهت کسب سود بیشتر اقدام به تولید آن محصول بکنند و همین عامل باعث افزایش میزان تولید و عرضه می شود و با توجه به مشخص بودن میزان تقاضا در بازار این محصول، اضافه عرضه ایجاد شده و قیمت می شکند و به حدی خواهد رسید که کفاف هزینه های تولید را نخواهد داد.
با رخ دادن این موضوع برای سال آینده دیگر کمتر تولیدکننده ای به سمت تولید این محصول خواهد رفت و همین کاهش میزان کشت باعث خواهد شد که عرضه کاهش یافته و در نتیجه مازاد تقاضا و افزایش قیمت اتفاق بیفتد.
حالا در این سال ها اما شاهد افزایش قیمت های سرسام آور برای سایر کالاهای کشاورزی از جمله گوجه فرنگی، موز و به تازگی خیار هستیم! هنوز مصرف کنندگان افزایش قیمت های چشمگیر گوجه فرنگی و موز را هضم نکرده اند که این روزها نوبت به افزایش قیمت خیار رسیده است!
بر اساس اعلام اتحادیه بارفروشان در روز گذشته 21 بهمن 99 قیمت هر کیلوگرم موز کارتن کوچک در میدان مرکزی میوه و تره بار بین ۳۵ تا ۴۵ هزار تومان، خیار رسمی ۱۰ تا ۱۶ هزار تومان، خیار گلخانه ۱۱ تا ۱۶ هزار تومان، نارنگی از ۱۲ تا ۱۸ هزار تومان و انار از ۱۱ تا ۲۱ هزار تومان است.
همچنین قیمت انواع میوه، سبزی و صیفی جات در میدان مرکزی میوه و تره بار به شرح جدول ذیل بوده است:
گفتنی است قیمت خیار در مراکز سطح شهر با حدود ۲ هزار تومان کاهش به کیلویی ۱۸ هزار تومان رسیده است.
اما چرا قیمت خیار به یکباره سر به فلک کشید و افزایش یافت به طوری که کم کم از سبد مصرفی خانوارها در این روزها کنار گذاشته شده است و یا مصرف آن به شدت کاهش یافته است؟ آیا دلیل این افزایش قیمت خیار باز هم دلالان هستند؟ آیا صادرات موجب کاهش عرضه داخلی و در نتیجه گرانی قیمت خیار شده است؟
سیدرضا نورانی رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی طی مصاحبه ای در 19 بهمن ماه سال جاری در پاسخ به این پرسش که برخی صادرات را علت افزایش قیمتها عنوان می کنند و آیا صادرات در افزایش قیمت خیار تاثیر گذاشته است یا خیر؟ گفت: تنها یک نوع خیار خاصی که مصرف داخلی ندارد صادر می شود. از طرفی صادرات آنقدر مویرگی است که هیچ تاثیری در بازار داخلی ندارد. نورانی در ادامه گفت: گوجه فرنگی محصولی است که بیشتر از خیار صادر می شود اما می بینیم که قیمت آن در بازار به شدت کاهش یافته است، زیرا تولید آن انبوه و قیمت آن سیر نزولی به خود گرفته است.
وی در پاسخ به این پرسش که پس علت افزایش قیمت خیار چیست؟ گفت: علت کمبود خیار در سه هفته گذشته و سیر صعودی قیمت آن در بازار سرما و طوفان شدید در منطقه جیرفت کرمان است که به جالیزها و گلخانه های خیار آسیب وارد کرده و بوته های خیار با سرمازدگی مواجه شده اند.
نورانی ادامه داد: معمولا در زمستان جیرفت کرمان مرکز تولید خیاربوته ای، جالیزی و گلخانه ای است که سرما باعث کاهش تولید شد. رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی اضافه کرد: در دو هفته آینده شرایط تولید به روال عادی باز می گردد و قیمت خیار نیز کاهش می یابد. همچنین خیار گلخانه های ورامین نیز وارد بازار خواهند شد.
مصطفی دارایی‌نژاد رئیس اتحادیه بارفروشان در این باره به تجارت‌نیوز گفت: «در چند وقت اخیر هر کیلو پرتقال دو هزار تومان گران و با قیمت ۱۴ هزار تومان فروخته شد. علت این است که بار پرتقال شمال کشور در دست دلالان است و آنها با بالا بردن قیمتها قصد دارند بحران تازه‌ای را در بازار میوه ایجاد کنند. انبار پرتقال در شمال کشور شناسایی شده است. چنانچه دلالان عرضه پرتقال به تهران را کم کنند مجبور می‌شویم با تیم تعزیرات دلال‌ها را به دستگاه‌های مسئول معرفی کنیم.»
بنابراین با وعده ای که داده شده است احتمالا از دو هفته آینده و با افزایش عرضه خیار در بازار، قیمت این کالای کشاورزی هم می شکند و ارزان تر خواهد شد اما پرسش این است که آیا این آخرین بار خواهد بود که قیمت یک کالای کشاورزی و مایحتاج روزانه مردم این قدر سر به فلک خواهد کشید؟ قطعا پاسخ منفی است چرا که در این سال ها دولت و نهادهای ذی ربط هرگز نتوانستند که با ایجاد زیرساخت های مناسب نحوه عرضه و قیمت را برای کالاهای کشاورزی کنترل کنند.
همین خیاری که الان قیمت آن به حدود کیلویی 20 هزار تومان رسیده است دقیقا یک سال پیش در چنین روزهایی از دست کشاورزان کیلویی 200 تومان خریداری می شد و این قیمت به حدی بود که پلاستیکی که خیار در آن ریخته می شد از قیمت خود خیار گران تر بود! کشاورزان رودباری (جنوب کرمان) در سال گذشته در چنین روزهایی در اعتراض به قیمت خیار مقابل فرمانداری رودبار جنوب تجمع کردند و خیارها را به کف خیابان ریختند تا خودروها از روی آن ها رد شوند.
