به گزارش اقتصادنیوز در این مطلب آمده است: تجربه زندگی ایرانی نشان میدهد که همه ما کودکی شادتری را تجربه میکردیم و حتی میانسالان گذشته ما بیش از امروز شاد بودند.
تم امسال گزارش توسعه انسانی سال 22-۲۰۲۱ که اخیرا منتشر شده، چنین میگوید: عصر نااطمینانی، زندگیهای بیقرار. این گزارش به ابعاد نااطمینانی در عصر امروز و پیچیدگیهای آن در قالب نااطمینانی چند بعدی میپردازد. و به ابعاد مشکلات سلامت روانی ایجاد شده برای بشر اعم از تشدید نگرانیها، استرسها، افسردگیها و اختلالات روانی پرداخته شده است و تکنولوژی به عنوان یک شمشیر دو لبه در توسعه مورد تحلیل قرار گرفته است. به اعتقاد من، جامعه ایران بنا بر علل و شرایط خاص خود، در سالهای گذشته ناامنی روانی تامین یافته، زندگی با شادی و نشاط کمتری را تجربه کرده است.
جامعه ایران، پس از رخت برکشیدن هژمونی جنگ تحمیلی و فشارهای اقتصادی و روانی و نگرانی بهجا مانده از آن، مدام در حال تجربه فراز و نشیبهایی از امید، نشاط، ناامیدی و غم اجتماعی است؛ بهطوریکه در سالهای اخیر، شرایطی پیش آمده که ملال و جستوجوی امید و شادی، بخشی از شیوه زندگی شده است. مدتهاست در این زمینه و با هدف فهم این روند، با افراد مختلف اعم از زن و مرد، نوجوان و بازنشسته و.... به گفتوگو نشستهام به طور تیتروار میتوانم برشمارم.
در این خصوص هیچ ادعای علمی عمیقی نداشته و معتقدم هر کدام از این موارد نیازمند بررسیهای علمی جامعهشناختی و روانشناختی است.
۱- نداشتن سیاستگذاریهای معطوف به نشاط و شادی در جامعه، بهطوری که در هیچ یک از سیاستگذاریهای بالادستی برنامهریزیهای اجرایی آثاری از این نوع سیاستها دیده نمیشود (این امر به اندازهای مهم است که مفهوم «توسعه به مثابه شادی» در ادبیات توسعه مطرح هست).
۲- در سالهای متمادی، صدا و سیما، کمتر به تولید برنامههای شاد و نشاطآور پرداخته است. مجموع تولیدات فیلمهای سینمای ایران نیز حاکی از آن است که کمتر به مضامین شادیآور توجه شده و حتی سینمای روشنفکری ایران نیز در یک رابطه متقابل تاثیر و تاثر، از جامعه بیشتر براساس مضامین سیاسی و اجتماعی، اقدام به تولید فیلمهایی تلخ کرده است.
۳- نزاعهای سیاسی داخل کشور مدام پیامهای ناامیدکننده، کسالتآور و مأیوسکننده را به ذهن جامعه تزریق میکند.
۴- ادبیات سیاسی تولید شده در داخل مبتنی بر نفی دیگری بوده و در سیاست خارجی نیز نوعی تداوم حالت جنگی و هراس را متبادر ساخته است.
دو مقایسه نیز به حالت حرمان ذهنی افزوده است:
۱) مقایسه نابرابری در داخل
۲) مقایسه عقب ماندن از جهان و به خصوص مقایسه پیشرفت همسایگان عقب مانده سالهای قبل با کشورمان.
۵- تداوم زندگی چندگانه و اجبار به زیست دو و یا حتی «چندرومآبانه » به لحاظ سیاستهای فرهنگی و اداری اعمال شده.
۶- فقر مداوم و سختی زندگی در سالهای اخیر
به خصوص با فشارهای تحریم به نحوی که تعادل روانی برای دستیابی به یک زندگی همراه با آرامش را در معرض تهدید قرار داده است (بیشتر مصاحبهشوندگان بر این امر تاکید داشتند).
۷- یکی دیگر از این عوامل، تشدید منفیخوانی در جامعه است. این امر، ناشی از آن است که سالهاست جامعه صداهای پرخاشگرانه، قطبیسازی و تنازعات بیهوده و فشارهای اجتماعی را در فضای رسانهای، سیاسی و اجتماعی در گوش خود دارد.
لذا کماطمینانی، بیقراری، فقدان شادی سیستماتیک و ناامیدی از آینده، به این شرایط ملالآور دامن زده است.
بدون تردید، بخشی از علل روانی ناآرامیهای خیابانهای پاییزی را نیز میتوان با این نظریه تبیین کرد. ایجاد جامعهای با ثبات، تحولخواه و توسعهجو نیازمند مردمانی تلاشگر، امیدوار و معتقد به امکان تغییر برای داشتن شرایط بهتر است. جامعه امروز ایران نیازمند سیاستگذاریهای معطوف به شادی است. سیاستهای اجتماعی، فرهنگی و رسانهای و حتی پیامهای عرصه سیاسی نیز باید از این امر پیروی کنند و گام اول، پایان دادن به علل پدیدآورنده چنین شرایطی است.