صادرات فولاد و نقش آن در اقتصاد ایران همواره یکی از موارد با اهمیت در کشور است اما نکته قابل توجه در عرصه صادرات فولاد مربوط به خام‌فروشی است که به باور فعال حوزه فولاد اگر از خام فروشی به سمت صادرات محصولات تکمیلی حرکت کنیم نه تنها ارزآوری فولاد برای کشور چند برابر خواهد شد، بلکه به دلیل اشتغال حجم بالای نیرو در عرصه پایین دست، نرخ بیکاری نیز کاهش پیدا می‌کند. همچنین ایران در عرصه صادرات فولاد رتبه برتر دارد. تا جایی که ایران گوی سبقت را از حتی از چین ربوده و رتبه نخست صادرات محصولات فولادی در جهان را بدست آورده است.
امیر حسین کاوه، فعال حوزه فولاد در گفتگو با خبرنگار گسترش نیوز ضمن ارزیابی بازار فولاد ایران در عرصه بین‌الملل گفت: به صورت کلی وضعیت کسب و کار اقتصادی کشور بهتر از سال گذشته است، برای نمونه اخیراً بیست و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی نفت و گاز تهران برگزار شد، فعالین نمی‌توانستند در این نمایشگاه غرفه بزرگ‌تر داشته باشند چراکه تقاضا بسیار بالا بود، به عنوان مثال می‌گفتند سالن ۶ که حدود ۶ هزار متر است، ۴ برابر ظرفیت تقاضا دارد. در این ۴ روز نمایشگاه مملو از جمعیت بود. واقعیت امر این است که صدها هزار نفر از نمایشگاه بین‌المللی نفت و گاز تهران بازدید کردند، علاوه بر این حدود ۳ هزار غرفه در نمایشگاه مذکور حضور داشتند.
او همچنین افزود: در نمایشگاه بین‌المللی نفت و گاز تهران فعالین حوزه‌های فولادی‌ها، نفت و گازی‌ها و تولیدکنندگان بزرگ و کوچک بخش خصوصی حضور پیدا کردند. لذا همه این موارد نشان می‌دهد که تولیدکنندگان داخلی ظرفیت ساخت برند ایران در عرصه صنایع مختلف از جمله صنعت‌های فولاد و نفت و گاز را به راحتی بدست آوردند. برای نمونه در صنعت فولاد در بخش ساخت پمپ‌های غول پیکر صنایع فولادی و نفت و گاز و پتروشیمی خودکفا شدیم و در زمینه ساخت لوله‌های فولادی خطوط انتقال در کشور ظرفیت‌هایی ایجاد شده که از واردات بی‌نیاز شدیم.
کاوه با تاکید بر بهبود وضعیت اقتصادی کشور تصریح کرد: همچنین در مورد ساخت ورق‌های فولادی نیز بی‌نیاز از واردات شدیم. بنابراین در حوزه فولاد در موارد معدودی نیاز به واردات داریم که آن هم به دلیل این است که ظرفیت تولیدکنندگان داخلی تکمیل است. در مجموع وضعیت کسب و کار کشور تا حدودی بهبود پیدا کرده است. در صورتی که قبل از این می‌گفتند تنها ۳۰ درصد از ظرفیت تولید تکمیل است. از طرف دیگر اگر مواردی نظیر مسائل تامین مالی و سرمایه‌گذاری خارجی صورت بگیرد، ظرفیت تولید چند برابر می‌شود. در حال حاضر علاوه بر فولاد مبارکه خوزستان، حدود ۴ کارخانه فولادی برای تولید ورق‌های مورد نیاز صنایع پایین دستی، در حال احداث است که به احتمال زیاد سال آینده به بهره‌برداری برسد. همه این موارد بیانگر این نکته است که ظرفیت و امکان صادرات محصولات فولادی وجود دارد.
این فعال حوزه فولاد با اشاره به وضعیت فولاد ایران در عرصه بین‌الملل اظهار کرد: مشتری‌های بین‌المللی فولاد خام ایران همیشه در صف هستند، در مورد شمش و فولاد میانی وزارت صمت مانع از خروج این موارد از کشور می‌شوند چرا که در داخل به این محصولات نیاز است. همچنین درباره صنایع پایین دستی فولاد نیز با ۱۰۰ کارخانه می‌توان نیاز داخل را برطرف کرد اما در حال حاضر ۲۰۰ کارخانه در کشور داریم. کاری که باید در زمینه صادرات محصولات فولاد انجام دهیم این است که صنایع تکمیلی محصولات فولادی را صادر کنیم نه محصولات خام را چرا که از طریق فروش محصولات تکمیلی هم سود بیشتری عاید کشور می‌شود و هم نیروی کار بیشتری مشغول می‌شوند.
کاوه ادامه داد: به عبارت دیگر ارز وارد شده ناشی از صادرات مواد خامی به صنایع بالادستی می‌رسد اگر مواد اولیه ساخت محصولات تکمیلی به صنایع پایین دستی داده شود، به جای ۱۰۰ کارخانه ۴۰۰ کارخانه راه‌اندازی می‌شوند، بنابراین از نظر صادرات فولاد خام و نیمه خام مشکلی وجود ندارد و حتی تا دو برابر این مقدار هم می‌توان صادر کرد اما حیف است که محصولات به صورت خام صادر شوند چرا که یارانه گاز، برق و انرژی مطرح است لذا وزارت صمت باید به نوعی برنامه‌ریزی کند که تا جای ممکن محصولات نهایی صادر کنیم مگر در شرایطی که صنایع تکمیلی خریدار نداشته باشد. در نتیجه مواد اولیه ایران همیشه مشتری دارد، صنایع بالادست مادر باید به صنایع تکمیلی کمک کنند به این ترتیب که اگر صنایع مذکور به این مواد اولیه نیاز دارند، مواد را با قیمت جهانی به صنایع تکمیلی بفروشند.
او درباره نقش صادرات صنایع فولادی در اقتصاد کشور خاطرنشان کرد: داشتن صنعت فولاد در کشور یک حسن و محور توسعه محسوب می‌شود. در افق ۱۴۰۴، تولید ۵۵ میلیون تُن در نظر گرفته شده اما چنانچه ۳۵ میلیون تُن هم تولید شود، می‌تواند سودآوری خوبی داشته باشد کما اینکه برای کشور ارزآوری دارد، البته در حال حاضر سالانه صنعت فولاد چند ده میلیارد ارزآوری برای کشور دارد اما در مقایسه میزان ارزآوری صادرات محصولات فولادی با صنایع نفت و پتروشیمی، این نکته مطرح است که صنایع فولادی برای ارزآوری خیلی راه دارد چراکه بیشتر صادرات مربوط به صادرات خام و نیمه خام است اما اگر به سمت صدور محصولات نهایی برویم ارزآوری در حوزه محصولات بیشتر خواهد شد.
کاوه در پایان یادآور شد: در حقیقت ارزش صادرات در محصولات نهایی است نه صادرات مواد اولیه. به صورت نسبی در حال حاضر صادرات ایران در حوزه فولاد بیشتر از چین است به عنوان مثال اگر چین ۱۰ واحد تولید دارد و ۲ واحد را صادر می‌کند، ایران از ۱۰ واحد تولید ۵ واحد صادر می‌کند. بنابراین صادرات محصولات فولادی ایران به نسبت میزانی تولیدی که انجام می‌دهد، بیشتر از همه جهان است چراکه با قیمت مناسب‌تری فولاد را ارائه می‌کند.
