وابستگی اقتصاد ایران به نفت در سال های گذشته، از یک سو نگذاشت تا آن گونه که باید تولید و صادرات کالاهای ایرانی رونق بگیرد و از سوی دیگر اقتصاد ایران را تحریم پذیرتر کرده بود.
به گزارش تابناک اقتصادی، از همین رو رهبر انقلاب به منظور رهایی اقتصاد کشور از وابستگی به نفت و مقاوم سازی اقتصاد ایران در برابر تحریم ها در 29 بهمن ماه 1392 سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی را ابلاغ نمودند. سیاست هایی که اجرای درست آن ها می توانست حداقل اقتصاد ایران را در برابر تحریم های اعمال شده در سال 1397 مقاوم تر از قبل سازد.
یکی از مواردی که در سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی بسیار به چشم می خورد موضوع متنوع سازی محصولات صادراتی و شرکای تجاری است. مسئله ای که در شرایط تحریمی بسیار می توانست عصای دست مسئولین و تامین کننده درآمدهای کشور باشد.
در بند 12 سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی در این رابطه ذکر شده است:
افزایش قدرت مقاومت و کاهش آسیب پذیری اقتصاد کشور از طریق:
- توسعه‌ی پیوندهای راهبردی و گسترش همکاری و مشارکت با کشورهای منطقه و جهان بویژه همسایگان،
- استفاده از دیپلماسی در جهت حمایت از هدف‌های اقتصادی،
- استفاده از ظرفیت‌های سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای.
هر چند که به دلیل اجرایی شدن برجام در سال های ابتدایی عمر دولت تدبیر و امید آن گونه که باید به سیاست های اقتصاد مقاومتی توجه نشد اما از اردیبهشت ماه سال 97 که آمریکا از برجام خارج شد و این توافق بین المللی وارد چالش جدیدی شد، نگاه ها به سیاست های اقتصاد مقاومتی بیشتر شد و در نهایت به عنوان نمونه در آبان ماه سال 98 توافقنامه تجاری با اورآسیا منعقد شد.
امضای این قرارداد باعث شد که رسماً ایران از 5 آبان ماه سال 98، تجارت آزاد با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اورآسیا شامل 5 کشور روسیه، قزاقستان، ارمنستان، قرقیزستان و بلاروس را آغاز کند.
بر اساس این موافقتنامه قرار بود 862 قلم کالا از سوی دو طرف مشمول تجارت ترجیحی شوند و تعرفه های گمرکی برای این تعداد کالا کاهش یابد.
سهم ایران از این 862 قلم کالا، 502 قلم کالا بود که شامل حوزه های مواد غذایی، مواد مصرفی شیمیایی، محصولات ساختمانی، صدور خدمات فنی و مهندسی، محصولات صنعتی و محصولات کشاورزی می شد و قرار بود تعرفه های آن ها توسط کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا برای واردات کالاهای ایرانی کاهش داه شود و در مقابل ایران نیز تعرفه واردات 360 قلم کالا را در حوزه های فوق الذکر برای کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا کاهش دهد.
روح الله لطیفی، سخنگوی گمرک طی مصاحبه ای در 22 بهمن ماه سال جاری گفت: حجم مراودات تجاری ایران با اورآسیا در ده ماهه امسال ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون و ۳۷۳ هزار و ۵۸۱ دلار به وزن ۷ میلیون و ۲۹۳ هزار تن است که از این مقدار ۲ میلیارد و ۸۷ میلیون و ۴۰۹ هزار و ۳۶۳ دلار به وزن ۵ میلیون و ۳۶۶ هزار و ۲۷۰ تن مربوط به تجارت ایران با کشور روسیه است که بیش از ۹۰ درصد واردات و ۴۹ درصد از صادرات به کشورهای اورآسیا را تشکیل می‌دهد.
لطیفی ادامه داد: کشور ارمنستان با ۲۷۰ میلیون و ۵۹۸ هزار و ۹۹۶ دلار به وزن ۱ میلیون و ۱۲۹ هزار و ۱۹۷ تن، کشور قزاقستان با ۲۶۸ میلیون و ۴۸۶ هزار و ۸۳ دلار به وزن ۷۶۲ هزار و ۹۷۱ تن، کشور بلاروس با ۳۹ میلیون و ۹۶۷ هزار و ۴۵۴ دلار به وزن ۱۵ هزار و ۱۶۶ تن و کشور قرقیزستان با ۳۳ میلیون و ۹۱۱ هزار و ۶۸۵ دلار به وزن ۱۹ هزار و ۳۹۱ تن در جایگاه بعدی تجارت ایران با اوراسیا قرار دارند.
سخنگوی گمرک ایران با بیان اینکه مجموع صادرات ایران با اورآسیا ۸۲۳ میلیون و ۷۷۶ هزار و ۸۴۲ دلار به وزن ۲ میلیون و ۱۹۴ هزار و ۸۷۰ تن است، اظهار کرد: در زمینه صادرات ایران با کشورهای اورآسیا نیز کشور روسیه در جایگاه نخست قرار دارد. صادرات ایران به این کشور ۳۸۶ میلیون و ۸۵۸ هزار و ۹۴۳ دلار به وزن ۸۰۹ هزار و ۴۹۱ تن است.
وی افزود: کشور ارمنستان با ۲۶۴ میلیون و ۷۲۴ هزار و ۵۷۸ دلار به وزن ۱ میلیون و ۱۲۴ هزار و ۲۸۴ تن، کشور قزاقستان با ۱۲۵ میلیون و ۷۱۲ هزار و ۵۵۴ دلار به وزن ۲۳۸ هزار و ۷۰۵ تن، کشور قرقیزستان با ۳۱ میلیون و ۵۷۸ هزار و ۳۶۶ دلار به وزن ۱۷ هزار و ۴۰۲ تن، کشور بلاروس ۱۴ میلیون و ۹۰۲ هزار و ۴۰۱ دلار به وزن ۴۹۸۷ تن، در جایگاه بعدی تجارت ما با کشورهای اور آسیا قرار دارد.
لطیفی با بیان اینکه مجموع واردات ایران با کشورهای اورآسیا، ۱ میلیارد و ۸۷۶ میلیون و ۵۹۶ هزار و ۷۳۹ دلار به وزن ۵ میلیون و ۹۸ هزار و ۱۲۶ تن است، بیان کرد: کشور روسیه با وارد کردن ۱ میلیارد و ۷۰۰ میلیون و ۵۵۰ هزار و ۴۲۰ دلار کالا به وزن ۴ میلیون و ۵۵۶ هزار و ۷۷۹ تن، کشور قزاقستان با واردکردن ۱۴۲ میلیون و ۷۷۳ هزار و ۵۲۹ دلار کالا به وزن ۵۲۴ هزار و ۲۶۶ تن، کشور بلاروس با وارد کردن ۲۵ میلیون و ۶۵ هزارو ۵۳ دلار به وزن ۱۰ هزار و ۱۷۹ تن، کشور ارمنستان با وارد کردن ۵ میلیون و ۸۷۴ هزار و ۴۱۸ دلار کالا به وزن ۴ هزار و ۹۱۳ تن و کشور قرقیزستان با وارد کردن ۲ میلیون و ۳۳۳ هزار و ۳۱۹ دلار به وزن ۱۹۸۹ تن در جایگاه اول تا پنجم مبدا وارداتی ایران از کشورهای اورآسیا قرار دارد.
وی خاطر نشان کرد: حجم صادرات ایران و اورآسیا تا قبل از کرونا ۱۰۴ درصد نسبت به قبل از امضای تفاهمنامه رشد داشته است. این رشد محسوس است اما بازهم پتانسیل اضافه شدن دارد.
همان گونه که ملاحظه می گردد امضای توافقنامه تجاری با اورآسیا تا حدودی توانسته است ایران را به دور زدن تحریم ها نزدیک تر کند و شرایط را برای تجارت ایران با سایر کشورها ساده تر از گذشته نماید و این یک بازی برد برد برای دو طرف توافقنامه بوده است. بنابراین پیشنهاد این است که دولت تلاش کند تا با سایر کشورها نیز در صورت امکان توافقنامه های تجاری امضا نماید و باقی بندهای سیاست های اقتصاد مقاومتی را به سمت اجرایی تر شدن پیش ببرد.
