به گزارش پارسینه، هدف از انجام مطالعات بین المللی در حوزه ارزشیابی پیشرفت تحصیلی، شناسایی و کشف نقاط ضعف و قوت نظام های آموزشی كشورهاي عضو و تلاش برای ارتقای کیفیت عملکرد تحصیلی دانش آموزان و ارائه راه‌كارهاي علمي و عملي برخاسته از يافته‌هاي پژوهشي در جهت بهبود فرآيند ياددهي ـ يادگيري مي‌باشد.
مطالعه بین المللی روند‌های آموزش ریاضیات و علوم (تیمز) و مطالعه بین المللی پیشرفت سوادخواندن (پرلز) از مهم‌ترین و گسترده‌ترین مطالعات تطبیقی است که در قلمرو ارزشیابی پیشرفت تحصیلی تحت نظر این انجمن طرح ریزی شده است.
مطالعه تیمز در فاصله هر ۴ سال یک بار برای سنجش عملکرد کشورها در آموزش علوم و ریاضیات و مطالعه پرلز در فاصله هر ۵ سال یک بار برای سنجش عملکرد کشورها در آموزش سواد خواندن تکرار می‌شود تا روند تغبییرات آموزشی و میزان کاهش و افزایش عملکرد کشور‌های عضو در فاصله زمانی مشخص گردد.
تایج آزمون «انجمن بین‌المللی ارزیابی پیشرفت تحصیلی» نشان می‌دهد که دانش‌آموزان ایرانی از نظر توانایی‌های آموزشی جزو «ضعیف‌ترین‌ها» در جهان هستند. نتایج آزمون پرلز ۲۰۲۱ که تازه منتشر شده نشان می‌دهد که دانش‌آموزان ایرانی در توانایی خواندن، نمره ۴۱۳ را کسب کرده‌اند که ایران را در میان ۵۷ کشور شرکت‌کننده در قعر جدول قرار می‌دهد. در انتهای این جدول تنها کشور‌های اردن، مصر، مراکش و آفریقای جنوبی بعد از ایران قرار دارند.
نمره عملکرد دانش‌آموزان ایرانی در آزمون پرلز ۲۰۱۶ میلادی ۴۲۸ بوده است. در نتایح تازه‌منتشرشده آزمون پرلز ۲۰۲۱، ترکیه با نمره ۴۹۶، قطر ۴۸۵، امارات ۴۸۳، بحرین ۴۵۸، عربستان ۴۴۹، آذربایجان، ۴۴۰، ازبکستان ۴۳۷ و عمان ۴۲۹ در مقایسه با ایران وضعیت بهتری دارند.
دختران دانش‌آموز تقریباً در همه کشورها میانگین پیشرفت بالاتری نسبت به پسران داشتند، اما در ایران و جمهوری آذربایجان نسبت به سال ۲۰۱۶ افت کردند. در ایران نمره دختران ۴۲۲ و نمره پسران ۴۰۵ است. ۴۶ درصد دختران ایرانی نمره ۴۲۲ و ۵۴ درصد پسران نمره ۴۰۵ را کسب کردند، اما در میانگین بین‌المللی ۴۹ درصد دختران نمره ۵۰۹ و ۵۱ درصد پسران نمره ۴۹۳ را کسب کردند.
همچنین ایران یکی از معدود کشور‌های آسیایی است که سنجش ملی ندارد و هیچ سامانه‌ای برای سنجش ملی وجود ندارد. در طول سال‌هایی که ایران در آزمون بین‌المللی پرلز شرکت کرده است وضعیت ایران همیشه از حد متوسط پایین‌تر بوده است و از هر سه دانش‌آموز ایرانی، یک نفر به کف یا حداقل یادگیری نمی‌رسد.
سوالات پرلز ۲۰۲۱ در سه بخش دشوار، متوسط و آسان طراحی شده بود.
وضعیت بهتر کشور‌های همسایه در مقایسه با ایران
ترکیه با نمره ۴۹۶، قطر ۴۸۵، امارات ۴۸۳، بحرین ۴۵۸، عربستان ۴۴۹، آذربایجان، ۴۴۰، ازبکستان ۴۳۷ و عمان ۴۲۹ در مقایسه با ایران وضعیت بهتری دارند.
دختران دانش‌آموز تقریباً در همه کشورها میانگین پیشرفت بالاتری نسبت به پسران داشتند البته آذربایجان و ایران نسبت به سال ۲۰۱۶ افت داشتند. در ایران نمره دختران ۴۲۲ و نمره پسران ۴۰۵ است. ۴۶ درصد دختران ایرانی نمره ۴۲۲ و ۵۴ درصد پسران نمره ۴۰۵ را کسب کردند، اما در میانگین بین‌المللی ۴۹ درصد دختران نمره ۵۰۹ و ۵۱ درصد پسران نمره ۴۹۳ را کسب کردند.
بیش از نیمی از دانش‌آموزان ایرانی حداقل توانایی خواندن را دارند
در ایران، یک درصد دانش‌آموزان به معیار پیشرفته (۶۲۵)، ۷ درصد به معیار بالا (۵۵۰)، ۲۹ درصد معیار متوسط (۴۷۵) و ۵۹ درصد به معیارپایین (۴۰۰) دست می‌یابند قابل ذکر است که نمره ۴۰۰ حداقل معیار و پایین‌ترین سطح انتظارات خواندن است و تلاش کشورها باید رساندن تمام دانش‌آموزان به این معیار باشد همچنین سنگاپور بیش از یک‌سوم (۳۵ درصد) دانش آموزان کلاس چهارم خود را به سطح پیشرفته می‌رساند.
بخشی از دانش‌آموزان ایرانی همچنین با کمبود تسهیلات اولیه مواجه‌اند به‌طوری که در روز‌های اخیر، مرکز پژوهش‌های مجلس در مورد وضعیت سلامت دانش‌آموزان و به‌ویژه وضعیت آب لوله‌کشی، توالت و آبخوری در مدارس دولتی، آماری «نگران‌کننده» منتشر کرد.
بر اساس آمار‌های مندرج در گزارش دفتر سلامت و تندرستی وزارت آموزش و پرورش در دی‌ماه سال ۱۴۰۱ به مرکز پژوهش‌های مجلس، از مجموع ۱۰۶ هزار و ۴۹۱ مدرسه دولتی موجود در کشور، ۱۱ درصد فاقد آب آشامیدنی لوله‌کشی شهری یا روستایی، ۸.۴ درصد فاقد چشمه توالت، ۱۷.۹۴ درصد فاقد دستشویی یا روشویی، ۲۸.۸۶ درصد فاقد لوله‌کشی صابون مایع و ۸۳.۶۹ درصد فاقد اتاق بهداشت مجهز هستند.
۵۵ درصد دانش‌آموزان ایرانی امکانات خانوادگی پایین دارند
در سطح بین‌المللی، به‌طور متوسط، ۳۰ درصد از دانش‌آموزان دارای امکانات اجتماعی و اقتصادی خانوادگی «بالاتر»، ۴۸ درصد «متوسط» و ۲۲ درصد با امکانات خانوادگی «پایین‌تر» طبقه‌بندی شدند. در سطح بین‌المللی، نتایج نشان می‌دهد که تفاوت زیادی ۸۶ امتیاز در میانگین پیشرفت خواندن بین دانش‌آموزان با سطح اجتماعی و اقتصادی «بالاتر» خانوار و سطح «پایین‌تر» وجود دارد (۵۴۳ در مقابل ۴۵۷).
از نمونۀ دانش‌آموزان ایرانی ۷ درصد در گروه بالا، ۳۷ درصد متوسط، و ۵۵ درصد در دسته پایین قرار گرفته‌اند. دانش‌آموزانی که به لحاظ اجتماعی ـ اقتصادی در گروه بالا قرار دارند نمره ۴۹۳ و آن‌هایی که در گروه پایین اقتصادی و اجتماعی قرار دارند نمره ۳۸۱ و در گروه متوسط نمره ۴۴۵ کسب کرده‌اند.
دانش‌آموزانی که در مدارسی با نسبت‌های بالاتر دانش‌آموزان ثروتمند تحصیل می‌کنند، نسبت به دانش‌آموزانی که در مدارسی با نسبت دانش‌آموزان مرفه اقتصادی کمتری تحصیل می‌کنند، پیشرفت خواندن بیشتری دارند.
۲۹ درصد دانش‌آموزان ایرانی در مدارس مرفه، ۲۱ درصد در مدارس متوسط و ۵۰ درصد در مدارس محروم تحصیل می‌کنند.
