همان طور که ممکن است بدانید کیسه صفرا ارگانی گلابی شکل بوده که بخشی از سیستم گوارشی به حساب میآید. اندامی که موظف به ذخیره کردن مایع صفراوی تولید شده توسط کبد است. این اندام کوچک گلابی شکل با تخلیه مایع صفراوی در روده کوچک به فرآیند هضم مواد غذایی، بخصوص چربیها کمک میکند. ما در این مطلب قصد داریم که در مورد درد کیسه صفرا بیشتر صحبت کنیم. اینکه اول از همه ببینیم بیماری‌های کیسه صفرا کداماند؟ با علائم آنها آشنا شویم و همچنین در آخر راهکارهای درمان بیماری‌های صفراوی را بررسی کنیم. این مطلب را از دست ندهید و تا انتها همراه ما باشید.
کیسه صفرا کجاست؟
از نظر ظاهری کیسه صفرا گلابی شکل است. این اندام گوارشی کوچک درست زیر کبد و در بخش راست ناحیه شکمی قرار گرفته است. این ارگان محلی برای ذخیره شدن مایع صفراوی است. اکثر افراد به اشتباه بر این باور هستند که مایع صفرا در کیسه صفرا تولید میشود. اما این مایع در کبد تولید شده و توسط مجاری صفراوی به کیسه صفرا سرازیر میشود. در نهایت کیسه صفرا این مایع را به روده کوچک منتقل کرده که این کار به منظور کمک به هضم چربیها در فرآیند گوارشی انجام میشود.
حال که میدانید کیسه صفرا کجای بدن قرار گرفته وقت آن است که ببینیم کیسه صفرا دقیقا چیست؟
کیسه صفرا یک اندام تو خالی است، اندامی که درون آن مایع سبز رنگی به اسم صفرا ذخیره میشود. این کیسه و مایع درون آن هر دو بخشی از سیستم گوارشی بدن انسان محسوب میشوند. باز هم تاکید میکنیم که این اندام تنها وظیفه ذخیره کردن صفرای اضافی را دارد و این مایع توسط کبد تولید میشود. همچنین این ارگان گوارشی به طور تقریبی 10 سانتی متر طول و عرضی 4 سانتی متری دارد. به علاوه اینکه دیوار این ارگان از 4 لایه مختلف تشکیل شده است که این لایهها عبارت هستند از غشای مخاطی، ماهیچه، بافت سروزی و بافت پیوندی.
دلایل متعددی باعث بروز بیماری‌های صفراوی میشوند. از بین فاکتورهای موجود عللی مانند ژنتیک، افزایش سن، اضافه وزن، رژیم غذایی مملو از چربی و همچنین سبک زندگی ناسالم نقش بسزایی در بروز بیماری دارند. البته نباید این موضوع را نادیده گرفت که گاهی اوقات بیماری‌های زمینه‌ای هم میتوانند منجر به بروز عارضه‌های کیسه صفرا شوند.
این ارگان گوارشی درگیر یکسری بیماری‌های رایج شده که از این بین میتوانیم به التهاب کیسه صفرا، سنگ کیسه صفرا، سرطان کیسه صفرا، آبسه کیسه صفرا و... اشاره کنیم.
اجازه دهید بیشتر در مورد این بیماریها صحبت کنیم:
سنگ کیسه صفرا که معادل انگلیسی آن Gallstones بوده یک بیماری شایع صفراوی است. سنگهای کیسه صفرا همان طور که از نامشان مشخص است زائدههای جامدی هستند که در داخل این ارگان شکل میگیرند. اغلب اوقات به دلیل بالا رفتن میزان غلظت کلسترول موجود در صفرا این ماده به صورت بلورهای جامد تغییر شکل میدهد.
سنگهای صفرا ممکن است در طول زمان بزرگتر شوند. بدون شک این سنگهای ریز و درشت عملکرد طبیعی این عضو را مختل کرده، به عنوان مثال در فرآیند منقبض شدن کیسه صفرا برای تخلیه صفرا در روده ممکن است یکی از همین سنگها در مجاری گیر کند و درد زیادی برای فرد به همراه داشته باشد.
التهاب کیسه صفرا با نام کله سیستیت(Cholecystitis) هم شناخته میشود. این بیماری اکثر اوقات به دلیل وجود سنگ در کیسه صفرا و یا انسداد مجاری صفراوی ظاهر میشود. این بیماری دو نوع مزمن و حاد دارد. نوع حاد این بیماری به دلیل انسداد دهانه کیسه و وجود تومور ظاهر میشود. کله سیستیت حاد با درد در قسمت راست بالای شکم همراه است. از جمله علائم این بیماری میتوانیم به تب، زردی پوست، زردی چشم و استفراغ اشاره کنیم.
به علاوه اینکه کله سیستیت مزمن هم به دلیل وجود سنگ صفرا رخ میدهد که بعد از مدتی ضخامت کیسه صفرا بیشتر میشود. این بیماری درمان قطعی نداشته و گاها باید عضو بیمار با جراحی از بدن خارج شود.
آبسه کیسه صفرا به عنوان یک بیماری خطرناک و کشنده شناخته میشود. این بیماری بیشتر اوقات به دلیل وجود یک عفونت جدی در بدن فرد ظاهر میشود. این عفونت که دلیل اصلی بیماری است به خاطر مسدود شدن مجاری صفراوی شکل میگیرد. به علاوه اینکه ممکن است از طریق شریانها وارد جریان خون شود. آبسه کیسه صفرا با درد سمت راست شکم و تب و لرز همراه است. تشخیص به موقع این بیماری بسیار مهم بوده و بعد از تشخیص باید سریعا اقدامات درمانی دنبال شوند.
درد کیسه صفرا با توجه به بیماری که این عضو را درگیر کرده متفاوت است. به علاوه اینکه اغلب اوقات تا زمانی که عارضهها شدید نباشند نشانهای از خودشان نخواهند داشت. اما به طور کلی درد کیسه صفرا بیشتر اوقات ناحیه بالا و سمت راست شکم را درگیر میکند. گاهی اوقات هم این درد ممکن است در شانه سمت راست و حتی کمر دیده شود. به هر حال مسئله اینجاست که همیشه نباید به درد بسنده کرد و حتما باید به علائم دیگر بیماری هم دقت داشت.
افراد مبتلا به بیماری‌های صفراوی ممکن است علائم و نشانه‌های زیر را تجربه کنند:
• تب و لرز شدید
• احساس تهوع و استفراغ
• درد ناحیه میانی و راست شکم
• بی رنگی و یا کم رنگ شدن مدفوع
• درد ناحیه بالا و سمت راست شکم
• احساس درد بخصوص بعد از خوردن غذا
• زرد شدن رنگ پوست و زرد شدن قسمت سفیدی چشم
• انتقال درد از ناحیه بالای راست شکم به شانه سمت راست و کمر
• و...
فاکتورهای موثر در بروز بیماری کیسه صفرا دلیل خوبی برای مشورت با یک فوق تخصص گوارش هستند. بالاتر گفتیم که اضافه وزن، ژنتیک، سابقه بیماری در خانواده، بیماری‌های گوارشی و افزایش سن در بروز این بیماری نقش دارند. در نتیجه اگر این موارد شامل حال شما شده بهتر است زیر نظر پزشک قرار بگیرید. همچنین اگر که اخیرا علائمی مانند کاهش وزن ناگهانی و بی دلیل، زردی پوست، درد شدید ناحیه شکم، رنگ پریدگی و سردی پوست را تجربه کردهاید باید سریع به سراغ کمکهای پزشکی بروید. این علائم میتوانند زنگ خطری برای وجود بیماری‌های گوارشی باشند.
تشخیص بیماری‌های صفراوی به کمک معاینه اولیه و فیزیکی، بررسی سوابق بیماریها، سونوگرافی شکمی، رادیوگرافی، اسکن کبدی، آزمایش خون، اسکن رادیونوکلئید صفراوی، کلانژیوپانکراتوگرافی با رزونانس مغناطیسی و کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی امکانپذیر است. با این حال اولین کاری که پزشک انجام داده معاینه فیزیکی و پرسش و پاسخ در مورد علائم فرد است.
همچنین درمان بیماری‌های صفراوی با توجه به نوع بیماری، شدت آن، وضعیت بیمار و... میتواند متفاوت باشد. به طور کلی راهکارهای درمانی این عارضه‌های گوارشی شامل موارد زیر میشوند:
• دارو درمانی
• حذف یا درمان تومورها
• جراحی کوله سیستکتومی
• برداشتن عضو بیمار با جراحی
• کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی
• و…
اگر میخواهید که خطر و احتمال بروز بیماری‌های کیسه صفرا را به حداقل برسانید به نکات زیر دقت کنید:
• ورزش منظم داشته باشد. توصیه میکنیم که روزانه حداقل 1 ساعت فعالیت بدنی داشته باشد. ورزش بهترین راهکار برای جلوگیری از بروز بسیاری از بیماریها است.
• یک رژیم غذایی مغذی و سالم را دنبال کنید. غذایی که میخورید به طور مستقیم بر روی سلامت ذهن و جسم تاثیر میگذارد. در نتیجه قند و چربیها را به حداقل برسانید و در عوض فیبر بیشتر، ماهی، آجیل و خشکبار، میوه و لبنیات کم چرب مصرف کنید.
• آب به اندازه کافی بنوشید. هیدراته نگه داشتن بدن کمک کرده تا غلظت مواد موجود در خون به تعادل برسد.
• تا حد امکان مصرف سیگار و الکل را به حداقل برسانید. هر دو این موارد بهانه‌ای برای شروع بیماری‌های گوارشی هستند که این موضوع میتواند در بروز بیماری‌های صفراوی هم نقش داشته باشد.
در این مطلب سعی کردیم به طور خلاصه مهمترین نکات در مورد بیماری‌های کیسه صفرا، درد کیسه صفرا، علائم و راهکارهای درمانی آن را بررسی کنیم. همان طور که دیدید این عضو گلابی شکل نقش موثری در فرآیند هضم چربیها دارد. به علاوه اینکه اختلال در عملکرد آن درد شدیدی برای فرد بیمار به همراه دارد.
اگر در این زمینه به اطلاعات بیشتری نیاز دارید میتوانید سری به سایت درمانکده بزنید و جدیدترین مطالب پزشکی در رابطه با کیسه صفرا را مطالعه کنید. همچنین سوالاتی که در ادامه مطرح میکنیم از جمله پرسشهایی هستند که میتوانید در جلسه معاینه از پزشک خون بپرسید:
1. آیا باید عضو با جراحی برداشته شود؟
2. دوره درمان بیماری چقدر زمان خواهد برد؟
3. آیا مصرف دارو تاثیری در درمان بیماری خواهد داشت؟
4. و...
