به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، مهمان ارجمند این هفته برنامه «دستخط» متولد ۱۳۴۵ در تبریز است و از پزشکان به نام کشور و از مسئولین بهداشتی شناخته شده کشور است. به ویژه در یک سال اخیر در دوران کرونا، بسیار ایشان را دیده و صحبت‌های ایشان را شنیده اید و کسی است که در رشته تخصصی خودش در سال ۷۷ جراحی عمومی را گذرانده است و ۸ سال رئیس جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران بود و کار رسانه‌ای در حوزه پزشکی انجام داده و تقریباً حدود ۸ سال است که یکی از مهمترین سمت‌ها را در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برعهده دارد.
در خدمت ایرج حریرچی قائم مقام وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هستیم.
سلام عرض می‌کنم و خیلی خوش آمدید.
عرض سلام و ادب و احترام دارم.
آقای حریرچی چه خبر؟ اوضاع چطور است؟
اوضاع و احوال خوشبختانه به دلیل رعایت خوب مردم و اجرای دو طرح اصلی یعنی طرح هوشمند کنترل تردد‌ها و طرح «شهید سلیمانی»، الان مرگ و میر و بستری‌ها بیش از ۸۰ الی ۹۰ درصد نسبت به دوران اوج آبان ماه کاهش یافته است، ولی مانند همه کشور‌ها تا موقعی که حتی یک نفر مبتلا به کرونا داریم، اوضاع شکننده است.
فراموش نکنیم با یک نفر مبتلا در کشور‌ها ویروس چرخش پیدا کرد. الان روزی ۵۰۰-۴۰۰ و برخی روز‌ها ۶۰۰ نفر بستری داریم. در این نوع همه گیر‌ها دو سطح برنامه داریم؛ یک سطح ایجاد محدودیت‌های شدید است؛ منع رفت و آمد، منع خروج مردم از خانه ها، تعطیلی‌ها و امثال این است. این معمولا در اوج همه‌گیری اعمال می‌شود. وقتی کنترل شد و شعله‌های مختلف از این آتش در جا‌های مختلف داریم طرحی مانند طرح شهید سلیمانی اجرا می‌شود که خانه به خانه بررسی کند و محله به محله بررسی شود، افراد تست شوند، هر کسی غربالگری و مثبت شد، ایزوله و قرنطینه کند، پایش خوشه‌ها باید انجام شود.
*اخیراً گفتید اگر مردم این مراقبت‌ها را رها کنند، خطر دارد و می‌تواند اوج داشته باشد و گفتید ۱۱ ماه است که این ویروس در کشورمان وجود دارد و جهش نداشته و حالا ممکن است جهش ایجاد شود.
بله؛ در آفریقای جنوبی، انگلیس، برزیل، ژاپن و آلمان، زمانی که ویروس چرخش داشت، از ما کمتر بوده است و در این کشور‌ها جهش داشته است. یعنی این ویروس‌ها ذاتاً به سمت جهش‌ها می‌روند و گاهی این جهش‌ها به سمت بدتر شدن است و گاهی به سمت خوب شدن است.
*گفته بودید مراقبت‌ها اگر تشدید و حفظ شود می‌توانیم عید را راحت‌تر برگزار کنیم و حتی از واکسن زدن؟
بله. ساده‌ترین اقدامی که می‌توانیم انجام دهیم و کم هزینه‌ترین است این است که ۹۵ درصد از مردم از هنگام خروج از خانه تا برگشت به خانه ماسک بزنند. همین می‌تواند به اندازه کل تعطیلی‌ها و غربالگری‌ها تاثیر بگذارد حتی از واکسن زدن تاثیرگذارتر است. این را منابع غربی اذعان دارند. سازمان بهداشت جهانی به این امر اذعان دارد. اگر همه مردم واکسن تزریق کنند میزان تاثیر حدود ۹۵-۹۰ درصد است. این درصد بالایی است، ولی همین ماسک همان اندازه و بلکه بیشتر تاثیر می‌گذارد.
*فکر می‌کردید چنین بحرانی را در یک سال با این سختی طی کنید؟ سال گذشته این موقع تازه زمزمه‌های این بیماری بود.
هیچ بحرانی در ۱۰۰ سال اخیر حتی جنگ جهانی در بازه زمانی یک ساله این میزان اقتصاد، اجتماع، سیاست و فرهنگ را تحت تاثیر قرار نداده است. البته این آقای بیل گیتس چند سال پیش پیش‌بینی کرد که مهمترین بحرانی که بشریت را تهدید می‌کند، بیماری‌های ویروسی و باکتریایی است و همانجا گفته بود بشریت آمادگی ندارد با این مقابله کند.
خیلی از صنعت‌ها از بین رفت؛ صنعت گردشگری بسیار صدمه دید. کشتی‌های غول‌پیکر گردشگری حدود ۳۰ درصد از بین رفت، عمیق‌ترین تاثیر در اقتصاد بود و الان می‌گویند در فرهنگ هم سال‌ها تاثیرگذار است. امروز CNN گزارش علمی از مجله لنست پخش می‌کرد که موضوع خستگی مزمن در کسانی که مبتلا شدند، پدیده شایعی است. آن‌هایی که سیستم تنفسی شدید درگیر شد، قسمتی از ریه‌ها از بین رفته و قابل برگشت نیست. این میزان که سی‌تی اسکن می‌گیریم که بدانیم ریه درگیر است یا خیر، این اشعه خودش سرطان‌زاست.
*این ویروس انگلیسی، همان ویروس جهش یافته است؟ ظاهرا تا الان ۶ تا ۷ مورد داشته ایم؟
بله ۷ مورد است. اما رفتار بسیار غیراخلاقی که در کشورشان هم برای مردم خودشان انجام دادند و هم برای کشور‌های دیگر انجام دادند که منجر شد با اتحادیه اروپا و امریکا و کشور‌هایی همچون ما درگیر هستند، دیر اعلام کردن بود.
انگلیس تنها کشور اروپایی است که بیش از ۱۰۰ هزار کشته داده است با اینکه جمعیت زیادی ندارد، اما همین را کتمان کردند، برای مردم خودشان هم کتمان کردند و برای کشور‌های دیگر هم کتمان کردند، کشور‌های دیگر را آلوده کردند. ما، چون مراوده زیادی نداریم از آنجا خیلی برای کشور ما وارد نشده است اما از کشور‌های دیگر چرخش یافته است، اروپا را بسیار تحت تاثیر قرار داده است. اول گفته می‌شد سرایت‌پذیری و بیماری‌زایی آن بیشتر است، اما الان معلوم شده مرگ و میر آن هم بیشتر است. انگلیس هفته گذشته فوت روزانه هزار و ۸۰۰ نفر در کشور خودشان که جمعیت متوسطی دارد، تجربه کرد.
*آمریکایی‌ها کشته‌های زیادی که دارند؛ بخشی‌اش به این دلیل است؟
نه، در ۲۳ ایالات آن‌ها این ویروس دیده شده، ولی هنوز این ویروس خیلی پخش نشده است. علت اصلی گسترش کرونا، سیاست‌های ترامپ بود. بیکاری‌های زیادی را در پی داشت، خیلی اقتصاد را تحت تاثیر قرار داد و کشته‌های زیادی در برداشت، ولی آن‌ها هنوز مانده که ویروس انگلیسی در بین شان تاثیر خودش را نشان دهد.
*هر کسی مشکوک به ویروس انگلیسی باشد pcr می‌گیرید؟
بله، همه افراد را pcr می‌گیریم و اگر کسی مشکوک باشد که با مسافری که از آنجا آمده، تماس داشته یا خودش مسافر بوده، تست‌های اختصاصی می‌گیریم؛ ضمن اینکه از افراد معمولی که تستشان مثبت می‌شود، در حالی که هیچ سفری نداشته‌اند و هیچ تماسی با مسافر نداشته‌اند، کد‌های ویروس انگلیسی را در درصدی از نمونه‌ها چک می‌کنیم.
*الان مردم یک سال است که خسته شده‌اند، کشته‌های زیادی در اثر این بیماری داشتیم. بسیاری از خانواده‌ها داغدار شدند، خانواده‌ها در خانه مانده‌اند و بچه‌ها تحت فشار هستند. این باعث شده قدری مسافرت بروند و خیلی جدی نمی‌گیرند.
بیشتر از اندکی شُل کرده‌ایم. ما اندازه می‌گیریم و مراکز بین المللی هم همچون IHME هم میزان حرکت موبایل‌ها را اندازه می‌گیرند. در ۳-۲ ماه اخیر میزان تحرک مردم را اندازه‌گیری کرده‌ایم که نسبت به دوره مشابه یعنی دی یا آذر گذشته حدود ۵ درصد کاهش پیدا کرده است. مسافرت‌ها بدلیل محدودیت‌ها کم شده است، اما رفتن به توچال و کوه‌های اطراف تهران ۳ برابر و نیم شده و مهمانی‌ها افزایش یافته است، همچنین دورهمی‌های خانوادگی افزایش یافته است.
در آمریکا در چند ماه اول که مدارس تعطیل شد، سوءتغذیه ایجاد شد، این اندازه‌گیری شده بود. برای اینکه تعداد قابل توجهی از خانوار‌های آمریکایی‌ها بچه هایشان وابسته به غذایی هستند که در مدرسه داده می‌شود. یا وسع این را ندارند یا وقت و امکان ندارند که غذای بچه را آماده کنند؛ مثلاً مادر و پدر شاغل هستند. نکته مهم این است غرب که دنیا را اداره می‌کند، انحطاط اخلاقی و عقب‌ماندگی اجتماعی و سیاسی‌اش را در موضوع واکسن کرونا به وضوح نشان داده است.
الان مرز‌های ایرلند بین اتحادیه اروپا و انگلیس جنگ است و مرز را بسته‌اند، برای انتقال واکسن ... مثلاً وزیر بهداشت انگلیس محترمانه گفت از این واکسنی که ساختیم، به همه دنیا می‌دهیم، کشوری هستیم که دانشمندان زیادی داریم البته مردم خودمان انگلیس در اولویت هستند. وزیر بهداشت آلمان هم پیشنهاد کرد و الان هم اتحادیه اروپا تصویب کرده است. الان اتحادیه اروپا محدودیت جدی در خروج واکسن از اتحادیه اروپا ایجاد کرده است، یعنی ابتدا به خودشان تزریق می‌کنند و درون خودشان هم دعوا دارند. مجارستان مجبور شد نوع چینی واکسن را بخرد.
رئیس سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد که با این وضعیت هم شکست اخلاقی خوردیم و هم اقتصاد همچنان در دنیا رشد منفی دارد، بدلیل عدم توزیع عادلانه واکسن! مثلا برخی کشور‌ها مثل کانادا ۱۰ برابر مصرف جمعیت خودشان واکسن خریداری کرده است، امریکا ۳ و نیم برابر خریداری کرده است، دانمارک ۴ و نیم برابر و انگلیس ۷ برابر خریداری کرده است.
همان زمان که پول داشتند خریداری کردند، چون نمی‌دانستند کدام واکسن به نتیجه می‌رسد و این را ذخیره کردند، چون نمی‌دانند این واکسن چند سال ایمنی می‌دهد و این را ذخیره می‌کنند و بعد اگر مصرف نشد، به قیمت گران‌تر بفروشند! یعنی جنگ کاملاً اقتصادی استعمار و استثمار مدرن و کثیف!
رئیس سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که خیلی از کشور‌های افریقایی ۲۵ واکسن هم به آن‌ها نرسیده است!
*وضعیت واکسن داخلی و تحقیقاتی که انجام دادیم خوب پیش می‌رود؟به رغم تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی که داشتیم.
بله، تا الان با تلاش دانشمندان ایرانی و با حمایت و سرمایه‌گذاری بسیار مناسب در این شرایط این خوب می‌رود.
بله. مثلا ستاد اجرائی فرمان حضرت امام (ره) رقم‌های چند صد میلیاردی برای واکسن سرمایه‌گذاری کرد؛ در حالی که سرمایه گذاری پرریسکی است. فرانسه اعلام کرد واکسنی که داشت می‌ساخت را کلاً کنار گذاشت. برخی از این لباس‌هایی را که الان ستاد فرمان اجرایی حضرت امام برای کسانی که با خود ویروس کار می‌کنند خریداری می‌کند، دانه‌ای ۶۵ میلیون تومان است؛ چون با ویروس زنده کار می‌کنید و باید ویروس تضعیف و کشته شود و بعد مدلی که واکسن دارد اطمینان حاصل شود که کشته و تضعیف شده است. این کار سختی است. ۱۲ ساعت باید بنشینید و کار کنید.
پس یکی تلاش دانشمندان و علم ایرانی است، بار علمی در کشور موجود بوده است، دیگری حمایت معنوی و مادی که از این‌ها شد و واقعیت این است که ما آدم‌های علمی هستیم، ولی عنایت خداوند تاثیر داشت.
*به مردم می‌خواهیم این را بگوییم که این ۵-۴ ماه بیشتر رعایت کنید واکسن ما می‌رسد و ما محتاج کسی نیستیم. واکسن ما هم مطمئن‌ترین واکسن است. مردم چند ماه باید رعایت بیشتری داشته باشند؟
ترکیبی که در ستاد ملی کرونا تصویب شده است، اتکا حداکثری به واکسن داخلی اس، ولی در بازه زمانی تا آماده شدن واکسن‌های ایرانی، استفاده از واکسن خارجی مطمئن و مورد تائید سازمان غذا و دارو هم است؛ یعنی ما تا آن زمان هم صبر نمی‌کنیم.
تعدادی برای کسانی که در خط مقدم مقابله با کرونا هستند، برای بیماران پرریسک هم واکسن تهیه می‌کنیم، آن هم تهیه و تزریق می‌شود. نکته این است که برای تزریق واکسن هم فرمول آمریکا را ببینید، فرمول کشور‌هایی که تزریق می‌کنند. بعد از این که واکسن شروع شد و به ۵۰-۴۰ درصد مردم رسید تا اطلاع ثانوی رعایت این دستورالعمل‌ها لازم است.
بعد از اینکه به ایمنی جمعی رسیدیم که می‌گویند ۸۵-۷۰ درصد افراد باید تزریق کنند، آنوقت ایمنی جمعی حاصل می‌کنیم اما نکته مهم این است آیا این واکسنی که تزریق می‌کنیم به اندازه یک سال ایمنی می‌دهد؟ به اندازه دو سال یا ۱۰ سال یا ۱۵ سال ایمنی می‌دهد؟ در بین واکسن‌های ویروسی که تاکنون دیدیم، ایمنی این نوع ویروس معمولاً بیش از یکی دو سال نیست. موضوع دیگر جهش ویروس است. ممکن است ویروس جایی جهش کند که برخی از واکسن‌های موجود به جهش آفریقای جنوبی اثرگذار نیستند.
اینجا هم ما حُسنی داریم، چون خط تولید و دانش این را داریم وقتی برای نوعی که ۸۰ درصدش باقی مانده است واکسن تولید کنیم، برای نوع تغییریافته هم می‌توان واکسن تولید کرد؛ ضمن اینکه انواع روش‌های واکسن سازی را انجام می‌دهیم. تقریباً تمام روش‌هایی که در دنیا هست در گروه‌های مختلف این روش ... و چه روش چینی‌ها و چه روش ویروس ضعیف شده و چه انتقال بر مبنای ویروس دیگر و چه بر مبنای mRNA که برای فایزر و مدرناست، همه را در داخل کشور داریم تولید می‌کنیم. اولین واکسن برای ستاد اجرائی و بنیاد برکت، چون بر مبنای ویروس کشته شده است، آنتی‌ژن‌های متعددی را در بدن باعث ایمنی می‌شود و در صورت جهش، ایمنی آن نسبت به ویروس انگلیسی هم موثر است.
*گفته بودید روش سرکوب که در چین و نیوزلند و کره و تایوان اجرا شده، موفق بوده است؛ مثلا درباره تایوان گفتید ۲۷ میلیون جمعیت دارد و الان ۲۰۰ روز است که یک فوتی هم ندارد.گفته اید مدل «پنیر سوئیسی» را باید برای کشور اجرا کنیم. این چه مدلی است و با سرکوب متفاوت است؟
بله. این برای یکی دو ماه پیش است. ببینید دو مدل هست؛ یکی مدل حذف است. کشور‌هایی که از نظر اقتصادی قوی بوده‌اند و مدل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مردم آن‌ها طوری بود که می‌توانستند این را اجرا کنند، ۸ کشور بوده اند که سیاست حذف را با همراهی مردم یا با روش‌های مقتدرانه و اعمال قدرت انجام دادند، منتهی تقریباً کل دنیا چه اروپای غربی، چه آمریکا و کانادا و چه کشور ما سیاست انقباضی و انبساطی را پیش گرفته‌اند. در این مدل انقباضی و انبساطی از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود که اصطلاحاً به آن پنیر سوئیسی گفته می‌شود.
پنیر سوئیسی را اگر دیده باشید، ورقه ورقه است؛ اگر آن را در ۱۰ ورق بگذارید، اگر یک ورق بگذارید چند سوراخ دارد، اگر فقط به سمت تعطیلی بروید چند سوراخ دارد که ویروس از آنجا راه خودش را پیدا می‌کند، یک ورق دیگر می‌گذارید و استفاده از ماسک است. سوراخ این دو با هم منطبق نیست. ضعف اولی را دومین ورق می‌پوشاند. اقداماتی که در آذر ماه با همکاری مردم انجام دادیم تکه‌های ممانعت خوب به هم چفت شد؛ ولی وقتی کوتاه می‌آئیم، ویروس یک مسیری را رد می‌کند و به مردم می‌رسد.
*این همکاری وزارت بهداشت و بسیج در طرح شهید سلیمانی هم خیلی جواب داده است.
بله؛ بسیار خوب بود. ما از بسیج و سپاه تشکر می‌کنیم که همکاری بسیار خوبی انجام دادند، یعنی واقعاً خجالت می‌کشیدم که فرماندهان بزرگ این نیرو‌ها در دفتر ما، دفتر وزیر و دفتر معاونین وزیر نشسته اند با فرمان حضرت آقا، این بزرگواران می‌گفتند ما تحت امر شما هستیم، بگویید در این جنگ باید چه کار کنیم، شما بگوئید که ما انجام دهیم.
حتی یکی از فرماندهان نیروی انتظامی با مدلی که برای منع تردد و محدودیت‌ها داشتیم مخالف بود، اما ایشان گفتند ما، چون تحت امر هستیم اجرا کردیم.
*خیلی‌ها در آن اوایل، جدای از اثرگذاری طرح شهید سلیمانی و کار‌های دیگر، این امر تردد‌های شبانه جاافتاده نبود که ۹ شب تا ۴ صبح برای چه باید منع تردد باشد و خیلی‌ها مخالف بودند. بعد که این طرح اجرا شد، نتیجه آن مشخص شد که جواب داد.
هدف ما این بود که دورهمی‌های خانوادگی، دورهمی‌هایی که در رستوران‌ها و کافی شاپ‌ها تشکیل می‌شود، کاهش دهیم.
*در مورد تلاش کادر بهداشت و درمان و جهادی که خانواده آن‌ها کردند، خیلی بازگو نشده است. یکی دو مورد از صحبت‌های شما دیدم که مثال زدید خانم دکتر شاهرخ، جراح و فوق تخصص پلاستیک به بخش کرونا کار می‌کند.
به عنوان پزشک عمومی!
*یا یک رزیدنتی که ۳۷ روز بالای سر همکار خود می‌ایستد و آزمون تخصصی را شرکت نمی‌کند.
آن رزیدیتی هم که روی تخت بوده، چشمش را از دست داده بود! یا پزشکان بازنشسته و سن و سال دار که می‌آیند تا به جوانان روحیه بدهند. بله، این اتفاقی که در کشور ما رقم خورد، بی نظیر بود. اخیراً دکتر گلشن استاد برجسته ریه دانشگاه اصفهان را داشتیم که شهید شدند. ایشان اهل لرستان و از نظر علمی بسیار برجسته بودند، بازنشسته بودند، ولی هر روز در بخش کرونا حضور داشتند و درمان بیماران را انجام می‌دادند. خودش مبتلا شد و CTscan را دید گفت «بر گردنم رشته‌ای افکنده دوست، می‌برد هر جا که خاطرخواه اوست»! فهمیده بود رفتنی است. از این افراد کم نداشتیم.
پرستار ۲۴ ساله که بچه ۲ ساله دارد و یا تازه ازدواج کرده، در حالی که به خیلی از مردم عادی می‌گوییم ماسک بزنید، می‌گویند خسته شدیم، ولی این پرستار ۳ ماه به خانه نمی‌رود. برخی از این پرستاران مجرد هستند، ولی پدر و مادر پیر دارند و برای همین به خانه نمی‌روند. برخی از مردم که اعتراض می‌کردند برای زدن ماسک، به آن‌ها می‌گفتم ۱۲ ساعت لباس مخصوص پرستاران را بپوشید و بنشینید. با بیماران کرونایی هم کاری نداشته باشید و ببینید تاب می‌آورید؟! از تعداد اندکی از پزشکان هم گله داریم که مطب‌هایشان را بستند یا نیامدند...
*چند درصد بودند؟
اندک است و نمی‌خواهم درصد تعیین کنم یا بیان کنم، ولی قاطبه جامعه پزشکی ما را نگاه کنید، حضرت آقا در این یک سال به یاد ندارم سخنرانی کرده باشند و از جامعه بهداشت و درمان تشکر نکرده باشند. چرا مراقبت از بهداشت و درمان را تاکید می‌کنیم؟ وقتی قرار است کسی بار ۱۰۰ کیلویی را بلند کند، اگر ۱۵۰ کیلو بار بگذارید همان ۱۰۰ کیلو را هم نمی‌تواند بلند کند. ما باید از کادر بهداشتی و درمانی تشکر کنیم و همکاری مردم باید این گونه باشد که از این کادر مراقبت کنند و تحت فشار نباشند.
*آقای دکتر چند شهید تا الان داده ایم؟
برای این کمیته‌ای گذاشتیم تا کسانی که از کادر درمان و بهداشتی مبتلا شدند، کمیته و بنیاد شهید هستند که بررسی می‌کنند. آمار ما سه رقمی است، ولی عدد دقیق را نمی‌خواهم بیان کنم.
*در زمانی که آقای قاضی زاده هاشمی آمد و طرح تحول سلامت اجرا شد، در این برنامه میزبان خیلی از وزرای بهداشت اسبق بودم. خیلی‌ها گله‌مند بود که این چاه ویل پر نمی‌شود و حرکت درستی نیست و در نهایت هم متوقف می‌شود، ولی الان برخی‌ها اذعان می‌کنند اگر در این کرونا سیستم درمانی ما قوتی پیدا کرده و توانسته است در این یک سال خدمات ارائه کند، بخاطر آن طرح تحول و کار‌هایی است که در این طرح انجام شده است.
در آغاز شیوع کرونا ۱.۷ تخت به ازای هر نفر داشتیم؛ ۱۳۰ هزار و چند تخت در بیمارستان‌های کل کشور داشتم. در کل تاریخ کشور ۱۳۶ هزار تخت داشتیم و ۲۵ هزار تخت در دوره «طرح تحول» ایجاد شده است و ۴۵ هزار تخت موجود کامل بازسازی شد؛ این دستاورد نظام بود.
همین دو واکسنی که الان یکی را با کوبا تولید مشترک داریم، نطفه این زمانی بسته شد که مقام معظم رهبری اجازه دادند ۱۰۰ میلیون دلار از صندوق ذخیره ارزی برای دو واکسن برداریم؛ این ادامه همان تکنولوژی است. تعداد زیادی پرستار استخدام شده است. ظرفیت ورودی پرستاری دو برابر شد، ورودی پزشکی افزایش یافت. همه این‌ها دستاورد‌هایی است که مهم بود و خوب بود ادامه یابد. بسیاری از پزشکان وقتی این شرایط کرونایی را دیدند، به مفید بودن طرح تحول سلامت اذعان کردند.
*در مورد کرونا گرفتن خودتان بگویید؛ چه زمانی فهمیدید؟ استرس داشتید؟
تحرک ما در آن یک ماه قبل از کرونا در وزارتخانه بسیار زیاد بود، من در شهرستان‌های مختلف برای بازدید می‌رفتم. آن روزی که فهمیدم کرونا است، آن جلسه‌ای که خدمت سخنگوی دولت آقای دکتر ربیعی بودیم، من وارد سالن شدم احساس کردم گرمم هست. هنوز در تصور کرونا نبودم. فکر می‌کردم سالن گرم است. جلسه را تمام کردیم و پائین آمدم و وقتی در ماشین نشستم احساس گرمای شدیدی کردم. کنار داروخانه ایستادم و درجه تب را سنجیدم و تب ۳۹ درجه بود. فهمیدم اوضاع خیت است! .
همانجا هماهنگ کردم و تست دادم. خودم را قرنطینه کردم و خانه نرفتم البته اشتباه کردم، ولی یکی از هتل آپارتمان‌های متوسط رفتم. ۹ روز کامل تنها بودم و این خیلی بد بود. فقط دکتر جان‌بابائی یکبار آمد و وسایلی برای من تهیه کرد و تنها کسی که آن زمان دیدم، دکتر جان‌بابائی بود.
خیلی شرایط سختی بود و بیرون هم شایعه بود که این‌ها درمان‌های عجیب غریبی دارند. من هم با دو قرصی که آن زمان وجود داشت، تامیفیلو و کلروکین درمان شدم و بعد معلوم شد تامیفیلو اصلا تاثیر ندارد و یکی گفته شد تاثیر کمی دارد. تزریق هم خودم انجام می‌دادم. شرایط سختی بود. رسانه‌های فارسی زبان شایعاتی منتشر می‌کردند و آن‌ها ذاتاً همین رفتار را دارند و رسانه‌های بین المللی هم، چون تا آن زمان کسی از مسئولین کشور‌ها مبتلا نشده بود، خبر ابتلای من را تمام شبکه‌های انگلیسی زبان بعنوان خبر مهم منتشر کردند.
علیه من صحبت می‌کردند که این چه کشوری است که مسئول آن نمی‌تواند خودش را کنترل کند! افرادی از داخل هم همین روال را پیش گرفتند. من زخم زبان آن‌ها را ناراحتم نکرد، ولی برخی از زخم زبان‌های داخلی ناراحتم کرد و برخی نیز به شوخی. من آن زمان می‌گفتم این بیماری ۲.۵ نفر را مبتلا می‌کند. دو هزار و ۵۰۰ نفر از دولت و ... می‌گفتند دکتر حریرچی ما را مبتلا کرده است. بعد هم که عالم‌گیر شد و رئیس جمهور امریکا، فرانسه، بلژیک و برزیل و ... گرفتند، ولی آن زمان خیلی فشار روی من بود.
*آن زمان موردی که بسیار سروصدا کرد تقلید صدایی بود که از شما انجام شد.
اینکه خیلی بود.
*این فرد را دستگیر کردند.
یک نفر ظاهرا در ایران بود. یک نفر در آلبانی بود.
*از منافقین بود؟
بله. یکی منشا آنجا بود و چند کانال اینستاگرام کاذب به نام من زده شد و پلیس فتا در این زمینه زحمت کشید و با عملیات پیچیده‌ای این کانال‌ها را حذف کردند. الان هم دم دستی روی این‌ها می‌زنند هیچ یک مربوط به من نیست.
*شما متولد ۱۳۴۵ در تبریز هستید؟
بله.
*پدر چه کاره بودند؟
پدر من معلم و استاد دانشگاه بودند.
*چند برادر و خواهر بودید؟
دو برادر و خواهریم.
*شنیده بودم که پدر با استاد شهریار خیلی نزدیک بودند.
بله. پدر من استاد ادبیات و شاعر بودند، تخلص ایشان را استاد شهریار انتخاب کرده بود که به نام «بی‌نام» بود. یکی از شعر‌ها معروف ایشان در وصف هسته اصلی مجاهدین بود که آن زمان محمد حنیف‌نژاد و سعید محسن تبریزی بودند؛ هسته اصلی سازمان مجاهدین، سه نفر اول آن زمان قبل از تغییراتی که داشتند منظور است.
ایشان این شعر را گفته بود که «غمم این نیست که خونین دل و بشکسته پرم/ غم مرغان گرفتار قفس می‌کُشدم/ نه همین تنگی این تنگ قفس می‌کشدم/ که ز بس تنگ بود سینه نفس می‌کُشدم». شعر بلندی بود که درباره دستگیری آن‌ها بود. برای همین خانه استاد شهریار بسیار رفت و آمد داشتیم. تقریبا هم محله‌ای بودیم و ۵۰۰ متر خانه‌ها فاصله داشت.
*شما هم نزد استاد رفته بودید؟
بله، توفیق داشتم. الان ذهنم تیز نیست، ولی آن زمان حیدربابا را کامل حفظ بودم. سفیر شوروی آن زمان در ایران، اهل آذربایجان آن‌ها بود. به دیدار شهریار آمده بود به من گفته بودند، این شعر حیدربابا را بخوانم. پزشکی که قبول شدم منزل شهریار برای خداحافظی آمده بودم، خیلی گریه کرد. او خودش دانشجوی طب بود. تا سال آخر هم خواند و خاطرات او زنده شد و شعری برای من نوشت. از شعر‌های گفته شده با خط خودش برای من نوشت. خط خیلی خوبی داشت. به من گفت مثل من عاشق نشوی! گفتم من از این جربزه‌ها ندارم. (می‌خندد). رابطه ما این چنین بود.
یکی از خاطرات من این است که پدرم معمولا مخالف بود که من جبهه بروم، بعد از کربلای ۴ و ۵ مدت‌ها از من بی‌خبر بودند، من زنگ زدم که بگویم حالم خوب است گفت شهریار می‌گوید بیاید و من او را ببینم. من برای یکی دو روز به تبریز آمدم. پدرم شروع به گفتن این حرف‌ها کرد که نرو و بمان و درس خودت را ادامه بده. من این شعر را خواندم.
شهریار تضمینی از سعدی دارد که آن را خواندم که «تیر را قوت پرهیز نباشد ز نشانه، مرغ مسکین چه کند گر نرود در پی دانه، پای عاشق نتوان بست به افسون و فسانه،ای که گفتی مرو اندر پی خوبان زمانه، ما کجائیم در این بحر تفکر، تو کجائی»! شهریار آن زمان اوج انقلابی‌گری او بود. سال گذشته اش آقا به تبریز آمده بودند و شهریار شعر‌های زیادی خوانده بود. این را به یاد دارم موقعی که مقام معظم رهبری در مقام ریاست جمهوری آمده بودند یک چک سفید به شهریار داده بودند؛ چون شهریار در سختی بسیار زندگی می‌کرد. بسیار کم خرج و تنها بود. من این چک را دیده بودم که پشت چک امضا شده بود که به حساب جبهه جنگ واریز شود.
*۲۳ سال داشتید که حاج خانم را در دانشگاه دیدید و مثل شما رشته پزشکی خوانده اند؟
روانپزشک هستند. هیئت علمی دانشگاه تهران هستند.
*چند فرزند دارید؟
دو فرزند دارم.
*پسر هستند؟
یک دختر و یک پسر است. دخترم هم روز عید غدیر به دنیا آمده است. پسرم سوم شعبان به دنیا آمده است.
*در خصوص مهرداد میناوند که به رحمت خداوند رفتند، رئیس نظام پزشکی یا سخنگوی نظام پزشکی گفته بودند، استودیو‌های صداوسیما باعث این اتفاقات می‌شود در صورتی که عکس سال گذشته این دوستان بود که استناد کردند و در برنامه شوتبال شبکه نسیم آمده بودند. آقای میناوند و انصاریان به برنامه‌هایی رفته بودند که مربوط به شبکه‌های اینترنتی است. آن برنامه اینترنتی بود که اصلاً به صداوسیما مرتبط نمی‌شد.
*بله، من هم میدانم به صداوسیما ارتباطی نداشته، البته جناب آقای علی عسگری هم یکبار در ستاد ملی کرونا و هم جلسه‌ای که ما با وزیر محترم مشترک با ایشان داشتیم، اشاره کردند که نقش صداوسیما الان پررنگ است و وقتی به مردم توصیه می‌کند بیرون نروند، بالاخره مردم تفریح و سرگرمی می‌خواهند.
سریال و فیلم هم نمی‌توان با ماسک تولید کرد، منتهی تقاضای ما این است که موضوع کرونا مخصوصاً این نوع واریانتی که در کشور ما و کشور‌های دیگر دنیا وارد شده، هرجا وارد شده همه گیر شده است. یعنی در پیک اول و حتی پیک دوم اگر کسی در خانواده درگیر می‌شد دیگران خیلی درگیر نمی‌شدند، اما الان در این پیک یکی از خانواده درگیر شده، بقیه اعضا را نیز درگیر کرده است، ولی کسی که پشت دوربین است، اگر می‌خواهید حالت چهره دیده نشود آن که پشت دوربین ایستاده، منشی صحنه و عوامل صحنه است ماسک را استفاده کنند.
آقای میناوند، چون ظاهرا بیماری زمینه‌ای داشته و مدتی کورتون مصرف کرده است، در ایشان علائم شدیدتر بوده و زمانی که آمده ۸۰ درصد ریه ایشان درگیر بوده است. یک فردی همچون مرحوم میناوند مگر کم است؟ اولاً بعنوان یک هموطن، ثانیاً ورزشکاری است که خیلی‌ها را در تیم ملی خوشحال کرده است. خب دل ما می‌سوزد که این را بیان می‌کنیم. می‌خواهیم بگوییم رعایت شود و هر جایی بتوانید باید مراعات کنید. صداوسیما در همکاری خودش در مورد اطلاع‌رسانی بی‌نظیر بوده و سنگ تمام گذاشته است و این واضح است.
*آقای حریرچی در زمان انقلاب ۱۲-۱۰ ساله بوده است؟
بله.
فعالیت انقلابی خاصی نداشتید پس.
خداوند توفیقی داده بود که خانواده و پسرعمو‌های پدرم فعال بودند و توفیقی خداوند به من داده است که تابستان ۵۷ جو انقلابی بود، ۲۹ بهمن ۵۶ اتفاق افتاده بود و جو انقلابی در تبریز بود. به اندازه بچگی خودمان کار می‌کردیم. یک کتابی به نام «در ویتنام» بود، جلد سوم درباره شکنجه بود و آن را از مسجد به اینور و آنور می‌بردم. زیر لباس می‌گذاشتم و جابجا می‌کردم. کتاب‌های دکتر شریعتی را جابجا می‌کردم.
*چند سالگی به جبهه رفتید؟
من مثل همه بچه‌ها از جوانی رفته ام. دانشجوی پزشکی بودیم و ما را بعنوان پزشک به خط مقدم می‌فرستادند. امداد و اورژانس صحرایی بودم و اکثر لشگر‌ها بودیم. اغلب لشگر حضرت رسول یا ۱۰ سیدالشهدا (ع) که برای کرج بود، ولی از آنجا‌ها جا‌های مختلف می‌فرستادند. برای شیمیایی لشگر همدان، ۲۵ کربلا رفته ایم.
*بیشتر به عنوان پزشک بودید تا رزمی؟
بله؛ امدادگر بودیم. اینطور نبود که در بیمارستان باشیم. معمولاً گاز سیانور که می‌زدند کسی که به او برخورد می‌کرد در کسری از دقیقه فوت می‌کرد. یک بار نزدیک آنجا این گاز اصابت کرد و یک گروهبان ارتش را آوردند. فیلم این هم موجود است و فکر کنم تلویزیون هم پخش کرده است.
ما او را احیا کردیم و چون با گاز سیانور برخورد داشت که کشنده است، آنتی دوز آن تزریق شد و ایشان بلند شد و حالش بهتر شد و گفت کاغذ بیاورید. لوله تنفسی داشت و نمی‌توانست حرف بزند. نوشت اسم بچه را ابوالفضل بگذارید و دوباره افتاد و یک ربع تا ۲۰ دقیقه‌ای افتاده بود. دوباره به هوش آمد، از او پرسیدم خانم شما باردار است؟ گفت بله. یعنی فکر کرده بود شهید می‌شود و اسم بچه را انتخاب کرده بود.
*سال ۷۷ تخصص‌تان را در جراحی عمومی گرفتید.
بله. البته آن زمان ۶ رشته لوکس بود و افرادی که معدل بالا داشتند می‌توانستند وارد شوند؛ چشم، کوش و حلق و بینی، اورولوژی و ... بود. من به رشته ارولوژی رفتم و خدا رحمت کند دکتر جبل عاملی که رئیس دانشکده و استاد تمام بود به من گفت اگر اورولوژیست خوبی شوید ۶ ماه رشته جراحی بروید. من هم بخش جراحی عمومی آمدم و از این خوشم آمد. گفتم اجازه بدهید من در همین رشته بمانم و وارد اورولوژی نشوم و در همین بخش جراحی عمومی بمانم. هم انترنی، هم رزیدنیت را در دانشگاه تهران بیمارستان امام (ره) طی کردم.
*الان هم عمل می‌کنید؟
بعد از این که جراحی گذراندم، فلوشیپ سرطان هم گرفتم. واقعیت این است که خیلی عمل می‌کردم. در دورانی که مسئولیت نداشتم، سالی هزار تا هزار و ۱۰۰ عمل می‌کردم. هیچگاه خصوصی عمل نکردم و همیشه در بیمارستان دولتی و بیمارستان امام خمینی بودم. در دوره اخیر که دو سال اول ۵ تا عمل داشتم.
*جراحی کار سختی است. این که بشکافید، استرس و سخت است.
یک استادی داشتم، همراه دوست خود که وکیل بود به بیمارستان آمدند. اتاق عمل‌های ما را بازدید می‌کرد و آن روز نوبت عمل ما بود. از دوستش که وکیل بود، پرسیدیم چه چیزی دیدی؟ گفت هر روز جان خودتان و جان بیمار را روی این تخت می‌گذارید. عمل‌های ما عمل‌های سخت و سرطان‌های پیشرفته است.
هم این که سرطان است و هم بیمارستان امام خمینی، بیماران پیشرفته بخاطر تخصصی که در بیمارستان وجود دارد، مراجعه می‌کنند. گفت هر روز جان خود و جان بیمار را روی این تخت می‌گذارید و حال کدام را نجات می‌دهید! ممکن است هر دو برود یا هر دو بماند. گفت دومین مورد این است که هر روز یک پرونده دعاوی علیه خودتان مفتوح می‌کنید.
*کاملاً حقوقی به مسئله نگاه کرده است.
بله. عمل آن روز من اینجوری بود که استخوان فک را ۹۰ درصد برداشته بودیم. بازسازی با استخوان از سینه و این‌ها بود. عمل سختی بود. گفت او از شما شکایت کند دیه سنگینی از شما می‌گیرد. گفتم درمان خودم را انجام می‌دهم و تاکنون هم الحمدلله شکایتی پیش نیامده است.
*اینکه گفته می‌شود بیشترین کشته را در سرطان داریم، درست است؟
نه، برخی از افراد از روی دلسوزی مردم را می‌ترسانند. الان مثل همه کشور‌های دنیا یا اکثر کشور‌های دنیا که از نظر وضع اجتماعی و اقتصادی وضعیت مطلوبی دارند، درآمد بالا یا متوسط به بالا هستند، عامل اصلی فوت بیماری‌های قلبی و عروقی و دوم سرطان است. در کشور ما برخی سال‌ها عامل دوم تصادفات بوده و الان سرطان عامل دوم است.
این حرف‌هایی که از سونامی سرطان گفته می‌شود درست نیست. میزان بروز و شیوع و مرگ و میر سرطان از متوسط جهانی پائین‌تر است، ولی سرطان نگران کننده است. مثل همه کشور‌های دنیا سرطان در کشور ما هم در حال افزایش است و مهمترین عامل افزایش سرطان، افزایش سن است. یعنی امید به زندگی که بالا می‌رود، سرطان در بچه و نوزاد و جوان هم بروز می‌کند، ولی اکثراً بیماری دوران پیری است.
*گفته بودید هزینه‌های فقرزایی سلامت، پیش از اجرای طرح تحول ۰.۸۳ بود و الان به ۰.۵۳کاهش یافته است.
بله. ۰.۸۳ در کشور ۸۴ میلیونی حدود ۷۰۰ هزار نفر می‌شود. وقتی نیم درصد می‌شود ۳۵۰ هزار نفر می‌شود. یعنی ۲۰۰ و خرده‌ای هزار نفر کم می‌شود. یک درصدش ۸۴۰ هزار نفر می‌شود. از اینکه از ۷۰۰ و خرده‌ای هزار به ۴۰۰ هزار نفر برسیم خیلی دستاورد عظیمی است. خوشبختانه این ادامه داشته است، ولی هدف ما این است که هزینه فقرزایی سلامت نداشته باشیم. فقر ناشی از بیماری، بدترین نوع فقر است.
*همه زندگی خود را باید بفروشید.
بله. بعد که فقیر شد بیمار هم هست. ممکن است نتواند به چرخه کار برگردد و این معیار مهم جهانی کارایی نظام‌های سلامت، این دو سه معیار است؛ هزینه‌های فقرزایی کاهش یابد و هزینه‌های کمرشکن و پرداختی از جیب. بدترین نوع تامین مالی در نظام‌های سلامت دنیا پرداخت مستقیم از جیب است. در طرح تحول، یکی از دستاورد‌های بزرگ نظام و دولت و مجلس این بود که این هزینه‌های کمرشکن و فقرزا کاهش یابد.
امیدواریم هم این دولت و هم دولت بعدی همکاری کنند. دولت فعلی در سه سال اخیر مشکلات زیادی داشت. در تامین منابع دچار مشکل شد. دولت در یک سال اخیر کمک کرده و امیدواریم دولت بعدی هم این خط حمایت مالی از مردم در حوزه سلامت و کاهش پرداختی از جیب و کاهش هزینه‌های کمرشکن و کاهش فقرزایی را دنبال کند.
*چه شد به جهاد دانشگاهی رفتید؟ ۸ سال هم آنجا بودید.
تقریبا ۱۱ سال و نیم در آنجا بودم و ۷ سال و خرده‌ای رئیس جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران بودم. از لحاظ سیاسی و اجتماعی فعال بودم. ابتدا انجمن اسلامی بودم، بعد معاون فرهنگی جهاد دانشکده پزشکی شدم، بعد رئیس جهاد دانشکده پزشکی شدم و بعد معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی شدم و در نهایت دبیر جهاد دانشگاهی شدم.
*شما دفتر تحکیمی بودید. درست است؟
من هیچگاه کاندیدای شورای مرکزی نشدم، عضو شورای عمومی سه دوره بودم. در واقع از ۶۸ از انجمن اسلامی و تحکیم در آمدم. استدلال‌هایی برای خودم داشتم، ولی در جهاد بودم.
*چرا بیرون آمدید؟
حالا این‌ها مفصل است.
*دلیل یک خطی را عنوان کنید.
استدلالی که داشتم این بود که مثلاً دبیر انجمن اسلامی دانشگاه تهران بودم که آن زمان تشکیلات مهمی بود. روزی که وسایل خودم را جمع می‌کردم بریده روزنامه کیهان را دیدم که نوشته بود صاحبنظران سیاسی نظر می‌دهند و زیرش محمدی گیلانی، جنتی، نجفقلی حبیبی و چند تن دیگر نام برده بود و در نهایت اسم من هم بود. با اینکه جوان بودیم و جایگاه انجمن اسلامی اینچنین بود. نقش من هم پررنگ شده بود و حس کردم حضور من مانع رشد دیگران در انجمن می‌شود. همین مقدار را از ما داشته باشید.
* نه دیگه، استدلال اصلی مهم است.
شاید از نظر سیاسی تکلیف را برای خود احساس نمی‌کردم که آن خط مشی را ادامه دهم. رک و پوست کنده این است که من حس کردم خدمت در حوزه بهداشت و درمان، حوزه صاف‌تر و مشخص‌تری است.
*گفته بودید چربی خون ۲۵ درصد دانش آموزان کشور بالاست.
بله. این آماری است که حدود ۳ سال پیش داده بودم که انعکاس زیادی نسبت به چاقی داشت. یکی از مشکلات اصلی کشور‌هایی همچون کشور ما و اروپا و آمریکا و چین این است که بچه‌ها چاق می‌شوند و آمار‌های خوبی وزارت آموزش و پرورش در این زمینه دارد. ما هم چاقی بالایی داریم و هم اضافه وزن بالایی داریم. متاسفانه یکی از عوارض کرونا این بود که دانش آموزان مدرسه و بیرون نرفتند و این ماندن در خانه چاقی را تشدید کرده است که یکی از نگرانی‌های اصلی ماست.
*گفته اید آمار فوتی‌های قرص برنج در سال گذشته رشد ۷ درصدی را نشان می‌دهد.
بله. یکی از مشکلات ما این است. توزیع قرص برنج ممنوع است.
*قاچاق توزیع می‌شود؟
بله. چون یکی از مسائل شایع خودکشی در کشور ما و بسیاری از کشورهاست و بسیار هم کشنده است و مرگ آن بسیار زجردهنده است. کسی که قرص‌های دیگری می‌خورد با شستشو می‌توان قرص را درآورد، ولی این با وضع بدی و فجیعی می‌کشد و قابل بازگشت نیست.
*یعنی این را فقط برای خودکشی استفاده می‌کنند؟
نه، قرص‌های برنج یک زمانی آفت کش برنج در انبار‌ها بوده است. حتی بعضاً مواردی در کشور ما و در کشور‌های دیگر بوده در اتاق قرص را می‌گذارند تا حشرات از بین بروند، ولی آدم در آن اتاق رفته، فوت کرده است! این میزان کشندگی دارد؛ لذا در کشور ما کلاً ممنوع است، ولی قاچاقی توزیع می‌شود. فروشندگان سم غیرمجاز یا عطاری‌های غیرمجاز می‌فروشند.
*گفته بودید در ایران ۷ میلیون نفر بالای ۱۵ سال و ۱۰۰ هزار نفر نوجوان ۱۳ تا ۱۵ سال سیگار مصرف می‌کنند.
بله. این‌ها آمار‌هایی است که یکی دو ساله داشتیم.
*این افزایش یافته است؟
نه، ما خوشبختانه در مصرف سیگار حدود ده و نیم درصد بودیم افزایش قابل توجهی نداشتیم و در مقاطعی کاهش در مورد سیگار داشتیم، ولی نگرانی اصلی ما قلیان است. مصرف قلیان در ۱۵-۱۰ سال اخیر بسیار در حال افزایش است خصوصا در خانم‌ها و جوانان!
هر قلیان بسته به نوع قلیانی که مصرف می‌کنند به اندازه چند ده تا چند صد سیگار کامل است و فکر می‌کنند آبی که قل قل می‌کند سم را می‌گیرد، در حالی که ربطی ندارد. غلظت مواد دخانی تنباکو‌ها هم بالاست، خصوصا برخی از مواد قاطی می‌شود و نگرانی چه در کشور ما و چه در کشور‌های عربی و برخی کشور‌های اروپایی که عرب‌ها و خاورمیانه ای‌ها بردند، مصرف قلیان است و قبح این مسئله ریخته است. خیلی نسبت به قبل از لحاظ قانونی بهتر شده، ولی وقتی به مسافرت می‌روید، در بازدید‌ها هر کسی کنارش ذغالی دارد و قلیانی می‌کشد را نمی‌توانیم کنترل کنیم.
*متاسفانه در تهران تعداد بیمارستان‌های شبیه پلاسکو کم نیست که می‌تواند در زمان زلزله مشکل ساز شوند. واقعا این طور است؟
بله، با صد افسوس و شرمندگی اینجوری است. در صدی از بیمارستان‌های ما خصوصاً در تهران اینچنین است. جلسه‌ای روز گذشته برای شهر‌های استان تهران داشتیم، شهر‌های اطراف تهران از لحاظ بهداشتی و درمانی جزو محرومترین نقاط کشور هستند! خود تهران هم محروم است. به این نگاه نکنید که چند بیمارستان خصوصی در بالا شهر وجود دارد.
فردی در جنوب شهر بخواهد متخصص معمولی برود، به اندازه یک سفر باید بالای انقلاب بیاید که مثلاً یک متخصص او را ویزیت کند. مثلاً بیمارستان طالقانی بالای شهر است، در حالی که بیمارستان نبوده و خوابگاه دانشجویی بوده که تبدیل به بیمارستان کرده اند. خیلی از بیمارستان‌های ما ۱۰۰ ساله و ۹۰ ساله و ۸۰ ساله هستند. درصد قابل توجهی تقویت شده‌اند، ولی برخی از بیمارستان‌ها تقویت و مقاوم‌سازی آن‌ها در مقابل زلزله بیشتر از ساخت بیمارستان جدید، هزینه‌بر است که باید کلاً جایگزین شود.
*جایی هم گفته بودید ۹۵ تا ۹۸ درصد داروی مصرفی کشور در داخل تولید می‌شود. ۶۸ درصد مواد اولیه را خودکفا هستیم.
بله. ۶۸ درصد الان افزایش یافته است. این از لحاظ عددی است و یکی از موضوعات مهمی که در ۳-۲ سال اخیر در شرایط سخت با سیاست‌های جدیدی که آقای دکتر نمکی اجرا کردند، این بود که مصرف دارو‌هایی که تولید داخلش کافی است ورود از خارج کشور را ممنوع کردیم.
*آقای نمکی می‌خواهند رئیس جمهور شوند؟
من چنین چیزی نشنیدم. الان همه را دارند کاندیدا می‌کنند، ولی از ایشان چیزی تاکنون نشنیده‌ایم. ایشان ۲۴ ساعته مشغول اداره کرونا و وزارت بهداشت و درمان هستند.
*در این مدت با حضرت آقا دیداری داشتید؟
نه، اولا انشاالله کار‌هایی که انجام دادیم خداوند قبول کند و ثانیاً مقام معظم رهبری جزو رهبران و شخصیت‌هایی هستند که بهتر و بیشتر از همه رعایت دستورالعمل‌ها را کرده‌اند. این مسئله را بدون اغراق بیان می‌کنم، چون من نیاز به چاپلوسی ندارم که بخواهم من را در جایی منصوب کنند.
ایشان بسیار رعایت کردند و بخاطر همین ملاقات هایشان کم شده است. وقتی بخواهند مراسم و ملاقاتی داشته باشند دستورالعمل‌ها را از ما می‌گیرند. توفیق نشده با ایشان ملاقاتی در این مدت داشته باشیم.
*سپاسگزارم؛ برنامه با دستخطی که آقای حریرچی عزیز به یادگار می‌نویسند به پایان می‌رسد.
«بسم الله الرحمن الرحیم»
ارتباط صمیمی مردم با خدمتگزاران حوزه‌های مختلف، می‌تواند مبنای تحولات مهمی باشد. از برنامه دستخط و دست‌اندرکاران آن برای تهیه این برنامه و تقویت ارتباط مذکور متشکرم.
نقش رسانه در تغییر رفتار مردم در حوزه سلامت و پیشگیری از بیماری ها، بی‌نظیر و بی‌بدیل است. از فعالیت‌های درخشان صداوسیما در حوزه سلامت خصوصاً در دوران ابتلا به بیماری کرونا در کشور بسیار متشکرم».
انتهای پیام/
