برترینها: «انسان دارد برده تکنولوژی میشود. انسانی که برای آزادی خود خونبها داده دارد آن را دو دستی تقدیم تکنولوژی میکند.» این جمله مهدی الوانی، استاد دانشگاه در چهارشنبه هفته گذشته و در اجلاسی است که تلاش داشت نقش هوش مصنوعی را در تحول روابط عمومی جهان امروز و ایران بررسی کند. این هشدار دور دستها را مدنظر ندارد و همین پیش پایمان را میگوید وقتی یک خبرگزاری ادعا میکند با استفاده از هوش مصنوعی، هویت بیحجابها شناسایی و در برخی موارد افراد به مراجع قضایی معرفی خواهند شد. آن هم درحالی که نه در لایحه حجاب اشاره مستقیمی به استفاده از هوش مصنوعی شده و نه حتی این لایحه هنوز تصویب شده است.
در واقع مهمترین چالش لایحه عفاف و حجاب بیتوجهی به بایستههای حقوق اساسی و حقوق شهروندی است، بهتازگی فرمانده نیروی انتظامی مازندران نیز در راستای دستورات همین لایحه اعلام کرده که گردن ناقضان قانون را بشکنید، جوابش هم با من. همین شیوه مدیریت انتظامی مبین تفکری است که منتج به لایحه عفاف و حجاب شده است، وقتی یک مقام انتظامی که باید بداند تابع دستور قضائی است و از خودش هیچ اختیاری ندارد، به این شکل در مقام تهدید با مردم سخن میگوید، تکلیف سایر افراد جامعه روشن میشود.
تصویربرداری از چهره مردم و استفاده از هوش مصنوعی برای شناسایی افراد مصداق بارز نقض حریم خصوصی افراد و ناقض حقوق شهروندی است؛ نکته جالب قضیه آن است که قانونگذار در طراحی لایحه عفاف و حجاب و کلا در پرداختن به مسئله حجاب هیچ توجهی به سایر مقررات لازمالاجرا ندارد و گویی فراموش کرده که قوانینی مانند قانون جرائم رایانهای، منشور حقوق شهروندی، سند امنیت قضائی و دهها عنوان قانونی دیگر چه بایدها و نبایدهایی برای ضابطان قضائی، مأموران دستگاههای دولتی و انتظامی پیشبینی کرده است. توصیه میکنم با هدف پیشگیری از بروز و ظهور چالشهای جدید حول مسئله حجاب و لایحه عفاف و حجاب پس از بررسی و دقت در احکام شرعی و قواعد فقهی حتما مقررات آیین دادرسی کیفری در بحث تحقیقات مقدماتی و حقوق متهم، قانون مجازات اسلامی فصل مربوط به تقصیرات مقامات و مأموران دولتی و جرائم رایانهای، فصل سوم قانون اساسی و سایر قوانین خاص مرتبط با حدود صلاحیت و اختیارات دستگاههای دولتی و مقامات لشکری و کشوری مرور شود. باید به این موضوع توجه شود که عبارتی که بهتازگی از سوی فرمانده انتظامی یکی از استانها بیان شد، به موجب مقررات انتظامی حاکم بر رفتار مأموران فراجا تخلف تلقی شده؛ حتی به موجب قوانین کیفری چنین عبارتی در قالب تهدید واجد وصف مجرمانه است.
هرچند پیش از این سردار رادان هم از استفاده از دوربینهای سطح شهر برای شناسایی هویت زنان بیحجاب و پیامک اخطار و سپس فراخواندن آنان به مراجع قضایی برای تشکیل پرونده خبر داده بود؛ اما با توجه به تاثیر گریم و آرایش بر تغییر چهره که شناخت هویت آدمها را بر اساس عکسهای ثبت شده رسمی و پرسنلی دشوار میکند، این ادعای سردار رادان اذهان عمومی را به سمت و سوی واقعیت امکان شناسایی پلاک خودروهایی سوق داده بود که سرنشینان بیحجاب داشتند.
اما در گزارش اخیر خبرگزاری فارس این مدعا برای شناسایی هویت شهروندانی است که در خیابانها و درحال عبور و مرور هستند! اگرچه به نظر میآید چنین گزارشی بیشتر از اینکه گزارش باشد، یک تبلیغ سیاسی و پروپاگاندای رسانهای است اما خیلی زود موافقانی پیدا کرد که تاییدش کنند و مخالفانی که به کنایه منتقد این توسعه نامتوازن و تاخر فرهنگی شدند و یا از اساس در صدق ادعای آن دچار تردید شده و تشکیک روا داشتند.
کاربری در فضای مجازی به همین بهانه نوشت: این نه هوش مصنوعی آنچنانی که یک روش بسیار ابتدایی و ساده برای تطبیق چهره و مقایسه اش با یک بانک اطلاعات از چهره است که یک دانشجوی سال اول کامپیوتر هم میتواند بنویسد.
کاربر دیگری نوشت: ای کاش با این هوش مصنوعی به فقر پایان میدادید به اختلاسها و رانتها پایان میدادید به بیآبی سیستان به خشک شدن دریاچه ارومیه به نابودی جنگلهای شمال به این همه بیعدالتی پایان میدادید
اما واکنش روزنامه شرق هم به این ویدئو جالب است. شرق با اشاره به تخریب اماکن عمومی و برخورد نامناسب گاه به گاه توسط برخی پلیسنماها در چند سالهی اخیر و بهویژه در جریان ناآرامیهای پاییز گذشته، نوشت: شناسایی هویت خانمهای بدون حجاب با هوش مصنوعی در حالی انجام میشود که حدود یکسال از ماجرای افرادی که گفته بودند «پلیسنما» هستند، میگذرد. اگر واقعا اینقدر امکانات در دسترس برای شناسایی افراد وجود دارد، چرا پلیسنماها شناسایی نمیشوند؟
کاربر دیگری هم از این دیدگاه وارد شده: اینها که همه تکنیک تصویره وامکان و توانایی استفاده از این فناوری را در ایران اثبات نمیکند اما اگر میخواهید سنگ بزرگی برای پیشرفت کشور بردارید، به جای این کارها، آب خانهمان را وصل کنید، سه روز است حمام نرفتم.
یکی دیگر از کاربران نوشت: ازین هوش مصنوعی برای شناسایی مفاسد اقتصادی و اداری و عوامل این تورمها هم استفاده میکنید؟