افزایش قیمت مرغ در سال‌های اخیر حاکی از کاهش چشمگیر مصرف این کالا در بین خانوارها در کشور است. طبق تازه‌‌‌ترین آمار سرانه مصرف مرغ در ایران از ۳۲ کیلوگرم در سال به ۲۶ کیلوگرم کاهش یافته است و این کاهش۶ کیلوگرمی سرانه مصرف گوشت مرغ، پس از اجرای سیاست «مردمیسازی یارانه‌‌‌ها»، طرح معروف به «جراحی اقتصادی» در دولت سیزدهم اتفاق افتاده است. این در حالی است که قرار بود پس از «جراحی اقتصادی» دولت ابراهیم رئیسی، توزیع یارانه‌‌‌ها عدالت محور شود و مردم دسترسی راحت‌‌‌تری به کالاهای اساسی داشته باشند، اما اکنون گوشت مرغ، به عنوان یکی از غذاهای اصلی شهروندان در حال حذف‌‌‌شدن از سفره‌‌‌های مردم است.
بررسى داده‌‌‌هاى مرکز پژوهش‌‌‌هاى مجلس شورای اسلامی نیز مهر تاییدى بر این موضوع است. بر اساس گزارش این مرکز، مصرف مرغ در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال قبل ۵/ ۱۰درصد کاهش یافته و این روند کاهش مصرف در سال بعد ادامه داشته است. در همین زمینه مشاور عالی اتحادیه مرغداران گوشتی کشور ضمن تایید کاهش مصرف گوشت مرغ در کشور می‌‌‌گوید: سرانه مصرف مرغ تا قبل از مردمیسازی یارانه‌‌‌ها، حدود ۳۲ کیلوگرم به ازای هر نفر بود که در سال بعد از آن، این مقدار حدود ۱۲درصد به لحاظ وزنی کاهش پیدا کرد و مصرف سرانه هم به حدود ۲۶ کیلوگرم رسید. محمدعلی کمالی در تشریح برنامهریزی برای بهبود سرانه مصرف مرغ توضیح داد: این امید وجود دارد که بر اساس منابع داخلی ۱۲۰ میلیون قطعه جوجهریزی صورت بگیرد و تقاضای کشور تامین شود. از این رو پیش‌بینی می‌شود که در سال‌جاری نسبت به سال گذشته مرغ بیشتری مصرف شود.
وی افزود: بر همین اساس تلاش شده که تا شهریور ماه سال‌جاری، به صورت ماهانه حداقل ۱۲۰ میلیون قطعه جوجه به دست تولیدکنندگان مرغ گوشتی برسد. کمالی یادآور شد: بر اساس آنچه شرکت پشتیبانی و وزارت جهاد کشاورزی خواستند، باید حداقل ۱۳۰ میلیون جوجهریزی صورت بگیرد که ۱۰ میلیون قطعه آن را شرکت پشتیبانی برای تکمیل ذخایر استراتژیک خود استفاده کند.
در همین رابطه به تازگی وزیر کشور نیز با اشاره به معضلات و چالش‌‌‌های بازار مرغ در کشور گفته است: متاسفانه در حال حاضر شاهد قیمت بالا و نامناسبی در مرغ هستیم که این مساله دغدغه جدی دولت است تا تدابیر لازم جهت کاهش قیمت و واقعی‌سازی انجام شود. احمد وحیدی با اعلام اینکه مشکل کمبود مرغ در سطح کشور، با اقدامات انجام شده به زودی رفع خواهد شد، تصریح کرده است: در مقطعی جوجهریزی کاهش یافته بود که منجر به کمبود مرغ در کشور شده بود که با اقدامات انجام‌یافته، پیش‌بینی می‌شود طی یک تا دو هفته آینده، مشکل فوق مرتفع خواهد شد.
در این بین رئیس جهاد کشاورزی استان تهران نیز علت التهاب بازار گوشت مرغ را ناشی از افزایش تقاضا و مصرف، فروش بالای قیمت مرغ زنده توسط برخی تولیدکنندگان و کاهش جوجهریزی توسط واحدهای پرورشی دانست و گفت: قیمت مصوب مرغ زنده ۵۲هزار تومان و گوشت مرغ برای مصرف‌کنندگان ۷۳هزار تومان تعیین شده است، اما طی این مدت برخی افراد مرغ زنده را با قیمت‌های ۵۸ و ۵۹هزار تومان به فروش می‌‌‌رساندند. جبرئیل برادری نیاز هفتگی گوشت مرغ را ۵۰هزار تن عنوان کرد و افزود: پیش از این گوشت مرغ در بازار بین ۸۵ تا ۱۰۰هزار تومان به فروش می‌‌‌رسید که اکنون این رقم به نرخ مصوب ۷۳هزار تومان رسیده است.
وی ادامه داد: بر اساس افزایش سرانه مصرف، تولید افزایش پیدا کرده است، به طوری که میزان جوجهریزی در اردیبهشت ماه از ۱۰۵ میلیون قطعه در خرداد به ۱۳۰ میلیون قطعه رسیده تا بازار کنترل شود. برادری اظهار کرد: در حال حاضر برای حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، تمامی واحدهای تولیدی، عمده‌‌‌فروشی و خرده‌‌‌فروشی استان تهران مورد بازرسی و ارزیابی مستمر قرار می‌‌‌گیرند تا با متخلفان و گران‌فروشان برخورد قانونی شود.
رئیس جهاد کشاورزی استان تهران همچنین از کاهش قیمت جوجه یکروزه خبر داد و گفت: انتظار می‌رود تمامی واحدهای عرضه، گوشت مرغ را با قیمت‌های مصوب عرضه کنند. برادری در خصوص وضعیت بازار جوجه یکروزه و گوشت مرغ افزود: اکنون قیمت جوجه یکروزه کاهش یافته به طوری که اخیرا قیمت این محصول از ۲۶ تا ۲۸هزار تومان به ۱۷هزار تومان رسیده که این مهم در کاهش قیمت گوشت مرغ تاثیر‌گذار است. اکنون نرخ مصوب هر قطعه جوجه یکروزه بین ۱۵هزار و ۹۰۰ تومان تا ۱۶هزار و ۹۰۰ تومان تعیین شده است. رئیس جهاد کشاورزی استان تهران با اشاره به اینکه نیاز روزانه استان تهران به گوشت مرغ بین ۱۲۰۰ تا ۱۲۵۰ تن است، اظهار کرد: اقدامات ارزشمندی در راستای فعال‌‌‌سازی واحدهای غیرفعال پرورش مرغ انجام شده است، یعنی ضریب خوداتکایی را از ۵درصد به ۱۰درصد رسانده‌‌‌ایم که در وضعیت تولید و تامین موثر است. برادری تصریح کرد: با توجه به جمعیت ۲۰ میلیونی استان تهران، یکسری استان‌‌‌های قطب تولید مرغ مانند گلستان، مازندران، گیلان، قزوین و سمنان موظفند برحسب تکلیف علاوه بر نیاز استان خود نیاز استان تهران را نیز تامین کنند.
از سوی دیگر سرپرست وزارت جهادکشاورزی اعلام کرده است: با توجه به واردات تخم‌مرغ نطفه‌دار و جوجهریزی انجام شده تا ۱۵ تیرماه بازار مرغ به مازاد تولید می‌‌‌رسد. سید‌محمد آقامیری با بیان اینکه برای تولید جوجه یکروزه و تخم‌مرغ نطفه‌دار محدودیت داریم، افزود: بنا به درخواست بخش خصوصی مبنی بر واردات ۱۰ میلیون تخم‌مرغ نطفه‌دار برای تامین مرغ موردنیاز تولیدکننده‌‌‌ها، این وزارتخانه با این درخواست موافقت و تاکنون ۵ میلیون تخم‌مرغ نطفه‌دار وارد کشور شده و در دستگاه‌‌‌های جوجه‌‌‌کشی خوابانده شده است که جوجه‌‌‌های حاصله برای سالن‌‌‌های تولیدکننده دارای دستگاه‌‌‌های جوجهریزی استحصال می‌شود.
وی گفت: در خرداد ماه امسال، ۱۸۵هزار تن مرغ تولید شده که نسبت به نیاز بازار ۵هزار تن مازاد داریم. در تیر ماه ۱۹۳هزار تن، مرداد ۱۹۵هزار تن و شهریورماه هم ۲۰۰هزار تن تولید داریم. سرپرست وزارت جهاد کشاورزی گفت: از روز دوشنبه شرکت‌های توزیع و قطعه‌بندی‌کننده، مرغ را با نرخ بیشتر از ۶۸هزار تومان از تولیدکننده‌‌‌ها خریداری نمی‌‌‌کنند. وی اولویت نخست را توجه به نیاز بازار داخلی و تامین نیاز مردم دانست و ادامه داد: در صورت وجود مازاد تولید برنامهریزی برای ذخیره‌سازی و صادرات انجام شده است.
بر اساس این گزارش تمامی این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که فعالان این صنعت و تولیدکنندگان مرغ همچنان بر این باورند که قیمت مصوب از سوی دولت متناسب با هزینه‌‌‌های تولید نیست و همین مساله منجر به بروز مشکلاتی در بازار این کالا می‌شود. در همین راستا نایب‌رئیس اتحادیه مرغ و تخم‌مرغ‌فروشان شیراز نیز مشکل بازار مرغ را مربوط به بخش عرضه دانست و گفت: در حالى قیمت مرغ به صورت دستورى مصوب شده که به عقیده تولیدکنندگان، این قیمت واقعى نیست. فریدون سنجریان افزود: در حالی قیمت مصوب مرغ به مغازه‌داران ۷۳هزار تومان براى هر کیلو مرغ اعلام شده که این قیمت کمتر از قیمت تولید‌شده مرغ است و قیمت واقعى آن باید بیشتر شود.
سنجریان با اشاره به اینکه کشتارگاه‌‌‌ها قیمت مرغ را کیلویى ۸۷هزار تومان به مغازه‌دار مى‌دهند، افزود: قیمت تمام شده مرغ با قیمت مصوب تفاوت دارد و با وجود این مشکل اصلى یعنى قیمت مرغ هنوز پابرجاست. نایب‌رئیس اتحادیه مرغ و تخم‌مرغ‌فروشان شیراز با اشاره به افزایش هزینه‌‌‌هاى تولید مرغ مى‌گوید: درواقع هزینه‌‌‌هاى تولید بالا رفته و نهاده‌‌‌ها نیز گران شده است. به عنوان مثال نهاده ذرت در هر کیلو ۸هزار تومان افزایش قیمت داشته و گران‌تر شده است و همین موارد باید براى قیمت‌گذارى درنظر گرفته شود. وى با اشاره به اینکه مغازه‌دارها موظف به رعایت قیمت مصوب مرغ هستند، یادآور شد: این در شرایطى است که کشتارگاه نیز مرغ را با قیمت کمتر از قیمت مصوب به فروشندگان بدهد. این فعال صنفی خاطرنشان کرد: مغازه‌دار مرغ را با ۷ تا ۱۰درصد سود مى‌فروشد که این روال منطقى است، اما مشکل این است که فروشنده مرغ را گران‌تر خریدارى می‌کند و فروش بر اساس قیمت مصوب نه‌تنها سودى به همراه ندارد، بلکه به ضرر فروشنده هم هست.
رئیس انجمن پرورش‌دهندگان مرغ گوشتی هم با تایید این موضوع که در مغازه‌‌‌ها مرغ را بالاتر از قیمت مصوب به فروش می‌‌‌رسانند، گفت: چراکه بازار در وضعیت به هم ریخته‌‌‌ای است و جوجهریزی ماه‌‌‌های گذشته کم بوده و تولید کاهش یافته است؛ جایگزین این تولید کمتر مرغ منجمد ۴۵هزار تومانی است که در ذخایر وجود دارد و توصیه من به مردم این است که مرغ را کیلویی ۹۰هزار تومان خریداری نکنند. محمد یوسفی ادامه داد: مرغداری‌‌‌ها با مشکل تامین نهاده با قیمت مصوب و به اندازه کافی مواجهند. مشکلات مربوط به نرخ ارز و واردات و ترخیص و تخلیه نهاده‌‌‌ها منجر شده است که میزان تولید لطمه بخورد. وی افزود: از آنجا که تولیدکننده در روند تولید زیان می‌دهد، تولید خود را کاهش خواهد داد، به همان گونه که خیلی از واحدهای تولیدی و مرغداری‌‌‌ها در این روند زیان‌‌‌دهی چند ساله تعطیل شده‌‌‌اند و نمی‌توانند با قیمت مصوب مرغ تولید کرده و به بازار عرضه کنند.
