رضا حمیدی در سمینار بحران آب و چالش‌های توسعه پایدار که شب گذشته، ۳۰ خرداد، در اتاق بازرگانی خراسان رضوی برگزار شد، اظهار کرد: کشور ما در تغییر اقلیم و کمربند خشک جهانی قرار دارد که همین موضوع سبب کاهش بارندگی از ۲۸۰ به ۲۰۰ میلیمتر شده، در حالی که مصرف آب افزایش یافته است.
وی افزود: خشکسالی سه سال اخیر در ۷۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده است. در اکثر سال‌ها در حق آب ظلم شده و بحران آب رنگ خطری بوده که همیشه به گوش می‌رسید و مقابله با آن نیازمند عزم ملی بوده است. دولتمردان تلاش‌های خوبی کردند اما در حال حاضر حدود ۳۰۰ شهر در تنش آبی قرار دارند. سهم کشاورزی در مصرف آب ۸۷.۹ درصد، صنعت ۲.۱ درصد و آب شرب ۸.۲ درصد اعلام شده است. میزان هدررفت آب در ایران وحشتناک بوده است. بیش از ۲۵ درصد روستاها در کشور فاقد آب شرب و بهداشتی هستند و با تانکر به آن‌ها آبرسانی می‌کنیم.
حمیدی با بیان اینکه متناسب با افزایش جمعیت به فکر آب نبوده‌ایم و تولید آب رشد پیدا نکرده، عنوان کرد: ۱۲ استان کشور تا ۴۵ سال آینده تمام سفره‌های آب زیرزمینی خود را از دست خواهند داد. در سال ۹۷ اعلام شد که از ۲۴ تالاب کشور که در وضعیت بحرانی قرار دارند، ۱۸ تالاب به طور کامل خشک شده و قطعا امروز این تعداد افزایش یافته است. براساس اعلام سازمان جهانی فائو کشاورزان ایران ۲۲ درصد بیشتر از متوسط مصرف جهانی آب مصرف می‌کنند و مصرف سرانه آب در شبانه‌روز در ایران به ویژه تهران بیشتر از استانداردهای جهانی است.
رئیس انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی گفت: برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب موجب شوری خاک و افزایش فرونشست زمین شده است. وابستگی خراسان رضوی به منابع آب زیرزمینی ۷۸ درصد است. نشست زمین در دشت مشهد چهار تا هشت سانتیمتر بوده و دما طی سالیان اخیر ۲ درجه افزایش یافته و موجب افزایش تبخیر آب شده است. بحران آب موجب تخریب طبیعت و محیط زیست، تخلیه روستاها و افزایش حجم حاشیه‌نشینی شهرهای بزرگ می‌شود.
وی بیان کرد: کلیه نهادهای مختلف ذی‌ربط آب کشور باید تبدیل به یک واحد متشکل شوند تا زیر نظر رئیس‌جمهور کار کنند. اصلاح الگوهای مصرف و نیاز واقعی به آب باید متناسب با رشد جمعیت باشد. همه عوامل تاثیرگذار در مدیریت آب باید شناسایی و همه منابع تامین آب کشور تعیین شود. باید آموزش فرهنگ استفاده و صرفه‌جویی از آب انجام شود.
حمیدی افزود: توجه به آب باید در برنامه هفتم مورد بازنگری قرار گیرد. با اعتباراتی که در این برنامه تعیین شده، وضعیت از امروز بدتر خواهد شد. بابد به مصرف واقعی آب توجه شود. برای عدم کشت و صادرات کالایی که استعمار تحمیل کرده از جمله هندوانه، گندم و برنج باید اقداماتی انجام دهیم. توجه به رشد بهره‌وری و بهینه‌سازی مصرف آب کمک می‌کند که کمبود آب مقداری کاهش پیدا کند. برداشت بی‌رویه از منابع آب باید با کمک قوه قضاییه کاهش پیدا کند.
رئیس انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی ادامه داد: باید در انتخاب شهرک‌های صنعتی به میزان مصرف آب صنایع و محل استقرار آن‌ها توجه شود که در اکثر شهرک‌های صنعتی توجه نشده است. کشت فراسرزمینی باید گشترش یابد. کشت گلخانه‌ای تا ۹۵ درصد موجب صرفه‌جویی در مصرف آب می‌شود؛ بنابراین باید این نوع کشت گسترش پیدا کند اما مشهد در این زمینه از رتبه ششم به دهم تنزل پیدا کرده است. بارورسازی ابرها ۵۰ برابر ارزان‌تر از روش‌های دیگر تامین آب شرب است اما ما برای این کار یک هواپیما داریم؛ در حالی که باید چهار هواپیما داشته باشیم.
وی خاطرنشان کرد: اصلاح روش کشت مصرف آب را تا ۴۰ درصد کاهش می‌دهد. ۳۰ درصد آب کشور در نقل و انتقال در لوله‌کشی‌ها ضایع می‌شود. باید به اقتصادی بودن نوع محصول هندوانه توجه شود در حالی که ایران رتبه اول یا سوم صادرات هندوانه را در جهان دارد. روش سدسازی باید مورد بازنگری قرار گیرد. ظرفیت آب رودخانه‌های ما ۴۶ میلیارد متر مکعب بوده اما ظرفیت سدها ۷۶ میلیارد متر مکعب است. تاکنون ۵۹۰ سد ساخته شده، ۱۳۵ سد در دست ساخت بوده و ۵۵۰ طرح سد در حال بررسی است.
حمیدی اضافه کرد: استفاده از روش‌های نوین و دانش‌بنیان، انتخاب نوع مناسب کود و بذر، گسترش آبیاری قطره‌ای در مقابل غرقابی، تعیین هدف صحیح میزان کشت و برداشت و مقایسه با چند کشور موفق در دنیا، تعیین سیاست تعامل‌های جهانی با کشور دیگر و ایجاد انگیزه‌های اقتصادی برای ورود سرمایه و سرمایه‌گذار برای تولید آب از دیگر راهکارهاست.
رئیس انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی با اشاره به اینکه کشورهای عربی بیشترین سهم را در استفاده از آب شیرین‌کن دارند اما سهم ایران در این زمینه فقط ۲ درصد است، تصریح کرد: امروز برای حفظ بیشتر آب باید به زیبایی چمن مصنوعی رضایت دهیم. ما برای حفظ آب باید نگران فرزندانمان باشیم و مملکتی خشک تحویل آن‌ها ندهیم. کم‌آبی تاثیر ناخوشایندی در زندگی نه‌چندان دور مردم کشورمان خواهد گذاشت.
در ادامه محمدرضا توکلی‌زاده، رئیس اتاق بازرگانی خراسان رضوی، اظهار کرد: در زمینه آب موضوعات زیادی وجود دارد. ما در خراسان رضوی با یک مشکل فوق‌العاده روبه‌رو هستیم و آن آب است. مشکل آب بیش از آن‌چه فکر کنیم به ما نزدیک است.
وی بیان کرد: بزرگترین اشتباهی که ما انجام دادیم تا به این نقطه برسیم، شاید این بود که به جای صحبت در مورد بهره‌وری بر خودکفایی تکیه کردیم؛ این مشکل ما را به اینجا رسانده است. اگر ابتدا بهره‌وری و چگونگی استفاده صحیح از آب را رعایت می‌کردیم، قطعا امروز به این شدت با این مشکل روبه‌رو نبودیم.
انتهای پیام
