بلافاصله، بدون هیچ‌گونه قضاوت و پیش‌فرض اولیه‌ای، سراغ اصل ماجرا می‌رویم: نسبت آمریکا با تحولات چند روز پیش روسیه و شورش 24 ساعته گروه واگنر ! مقامات کاخ سفید و وزارت خارجه آمریکا در مدت زمان کوتاهی که واگنر، شهر روستوف را به تصرف درآورد نتوانستند ذوق‌زدگی خود را بابت این موضوع کتمان کنند. با این حال لازم بود آمریکایی‌ها به موضوع شورش یا کودتا در روسیه رنگ و لعابی محاسباتی و تبلیغاتی‌تر بدهند تا به قول خود، اثبات کنند بر صحنه منازعات داخلی روسیه مسلط بوده‌اند! شنبه (روز تصرف روستوک و تحرکات تند واگنر)، ۴ مولفه رفتاری در مواضع آمریکایی‌ها نمود یافت که اتفاقا الان، در زمانی که مناقشه واگنرها و ارتش روسیه پایان یافته باید روی آنها متمرکز شد.
۱- مقامات آمریکایی تلاش کردند اقدامات گروه واگنر را منبعث از یک «روند محاسبه شده» قلمداد کنند نه یک «رفتار هیجانی»! واشنگتن‌پست نوشت: نهادهای اطلاعاتی آمریکا ابتدا نشانه‌هایی را ردیابی کردند که حاکی بود پریگوژین و نیروهایش قصد داشتند علیه مسکو در اواسط ماه ژوئن اقدام کنند. نیویورک‌تایمز هم نوشت: این اطلاعات تا اواسط هفته جاری نیز موثق و هشداردهنده بود که منجر به جلسات متعدد نهادهای اطلاعاتی آمریکا شد.
۲- آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا که نمی‌توانست ذوق‌زدگی ناشیانه و کودکانه‌اش از بروز اختلاف میان واگنر و ارتش روسیه را کتمان کند، مدعی شد این بحران هفته‌ها و بلکه ماه‌ها در روسیه به طول خواهد انجامید. به عبارت بهتر، خروجی ده‌ها جلسه نهادهای امنیتی، کنگره و کاخ سفید، تکیه مشترک بر طولانی بودن جنگ داخلی در روسیه و لزوم بهره‌برداری آن در جنگ اوکراین (به سود اهداف ناتو) بود!
۳- مقامات آمریکایی در تصمیمی که نشان از عمق اندک درک راهبردی و تاکتیکی آنها از وقایع جاری در نظام بین‌الملل دارد، اعمال تحریم‌های وضع شده جدید علیه واگنر را به تعویق انداختند تا این گروه بتواند مبارزه با ارتش روسیه و کاخ کرملین را با آرامش و روحیه‌ای مضاعف صورت دهد.
۴- آمریکایی‌ها، ماجرای کودتای محدود واگنر را به مثابه بروز شکاف‌هایی جدی و عمیق در داخل جامعه روسیه تعبیر کرده و نه‌تنها آن را پیش‌درآمدی برای شکست روسیه در جنگ، بلکه تغییر رژیم روسیه از طریق پایان دادن به حضور ولادیمیر پوتین در مسند قدرت قلمداد کردند.
قدر متیقن و مخرج مشترک محاسباتی مولفه‌های مورد اشاره، مشخص است: اینکه دستگاه‌های اطلاعاتی غرب و در راس آنها آمریکا، اساسا تصور یک روزه بودن بحران داخلی در روسیه را نکرده و حتی آن را به مثابه نقطه عطف مناقشه راهبردی خود و مسکو تلقی کرده بودند. شاخ و برگ دادن به ماجرا توسط رسانه‌های آمریکایی مانند نیویورک‌تایمز و واشنگتن پست نیز نشان داد چگونه در بزنگاه‌ها و گلوگاه‌های خاص زمانی، شاهد همپوشانی جریان رسمی قدرت در آمریکا و رسانه‌های این کشور حتی به قیمت وارونه‌نمایی واقعیات و القای این تصویر مخدوش به افکار عمومی هستیم! ناتو در تحولات اخیر روسیه جنگ اطلاعاتی را به دلیل فقدان توانایی تحلیل درست میدان و صحنه باخت.
طی روزهای اخیر مقامات آمریکایی و اروپایی جملگی در قبال این خطای محاسباتی خود سکوت کرده‌اند تا بلکه رسانه‌ها بتوانند تمرکز‌زدایی عمومی از این رسوایی بزرگ محاسباتی و امنیتی غرب را تسریع کنند. صورت‌مساله مشخص است! مجموعه‌ای که در غرب ادعای تسلط بر وقایع داخلی و مناسبات قدرت در داخل کشورهای رقیب آمریکا و اروپا را دارد، در تحلیل حداقلی پارامترهای امنیت داخلی در روسیه دچار بدترین خبط ممکن شده است. بسیاری از تصمیمات گرفته شده از سوی جریانات رسمی قدرت در آمریکا مانند کاخ سفید در قبال واگنر در حمایت 24 ساعته از این گروه، حاکی از تثبیت گزاره «دائمی بودن بحران» در ذهن امثال بایدن و بلینکن است! ۲ سیاستمداری که مدعی هستند ابعاد تئوریک و عملیاتی سیاست خارجی را بخوبی دانسته و تحولی در حوزه روابط بین‌الملل نیست که از دید آنها پنهان بماند! غرب بازی بزرگی را در مسکو و روستوف باخت؛ تا حدی که از تاکتیک انکار شکست اطلاعاتی در روسیه فاصله گرفته و روی تاکتیک خرید زمان تا فراموشی رسوایی محاسباتی اخیر در روسیه متمرکز شده است.
حنیف غفاری
