هنگامی که باکتری کورینه باکتریوم دیفتریا به بدن انسان راه پیدا کند شخص دچار یک بیماری حاد باکتریایی که بسیار مسری و کشنده است به نام دیفتری یا خناق می شود.اکثر کودکان و افراد مسنی که به این بیماری مبتلا می شوند دچار مرگ می گردند. این بیماری به وسیله تماس فیزیکی مستقیم و یا ورود ذرات معلق در هوا به دستگاه تنفس که شامل عامل بیماری دیفتری باشد انتقال می‌یابد.
پس از اینکه باکتری به بدن انسان راه پیدا می کند قسمت فوقانی دستگاه تنفسی دچار مشکل می‌شود و گلو، پوست ، قلب و دستگاه عصبي مركزي را درگیر می کند.
دوره نهفتگی این بیماری 2 تا 5 روز می باشد.
انواع بیماری:
دیفتری حلق : در ابتدا روی كناره های برجسته حلق را غشا می پوشاند و سپس در قسمتهای دیگر آن پخش می شود به طوری كه ممکن است سقف دهان از جلو و مری و حنجره را از عقب بپوشاند و گاهی زبان كوچك را نیزكاملا بپوشاند در انواع شدید و سخت آنژین دیفتری غدد لنفاوی و نسوج قدامی گردن به طور واضح متورم می شود. به طور كلی اثرات سمی و عوارض ناشی از آن در دیفتری حلق و لوزه بسیار شدید تر و شایعتر از سایر انواع دیفتری است .
دیفتری حنجره : در این نوع دیفتری مجرای تنفسی مسدود می شوند و این نوع بیماری به تدریج ایجاد شده و پیشرفت می كند صدای بیمار می گیرد و سرفه هایی شدید همانند سیاه سرفه می كند در عرض 24 ساعت اختلالات تنفسی پیشرفت کرده و مشخص می گردد كه به ریه بیمار هوای کافی وارد نمی شود و بیمار سیانوزه می شود .در صورتیكه با استفاده از تراكئوستومی راه تنفسی باز نشود بیمار بعد از تقلای زیاد از حال رفته و در اثر خفگی خواهد مرد .
دیفتری لوزه : در ابتدای بیماری فقط در روی یكی ازلوزه ها و در یک نقطه کوچک وجود دارد كه به رنگ سفید متمایل به زرد می باشد.
البته یکی دیگر از انواع دیفتری نوع پوستی است که در اثر رعایت نکردن بهداشت پدید می آید.از انواع نادر این بیماری نوع دیفتری چشمی می باشد.
علایم بیماری:
نشانه های معمول بیماری:
گلو درد و صدای گرفته
دشواری در بلع
بزرگ شدن غدد لنفاوی دور گردن
غشاء ضخیم خاکستری روی گلو و لوزه ها
مشکل در تنفس و سریع شدن نفس کشیدن
ترشحات بینی
تب و لرز
بی حالی
یک علامت بارز این بیماری که آن را از یک بیماری یا گلودرد ویروسی متمایز می کند ایجاد شدن یک غشاء خاکستری ضخیم در بینی ، گلو یا مجاری هوایی می باشد که به علت سم تولید شده توسط باکتری ایجاد می شود.
پیشگیری
امروزه دیفتری از طریق تزریق واکسن علاوه بر درمان پذیری قابل پیشگیری نیز می باشد. واکسن دیفتری را اغلب به همراه واکسن کزاز و سیاه سرفه استفاده می کنند و با نام واکسنDPT شناخته می شود. نوع Dtap آخرین نوع این واکسن می باشد. تجویز این واکسن در آغاز دوران شیرخوارگی توصیه می شود.مراحل تزریق این واکسن شامل 5 مرحله تزریقی در بازو و ران می باشد. که در سن 2 ماهگی، 4 ماهگی، 6 ماهگی، 18-15 ماهگی و 6-4 سال تزریق می گردد.
واکسن دیفتری از روشهای موثر پیشگیری مؤثر است. اما دارای یک سری عوارض جانبی می باشد.مانند: یک تب خفیف ، گیجی، درد در محل تزریق.
واکسن DPT به ندرت باعث ایجاد عوارض جدی مانند واکنش آلرژیک، سرع یا شوک در کودکان می گردد.
کودکان مبتلا به اختلالات مغزی پیشرفته گزینه مناسبی برای دریافت واکسن DPT نیستند.
درمان:
بعد از تشخیص بیماری دیفتری در کودک یا فرد بالغ آلوده ،یک ضد سم اختصاصی به وی داده می شود. این ضد سم سموم موجود در گردش خون را خنثی می نماید. ضد سم ممکن است به صورت داخل رگی یا عضلانی تجویز شود اما در ابتدا برای اطمینان از عدم حساسیت فرد به ضد سم حتما باید تست حساسیت پوستی انجام شود.
پنی سیلین یا اریترومایسین از آن دسته آنتی بیوتیک هایی هستند که در درمان دیفتری کاربرد دارند. آنتی بیوتیک باعث کاهش زمان مسری بودن بیماری می شود برای جلوگیری از انسداد تنفسی مقداری از غشاء خاکستری و ضخیم موجود در گلو را خارج می کنند. دیگر عوارض دیفتری نیز باید درمان شوند. همانند التهاب عضلات قلب. در موارد پیشرفته بیماری، فرد تا بهبودی کامل نیازمند حمایت تنفسی می باشد.
عوارض بیماری:
مشکلات تنفسی :به علت سم تولید شده توسط باکتری صدمات بافتی در ناحیه عفونت، بینی و گلو ایجاد می شود که یک غشاء کثیف خاکستری رنگ برروی غشاء مخاطی بینی و گلو ایجاد می نماید. این غشاء باعث انسداد تنفسی شده و عواقب خطرناکی را در پی دارد.
صدمات قلبی :با ورود سم باکتری به جریان خون به دیگر بافت های بدن از جمله عضلات قلبی آسیب می رسد. التهاب عضلات قلب یکی از صدمات وارد شده می باشد. صدمات قلبی همراه با علایمی همچون تب، درد قفسه سینه، درد مفاصل و افزایش غیر طبیعی ضربان قلب می باشد. موارد شدید صدمات قلبی منجر به نارسایی قلب و مرگ ناگهانی می گردد.
صدمات کلیوی :با ورود سم دیفتری به کلیه ها توانایی تصفیه خون را در کلیه ها کاهش می یابد.
صدمات عصبی : سم دیفتیری به اعصاب مخصوصا اعصاب گلو آسیب می رساند و باعث مشکل شدن بلع می شود. اعصاب بازوها و پاها ممکن است ملتهب شوند. و منجر به ضعف گردند.
در موارد شدید بیماری اعصاب عضلات تنفسی آسیب می بینید و تنفس دچار مشکل می شود.
منبع:7sib.ir
